بررسی اثر تاریخ کاشت در کاهش دوره رشد ارقام گلرنگ بهاره در اقلیم سرد و نیمه‌خشک تبریز

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 6، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 48، دی 1396، صفحه 851-860   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v15i4.55365

نویسنده

بهمن پاسبان اسلام^*

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

چکیده

پژوهش با هدف بررسی امکان کاهش دوره رشد با حفظ عملکرد ازطریق تأخیر در تاریخ کاشت، ارزیابی عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد ارقام بهاره گلرنگ در تاریخ‌های کاشت مختلف و تعیین رقم مناسب برای شرایط سرد و نیمه‌خشک دشت تبریز در ایستگاه خسروشاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (10، 20، 30 فروردین و 9 اردیبهشت ماه) و رقم (گلدشت، صفه و سینا) بودند. نتایج نشان دادند تأخیر در تاریخ کاشت از 10 فروردین ماه، به‌طور معنی‌داری اجزای عملکرد، عملکرد دانه و روغن را کاهش داد. رقم صفه ارتفاع بوته بالاتری داشت و دو رقم گلدشت و سینا در رتبه بعدی بودند. ارتفاع بوته بالا در گلرنگ بهاره، شرایط برداشت مکانیزه را بهبود می‌بخشد. رقم گلدشت با داشتن بیشترین قطر طبق و وزن هزار دانه، عملکرد دانه بالاتری داشت. بیشترین عملکرد روغن در سال اول و دوم آزمایش با 1161 و 754 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب به صفه و گلدشت تعلق گرفت. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین قطر طبق، وزن هزاردانه و عملکرد دانه دیده شد. دو رقم گلدشت و صفه با ارائه عملکرد‌های بالاتر، برای کشت در دشت تبریز مناسب دیده شدند و تأخیر در تاریخ کاشت باعث افت معنی‌دار عملکرد دانه و روغن گردیده و تاریخ 10 فروردین ماه برای کاشت گلرنگ بهاره در دشت تبریز قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

درصد روغن دانه؛ صفه؛ عملکرد دانه؛ گلدشت

مراجع

1. Bahadorkhah, F., and Kazemeini, S. A. R. 2014. Effect of salt stress and planting method on yield, yield components and seed oil percent of two safflower (Carthamustinctorius L.) cultivars. Iran Agronomy Research 12: 264-274. (in Persian with English abstract).

2. Bassil, B. S., and Kaffka, S. R. 2002. Response of safflower (Carthamustinctorius L.) to saline soiles and irrigation. II Crop response to salinity. Agriculture Water Management 54: 81-92.

3. Esendel, E., Kevesoglu, K. E., Ulsa, N., and Aytac, S. 1992. Performance of late autumn and spring planted safflower under limited environment. Proceeding of the Third International Safflower Conference. China, P. 221-280.

4. Hosseini, Z. 1990. Applied Methods of Nutrient Materials Analysis (translate), Shiraz University Press, Pp: 24-28. (in Persian).

5. Istanbulluoglu, A., Gocmen, E., Gezer, E., Pasa, C., and Konukcu, F. 2009. Effects of water stress at different development stages on yield and water productivity of winter and summer safflower (Carthamustinctorius L.). Agriculture Water Management 96: 1429-1434.

6. Johnson, R. C., and Dajue, L. 2008. Safflower winter survival and selection response relates to fall growth morphology and acclimation canopy. Crop Science 5: 1872-1880.

7. Koutroubas, S. D., Papakosta, D. K., and Doitsinis, A. 2004. Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre-anthesis assimilates to safflower yield. Field Crops Research 90: 263-274.

8. Majidi, M. M., and Zadhoush, S. 2014. Molecular and morphological variation in a world-wide collection of safflower. Crop Science 54: 2109-2119.

9. Mendham, J., Russel, J., and Jarosz, N. K. 1990. Response to sowing time of three contrasting Australian cultivars of oilseed rape (Brassica napus L.). Agriculture Science Journal of Cambridge 114: 275-283.

10. Mozaffary, K., and Asadi, A. A. 2006. Relationships among traits using correlation, principal components and path analysis in safflower mutants sown in irrigated and drought stress condition. Asian Journal of Plans Science 5: 977- 983.

11. Omidi, A. H., and Sharifimogadas, M. R. 2010. Evaluation of Iranian Safflower cultivars reaction to different sowing date and plant densities. World Applied Science Journal 8: 953-958.

12. OmidiTabrizi, A. H. 2006. Stability and adaptability estimates of some sofflower cultivars and lines in different environmental conditions. Journal of Agriculture Science and Technology 8: 141-151.

13. OmidiTabrizi, A. H., Gannadha, M. R., and Peygambari, S. A. 2008. Study of important agronomic traits in spring cultivars of safflower by multivariate statistical methods. Iranian Agriculture Science Journal 30 (4): 817-826. (in Persian with English abstract).

14. PasbanEslam, B. 2016. Safflower cultivation in saline and marginal areas of Urmia lack.East Azerbaijan JahadeKeshavarzi.Technical Journal No. 148. 30p. (in Persian).

15. PasbanEslam, B. 2008. Evaluation of physiological and agronomical characters of spring genotypes of safflower for drought tolerance.Final Report of Research Project.No. 87.346. AREEO. Pp: 13-21. (in Persian with English abstract).

16. PasbanEslam, B. 2003. Evaluation of fall safflower cultivars in different planting dated in khosrowshahr of Tabriz. Final Report of Research Project.No. 83.305. AREEO. Pp: 8-15. (in Persian with English abstract).

17. PasbanEslam, B. 2000. Safflower. Agriculture Organization of East Azerbaijan, Iran. Hand Book No. 694. Pp: 221-280. (in Persian).

18. Samadi-Firouzabadi, B., and Yazdani, F. 2012. Effect of planting date on seed and oil yields of four safflower cultivars in Varamin areas. Seed and Plant Journal 2 (4): 459-470. (in Persian with English abstract).

19. Soleymanifard, A., Pourdad, S. S., Naseri, R., and Mirzaei, A. 2011. Effect of planting pattern on phonological characteristics and growth indices of safflower (carthamustinctorius L.) in rainfed conditions. Iranian Journal Crop Science 13 (2): 282-298. (in Persian with English abstract).

20. Yari, T., Khoshhal, J., and Shahsavari, M. R. 2013. Determination of stratum of planting dates of spring safflower cultivars in Esfahan provins. Journal of Geography and Environmental Science 49 (1): 171-182. (in Persian with English abstract).

21. Yau, S. K. 2006. Winter versus spring sowing of rain-fed safflower in a semi-arid, high-elevation Mediterranean environment. European Journal of Agronomy 10: 1-8.

22. Zope, R. E., Katule, B. K., and Ghorpade, D. S. 1998. Seed filing duration and yield in safflower. Sesame and SafflowerNewsletter. Spain 4: 39-45.