بررسی اثر کاربرد زئولیت بر شاخص‌های پایداری خاکدانه‌ها

آب و خاک

مقاله 8، دوره 29، شماره 3، مرداد 1394، صفحه 663-672   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.31086

نویسندگان

فرحناز سهراب^{* 1}؛ نادر عباسی²؛ آزاده مهدی پور²

¹موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج

²مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

چکیده

برای بهبود خواص فیزیکی خاک ها از جمله افزایش پایداری خاکدانه ها، از افزودنی های آلی، شیمیایی و معدنی مختلفی استفاده می شود. در این تحقیق، برای بررسی کاربرد زئولیت ها بر شاخص های پایداری خاکدانه ها،تیمارهای آزمایشی با انتخاب دو نوع خاک از دو منطقه مختلف شهر کرج و دو نوع زئولیت با 4 سطح کاربرد (صفر، یک، 5 و 10 درصد وزنی) در سه تکرار تهیه شدند. شاخص های پایداری خاکدانه ها (میانگین وزنی قطر خاکدانه (MWD)، میانگین هندسی قطر خاکدانه (GMD)) به روش الک خشک و پایداری خاکدانه تر (WAS) به روش الک تر اندازه گیری شد. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که در بافت لوم شنی، دو نوع زئولیت طبیعی (Z4) و زئولیت مصنوعی(A4)، سطح اختلاط آن ها و اثر متقابل زئولیت و سطح اختلاط آن بر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) در سطح احتمال یک درصد معنی دار نبودند. اما میانگین هندسی قطر خاکدانه ها (GMD) تحت تأثیر سطوح کاربرد زئولیت ها معنی دار بود. هم‌چنین در این بافت خاک نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که سطوح کاربرد 10 و یک درصد وزنی زئولیت به ترتیب باعث افزایش میانگین هندسی قطر خاکدانه برابر با 1/2 و 8/3 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. ولی در بافت لوم سیلتی، نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر دو نوع زئولیت طبیعی و مصنوعی و سطوح اختلاط آن ها بر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) و میانگین هندسی قطر
خاکدانه ها (GMD) در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که شاخص های پایداری خاکدانه ها در این بافت خاک تحت تأثیر سطوح کاربرد زئولیت ها اختلافی معنی دار نسبت به تیمار شاهد داشتند و افزایش سطوح اختلاط زئولیت باعث کاهش هر دو شاخص میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها (GMD) نسبت به تیمار شاهد شد. هم‌چنین، نتایج نشان داد که در هر دو بافت خاک، کاربرد دو نوع زئولیت و سطح اختلاط آن ها تأثیر قابل ملاحظه ای بر افزایش پایداری خاکدانه های تر (WAS) نداشتند. به طور کلی، نتایج نشان داد که کاربرد زئولیت ها اگرچه بر شاخص های پایداری خاکدانه با اختلاف کم نسبت به تیمار شاهد (به خصوص در سطوح بالای کاربرد) تأثیری معنی دار داشته اند، اما به عنوان یک عامل مثبت و اثرگذار در جهت بهبود این شاخص ها به حساب نمی آیند.

کلیدواژه‌ها

بافت خاک؛ پایداری خاکدانه تر؛ میانگین وزنی قطر خاکدانه؛ میانگین هندسی قطر خاکدانه

مراجع

1- Andry H., Yamamoto T. and Inoue M. 2009. Influence of Artificial Zeolite and Hydrated LimeAmendments on the Erodibility of an Acidic Soil. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 40: 1053–1072.

2- Ansari Mahabadi A., Hajabbasi M. A., Khademi H. and Kazemian H. 2007. Soil cadmium stabilization using an Iranian natural Zeolite. Geoderma, 137: 388–393.

3- Barthes B. G., KouoaKouoa E., Larre-Larrouy M. C., Razafimbelo T. M., de Luca E. F., Azontonde A., Neves C. S., de Freitas P. L. and Feller C. L. 2008. Texture and sesquioxide effects on water stable aggregates and organic matter in some tropical soils. Geoderma, 143:14-25.

4- Benkova M., Filcheva E., Raytchev T., Sokolowska Z. and Hajnos M. 2005. Impact of different ameliorants on humus state in acid soil polluted with heavy metals. P. 46-58. In: Raytchev, T., G. Jozefaciuk., Z, Sokołowska, and M. Hajnos (eds), Physicochemical management of acid soils polluted with heavy metals. ALF-GRAF. Lublin. Poland.

5- Boroghani M., Mirnia S. Kh. and Vahhabi J. 2013. Effect of Nanozeolite on Decreasing Runoff Using FEL3 Rainfall Simulator at Different Slope. Journal of Water and Soil Conservation, 20(2): 241-248. (in Persian with English abstract)

6- Bronick C. J. and Lal R. 2005. Manuring and rotation effects on soil organic carbon concentration for different aggregate size fractions on two soils in northeastern Ohio. USA, Soil Tillage. Research, 81: 239-252.

7- Denef K., Six J., Paustian K. and Merckx R. 2001. Importance of macroaggregate dynamics in controlling soil carbon stabilization: short-term effects of physical disturbance induced by dry-wet cycles. Soil Biology & Biochemistry, 33: 2145-2153.

8- Eynard A., Schumacher T. E., Lindstrom M. J. and Malo D. D. 2004. Aggregate sizes and stability in cultivated South Dakota Prairie Ustolls and Usterts. Soil ScienceSocity. American Journal, 68: 1360–1365.

9- Geebelen W., Vangronsveld J., Adriano D. C., Carleer R. and Clijsters H. 2002. Amendment-induced immobilization of lead in a lead-spiked soil: Evidence from phytotoxicity studies. Water, Air, and Soil Pollution, 140: 261–277.

10- Judy Z. and MovahediNaeini S. A. R. 2007. Effects of Leca, Zeolite and Compost on Soil Moisture and Evaporation. Journal of Agricultural Science Nature Recourses, 14(2): 31-42. (in Persian with English abstract)

11- Kazemian H. 2004. Literature on Zeolites. 1st Edition. Behesht Publish. Tehran, Iran.

12- Kemper W. D. and Rosenau R. C. 1986. Aggregate stability and size distribution. In: Methods of soil analysis. Part 1: physical and mineralogical methods. A. Klute (Eds) (Monograph no. 9, 2ndedn). ASA, Madison, Wis, America.

13- Klute A. 1986. Methods of soil analysis- Part 1, Madison, Wisconsin, USA,1188p

14- Lal R. 1998. Soil quality and agricultural sustainability. Ann Arbor Press, Chelsea, Michigan, 3-12.

15- Le Bissonnais Y. 1996. Aggregate stability and assessment of soil crustability and erodibility, Theory and practice, Euro. Journal of Soil Science, 47(11): 425-437.

16- Mumpton F. A. and Ormsby W. C. 1978. Morphology of zeolites insedimentary rocks by scanning electron microscopy. P: 113–125. In: Natural Zeolites: Occurrence, Properties, Use؛ Sand, L. B., Mumpton, F. A.(eds), Pergamon Press: Elmsford, NY.

17- Seybold C. A. and Herrick J. E. 2001. Aggregate stabilitykit for soil quality assessment. Catena, 44(1): 37-45.

18- Skaggs T. H., Arya L. M., Shouse P. J. and Mohanty B. P. 2001. Estimating particle size distribution from limited soil texture data. Soil Science Society American Journal, 65:1038-1044.

19- Topp G. C., Reynolds W. D. and Carter M. R. 1997. Physical attributes of soil quality. In: Gregorich, E. G. and M. R. Carter, (Eds), Soil Quality for Crop Production and Ecosystem Health, PP. 81-114, Elsevier Science, Amsterdam, The Netherlands.