نرخ ترسیب، کانی شناسی و الگوی توزیع اندازه ذرات گرد و غبار در اطراف تالاب هورالعظیم در استان خوزستان

آب و خاک

مقاله 10، دوره 29، شماره 3، مرداد 1394، صفحه 695-707   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.29946

نویسندگان

رضا بیت لفته؛ احمد لندی؛ سعید حجتی^* ؛ غلامعباس صیاد

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

سال های اخیر آلودگی ناشی از ریزگردها یکی از معضلات زیست محیطی در قسمت‌های غربی کشور و به ویژه استان خوزستان بوده است. مطالعات بسیار اندکی در زمینه بررسی خصوصیات ذرات گرد و غبار در این مناطق انجام شده است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر وقوع طوفان های گرد و غبار بر نرخ ترسیب، کانی شناسی و الگوی توزیع اندازه ذرات ذرات گردوغبار با استفاده از تله های شیشه ای در 12 نقطه اطراف تالاب هورالعظیم به صورت ماهانه و در طول یک دوره شش ماه از مرداد تا بهمن ماه 1390 انجام شد. نتایج نشان داد که میانگین نرخ ترسیب ذرات گرد و غبار در دوره های با وقوع گرد و غبار (5/12 گرم بر متر مربع در ماه) خیلی بیشتر از دوره های بدون وقوع گرد و غبار (5/7 گرم بر مترمربع در ماه) است. مطالعات کانی شناسی نیز حاکی از حضور کانی های کوارتز، کلسیت، فلدسپار، هالیت، دولومیت و پالیگورسکیت می باشد. الگوی توزیع اندازه ذرات گرد و غبار ترسیبی در منطقه مورد مطالعه نشان داد که در هر دو شرایط وقوع و عدم وقوع پدیده گرد و غبار توزیع اندازه ذرات گرد و غبار دو قله ای بوده و ذرات ترسیب یافته عمدتاً در اندازه سیلت می باشند. به علاوه، تشابه در الگوی توزیع اندازه ذرات گرد و غبار و الگوی توزیع اندازه ذرات در برخی خاک های محلی حاکی از این است که بخشی از ذرات ترسیب یافته دارای منشأ محلی است. در مقابل در دوره های با وقوع پدیده گردوغبار سهم منابع خارجی مانند مناطق بیابانی در کشور عراق در تولید ذرات گردوغبار افزایش می یابد.

کلیدواژه‌ها

پالیگورسکیت؛ پراش اشعه لیزر؛ تله؛ گلباد؛ منشاءیابی

مراجع

1- Ardabili L. 2010. Study of the effective processes intensifying the occurrence of dust storms in Iran in recent years. National Conference of Wind Erosion and Dust Storms, Yazd (in Persian).

2- Anonymous. 2011. Long-term meteorological data from synoptic stations of Iran. The Meteorological Organizations Press, Tehran (in Persian).

3- Jameie M., Hammadi K., and Hosseinzadeh M. 2006. Status of water supplies in Houralazim wetland in order to use in regional project of land use planning considering application of remote sensing techniques. Water Research Council, Khuzestan Water and Power Organization (In Persian with English abstract)

4- Rasouli A., Sari Sarraf B., and Mohammadi Gh. 2010. Analysis of the occurrence of dust storms in the West of Iran during last 55 years using non-parametric statistical analyses. Journal Natural Geography, 9:15-28. (in Persian with English abstract)

5- Raeispour K., Tavoosi T., and Khosravi M. 2009. Synoptic analysis of the dust phenomenon in Khuzestan Province, Proceedings of the Third International Conference on Disasters Management. (in Persian with English abstract)

6- Shahsavani A., Yarahmadi M., Madaqinia A., Yonisian M., Jaferzade N., Naeemabadi A., Salesi M., and Nadafi K. 2012. Analysis of dust entering the country with an emphasis on Khuzestan Province. Hakim Research Journal. 15(3): 192-202. (In Persian with English abstract)

7- Fouladvand S., 2011. Qualitative and quantitative studies of the changes in the flow of water entering into the Houralazim wetland due to Karkheh Dam construction. M.Sc thesis, Department of Soil Science, Collge of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz (In Persian with English abstract)

8- Al-Juboury A.I., 2009. Palygorskite in Miocene rocks of northern Iraq: environmental and geochemical indicators. Acta Geologica Polonica, 59:269–282.

9- Aqrawi A.A.M., 1993. Palygorskite in the recent fluviolacustrine and deltaic sediments of southern Mesopotamia. Clay Minerals, 28:153–159.

10- Hojati S., Khademi H., Faz Cano A., and Landi A. 2012. Characteristics of dust deposited along a transect between central Iran and the Zagros Mountains. Catena, 88:27-36.

11- Inoue K., Morioka T., and Naruse Y. 1991. Accumulation of Asian long-range aeolian dust in Japan and Korea from the Late Pleistocene to Holocene. Catena, 20:25-42.

12- Jalali N., and Davoudi M.H. 2008. Inspecting the origins and causes of the dust storms in the Southwest and West parts of Iran and the regions affected. Internal reports of Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Iran.

13- Middleton N. J. 1986. A geography of dust storms in South-West Asia. Journal of Climatology, 6:183-196.

14- McTainsh G.H., Nickling W.G., and Lynch A.W. 1997. Dust deposition and particle size in Mali West Africa, Catena, 29:307-322.

15- Menendez I., Diaz-Hernadenz J.L., Mangas J., Alonso I., and Sanchez-Soto P.J. 2007. Air born dust accumulation and soil development in the north-east sector of Gran Canaria (Canary Islands, Spain). Journal of Arid Environment, 71:57-81.

16- Moutaz A., Al-Dabbas S., Abbas M.A., and Al-Khafaji R.M. 2010. Dust storms loads from Iraq. Arabian Journal of Geosciences, 5 (1):121–131.

17- Pye, K. 1987. Aeolian Dust deposition. Academic Press, London.

18- Singer A., Ganor E., Dultz S., and Fischer W. 2003. Dust deposition over the Dead Sea. Journal of Arid Environment, 53:41–59.

19- Sokolike I.N., Toon O.B., and Bergstorm R.W. 1998. Modeling the radiative characteristics of airborne mineral aerosol at infrared wavelengths. Journal of Geophysical Research, 103(D8):8813-8826.

20- Ta W., Xiao H, Qu J., Xiao Z., Yang G., Wang T., and Zhang X. 2004. Measurements of dust deposition in Gansu Province, China. Geomorphology, 57:41-51.

21- Toy T.J., Foster G.R., and Renard K.G. 2002. Soil Erosion: Processes, Prediction, Measurement and Control, John Wiley & Sons, New York, USA.

22- USDA-NRCS. 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual, Soil Survey Investigations Report, No. 42.Version 3, 693 p.

23- Yaalon D.H., and Ginzbourg D. 1996. Sedimentary characteristics and climatic analysis of easterly dust storms in the Negev (Israel). Sedimentology, 6: 315-332.

24- Zarasvandi A., Carranza E.J.M., Moore F., and Rastmanesh F. 2011. Spatio-temporal occurrences and mineralogical–geochemical characteristics of airborne dusts in Khuzestan Province (southwestern Iran) environmental characteristics. Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy of Iran, 14:3-16.

25- Zhang D., Zang J., Shi G., Iwasaka Y., Matsnki A., and Trochine D. 2003. Mixture state of individual Asian dust particles at a coastal sit of Qingdao, China. Atmospheric Environment, 37:3895-3901.