ارزیابی تأثیر کاربرد گوگرد و باکتریهای تیوباسیلوس بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک و عملکرد کلزا در تناوب گندم- کلزا در دو سال متوالی

آب و خاک

مقاله 13، دوره 29، شماره 6، بهمن 1394، صفحه 1688-1698   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v29i6.41985

نویسندگان

حسین بشارتی^{* 1}؛ رحیم مطلبی فرد²

¹موسسه تحقیقات خاک و آب

²مرکز تحقیقات کشاورزی همدان

چکیده

تحقیق حاضر در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان همدان، به مدت 2 سال زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل : 1T: بدون گوگرد و تیوباسیلوس، 2T: 150 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 3T: 2T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 4T: 300 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 5T: 4T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 6T : 600 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 7T: 6T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی و T8: توصیه کودی بر مبنای آزمون خاک بودند. تیمارها در دو قطعه مجزا (هر قطعه شامل 24 کرت به ابعاد 4/2 در 10 متر) تحت کشت گندم و کشت کلزا اعمال شدند. نتایج دو سال آزمایش نشان داد که تیمارها تأثیر معنی‌داری بر pH و بیکربنات خاک نداشتند، ولی در سال اول با افزایش مصرف گوگرد روند کاهشی در مقدار بیکربنات خاک مشاهده گردید. اثر تیمارها بر غلظت عناصر غذایی خاک فقط در مورد روی و مس معنی دار گردید و تیمار 8 T بالاترین غلظت این دو عنصر را نشان داد. تأثیر تیمارها بر عملکرد کلزا در دو سال اجرای آزمایش معنی دار نگردید ولی در سال اول با افزایش مصرف گوگرد روند افزایشی معادل 800 کیلوگرم در هکتار در تیمار T6 نسبت به شاهد مشاهده گردید. در سال اول تأثیر تیمارها بر میزان گلوکوزینولاتها و گوگرد دانه و مس برگ در سطح یک درصد معنی دار گردید. از مجموع نتایج چنین بر می آید که تیمارهای مختلف گوگرد تاثیر قابل توجهی بر عملکرد کلزا و خصوصیات شیمیایی خاک مورد آزمایش نداشته اند. غلظت عناصر غذایی محل اجرای تحقیق نزدیک حد بحرانی آنها برای کلزا بوده و عدم افزایش عملکرد در تیمار مصرف بهینه کود (8T) می تواند موید این مطلب باشد.

کلیدواژه‌ها

بیکربنات؛ قابل جذب؛ گلیکوزینولات؛ گوگرد عنصری؛ مایه تلقیح

مراجع

1- Ahmadi, M.R., and Javidfar F. 1998. Plant nutrition of oilseed rape (Translated). Oilseeds Committee Publications, Joint Stock Company for Oilseed cultivation Development, Tehran, Iran.

2- Anonymous. 2004. Agricultural statistics of Hamedan province. Agricultural Jihad Organization of the province, Hamedan, Iran.

3- Attoe O. J., and Olson R.S. 1966. Factors affecting the rate of oxidation of elemental sulfur and that added in rock phosphate sulfur fusion. Soil Science, 101: 317-324.

4- Azari H.M. 1991. Effect of sulfur on soil phosphorus availability. Final Report of Research Project. Soil and Water Research Institute, Karaj, Iran.

5- Besharati H. 1998. Effect of sulfur application and Thiobacillus inoculation on increasing of nutrient availability in soil. M.s. thesise, soil Science Dep., Faculty of Agriculture, University of Tehran.

6- Besharati H., and Saleh-Rastin N. 2000. Effect of application of Thiobacillus spp. inoculants and elemental sulfur on iron and zinc uptake by corn under greenhouse conditions, Iranian Journal of Soil and Water Sciences, 12(7): 63-73. (in persian with english abstract)

7- Besharati H., and Saleh-Rastin N. 1999. Effect of application of Thiobacillus Spp. Inoculants and elemental sulfur on phosphorous availability, Iranian Journal of Soil and Water Sciences, 13(1): 1-17. (in persian with english abstract)

8- Besharati H., Khavazi K., and Saleh-Rastin N. 2001. Evaluation of some carriers for Thiobacilli inoculants used along with sulfur to increase uptake of some nutrients by corn and improve its performance, Iranian Journal of Soil and Water Sciences, 12(11): 1-9. (in persian with english abstract)

9- Besharati H., Natourgholipour F., Malakouti M.J., and Khavazi K. 2001. Review on the direct application of rock phosphate on the calcareous soils, Iranian Journal of Soil and Water Sciences, 12(11):20-31. (in persian with english abstract)

10- Fimes J., Vong P.C., and Guckert A. 1999. Use of labeled sulphur-35 for tracing sulfur transfers in developing of field grown oilseed rape Communication in Soil Science and Plant Analaysis, 30(1-2): 221-234.

11- Jalili F., Malakouti M.J., and Kasrai R. 2000. The role of balanced fetilizationr on yield and yield component of winter rapeseed in Khoy region, Journal of Soil and Water, 12(12): 35-42. (in persian with english abstract)

12- Kalbasi M., Filsoof F., and Rezai- Nejad Y. 1998. Effects of sulfur treatment on yield and uptake of Fe, Zn and Mn by corn, sorghum and soybean, Journal of Plant Nutrition, 11(6-11): 1353-1360.

13- Klute A. 1986. Methods of soil analysis. Part I-Physical and mineralogical methods. 2nd ed. Microbiological and chemical methods. ASA, SSSA, Madison, WI. USA.

14- Kuo S. 1996. Phosphorus. p. 869-919. In: Sparks, D.L. (eds.) Methods of soil analysis. Part 3. Chemical methods. 3rd ed. SSSA Book Series No. 5. Madison, WI. USA.

15- Lindsay W.L., and Norvell W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper, Soil Science Society of America Journal, 42: 421-428.

16- Malakouti M.J., and Rezai H. 2001. The role of sulfur, calcium and magnesium on yield increasing and improving agricultural products quality. Agricultural education press, Karaj, Iran.

17- McCready R.G.L., and Krouse H.R. 1982. Sulfur isotope fractixation during the oxidation of elemental sulfur by Thiobacillus in a solonetzic soil, Canadian Journal of Soil Science, 92:105-110.

18- Mclean E.O. 1982. Soil pH and lime requirement. p. 199–224. In: Page et al. (eds.) Methods of soil analysis. Part Π. Microbiological and chemical methods. 2nd ed. ASA, SSSA, Madison, WI. USA.

19- Mishra S., and Singh A. 1989. Study on sulfur and phosphorus availability and uptake of P and S by groundnut Ut. Legume Research, 12 (4): 160-164.

20- Narula N., Mishra M.M., and Vyas S.R. 1972. The effect of Thiobacillus inoculation on alkali soils, Indian Journal of Agricultural Chemistry, 7(1): 85-87.

21- Nelson D.W., and Sommers L.E. 1982. Total carbon, organic carbon, and organic matter. P. 539–579. In: A. L. Page et al. (eds). Methods of Soil Analysis. Part Π. Microbiological and chemical methods. 2nd ed. ASA, SSSA, Madison, WI. USA.

22- Richards L.A. 1969. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. US Salinity Laboratory Staff. Agricultural handbook. No.60.USDA.USA.

23- Rosa M.C., Muchovej J.J., and Alwarez J.V.H. 1989. Temporal relations of phosphorus fractions in an oxisol amended with rock phosphate and Thiobacillus thiooxidans, Soil Science Society of American Journal, 53:1096-1100.

24- Rozeto B. 1982. Treatments of iron chlorosis in peach trees, Journal of Plant Nutrition, 5:917-922.

25- Sagare B., Rewatker S., and Shawghare P. 1988. Micronutrient harvest by peanut as influenced by sulfur and phosphorus application in vertisol soils, Annals Plant Physiology, 2(2): 187-192.

26- Saha M., and Singh H. 1987. Effect of sulphur on prevention of iron chlorosis and plant composition of groundnut on alkaline calcareous soil. Journal Agriicultural Science, 109(1): 73-77.

27- Salimpour S., Mirzashahi K., Daryashenas A., and Malakouti M.J. 2000. Effect of dose and method application of zinc sulfate on oilseed rape in Safiabad-e-Dezful, Journal of Soil and Water, 12(12): 22-27 (in Persian with english abstract).

28- Surendra S., and Singh A. 1991. Direct and residual effect of pyrites on yield, sulphur content and quality characters of groundnut, Journal Indian Society of Soil Science, 39(2): 328-331.

29- Tabatabai M. A. 1986. Sulfur in Agriculture. Am. Soc. Agron. Madison, WI., U. S. A.

30- Tavassoli A.R., Besharati H., Khavazi K., and Rejali F. 2001. The effect of phosphate fertilizers, sulfur and Thiobacillus inoculants on the corn root colonization by mycorrhizae Iranian Journal of Soil and Water Sciences. 12(11):10-20. (in persian with english abstract)

31- Wandworth S. K., and Kentsille B. 2001. The effect of added sulfur on the production of onions in Noja Scotia./ URL/ http/ www.gov .ns.ca/nsaf/elibrary/archive.