اثرات عملیات باغداری مستمر و طولانی مدت بر توزیع شکل های پتاسیم و خصوصیات جذبی آنها در منطقه ارومیه

آب و خاک

مقاله 8، دوره 30، شماره 4 - شماره پیاپی 48، آبان 1395، صفحه 1202-1218   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v30i4.44626

نویسندگان

زهرا امیرپور^* ؛ سالار رضاپور؛ بهنام دولتی

دانشگاه ارومیه

چکیده

فرآیندهای فیزیولوژیکی و زیستی متعدد در گیاه، تشکیل کربوهیدرات ها و پروتئین، فعال سازی حدود 50 آنزیم برای نقل و انتقال انرژی همچنین کاهش هدررفت آب از منافذ برگ، تحت تأثیر حضور پتاسیم در گیاه است (16). عملیات باغداری طولانی مدت ممکن است بعضی تغییراتی را در ویژگی های جذبی و توزیع شکل های پتاسیم ایجاد کند. برای بررسی این فرضیه، خاک های سطحی 5 زیرگروه از 15 سری خاک باغی و بکر هم جوار در جنوب دشت ارومیه که برای مدت بیش از 5 دهه تحت عملیات باغداری طولانی مدت قرار گرفته اند تشریح و نمونه برداری شدند. نمونه های خاک پس از هوا خشک شدن و عبور از الک 2 میلی متری تحت آزمایش های مختلف فیزیکوشیمیایی قرار گرفته و شکل های مختلف پتاسیم و هم دماهای جذب پتاسیم تعیین شدند. نتایج نشان داد که در بیشتر خاک های مطالعه شده عملیات باغداری طولانی مدت به تبعیت از تیپ های مختلف خاک، فعالیت های باغی و خصوصیات خاک باعث کاهش پتاسیم محلول از 05/0 تا 48/1 میلی مول در لیتر، پتاسیم تبادلی از 01/12 تا 98/285 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، پتاسیم قابل استفاده از 42/10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک تا 65/180 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، پتاسیم غیرتبادلی از 05/43 تا 65/114 میلی گرم بر کیلوگرم خاک، نسبت جذب پتاسیم از 08/0 میلی مول بر لیتر تا 17/1 میلی مول بر لیتر، درصد پتاسیم تبادلی از 49/0 درصد تا 47/3 درصد شده است. در این بین پتاسیم محلول و پتاسیم غیر تبادلی به ترتیب بیشترین و کمترین کاهش را در بین شکل های پتاسیم نشان داد. مطالعات هم دماهای جذب نشان داد که جذب پتاسیم در سری خاک های بکر نسبت به خاک های باغی بیشتر بوده و در زیرگروه ورتیک اندوآکوئپت (سری قوت تپه) جذب پتاسیم حداکثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

ایزوترم جذبی پتاسیم؛ باغداری طولانی مدت؛ دشت ارومیه

مراجع

1- Balali M.R. 1997. Buffering capacity review potential potassium (PBCK) in Paddy Soil of Northern Iran. M.Sc. Thesis Soil science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, 124p. (In Persian).

2- Bouyoucos G.J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soil. Agron. Journal. 54: 464-465.

3- Chapman H. D. 1965. Cation exchange capacity. In ‘Methods of Soil Analysis Part 2.’ (Ed C. A. Black). American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA. Pp: 891-900.

4- Dobermann A., and Fairhurst T. 2000. Rice Nutrient Disoders & Nutrient Management. Hand book series. Potash and Phosphate Institute (PPI), Potash and Phosphate Institute of Canada (PPIC) and International Pice Research Institute. 191p.

5- Dovlati B., Samadi A., and Oustan SH. 2010. Effects of Long-Term Continuous Cropping of Sunflower on K Forms in Calcareous Soils of Western Azarbaijan Province Iran. Journal Agriculture Science. 16: 71-82. (in Persian)

6- Dovlati B., Samadi A., and Oustan SH. 2005. Relations of K forms and Q/I in soils cultivated sunflower (khuy area). Journal Agriculture Science. Nat. Resource. Pp: 623-636. (in Persian).

7- Rezapour S., and Samadi A. 2011. Soil quality response to long-term wastewater irrigation in Inceptisols from a semi-arid environment. Nutrient Cycle Agroecosyst. 91: 269-280. (in Persian with English abstract)

8- Gaemiyan N. 2000. Review and update the semi-detailed soil plains south of Lake Urmia and effects of Lake water level. Agriculture. Resource. Center of West Azerbaijan.

9- Huang P.M. 2005. Chemistry of potassium in soils. p. 975- 1050. In: Chemical processes in soils. M.A. Tabatabai and D.L. Sparks (eds.) Soil Science Society of America, WI. USA.

10- Jalali M. 2005. Release kinetics of non-exchangeable potassium in calcareous soils. Commun. Soil. Science. 36: 1903–1917. (in Persian with English abstract).

11- Jalali M., and Zarabi M. 2006. Kinetics of nonexchangeable-potassium release and plant response in some calcareous soils. Journal. Plant Nut and Soil Science. 169: 194–204.

12- Khandegale M. T. 1977. Effect of various levels of nitrogen, phosphorus and potassium on growth, yield and quality of Thomas on seedless grape (Vitis vinifera L). M. Sc. Thesis. Mahatma Phule krishi Vishwa Vidyolaya, Rahur.

13- Khormali F., and Mahmudabadi Sh. 2009. Micromorphological study and examine the evolution of loess soils under the influence of vegetation in the area Aq Su in golestan. Proc. Conserv. Soil Science. Gorgan. Iran. (In Persian).

14- Kittrick J. A., and Hope E. W. 1971. A procedure for particale size separation of soil for X-ray diffraction. Soil. Science. Society of America. Jornal. 35: 621-626.

15- Kunze G., W and Dixon J. B. 1996. Pretreatment for mineralogical analysis. In: Klute, A. (Eds). Methods of soil analysis. Part 1. Soil Sci Society of America. Madison WI. USA.

16- Le Roux J., and Sumner M.E. 1968. Labile potassium in soils. I. Factors affecting the quantity-intensity (Q/ I) parameters. Soil. 106: 35–41.

17- Lee R. 1973. The K/Ca and Q/I relation and preferential adsorption sites for potassium. New Zealand Soil Bureau Scientific Repot II.

18- Loeppert R.H., and Sparks D.L. 1996. Carbonate and gypsum. In D.L. Sparks (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3, chemical methods. SSSA, Madison, Wisconsin, USA. pp. 437-474.

19- Mahdavi Ardecani S.R., and Jafari M. 2009. Gaz plant impact on soil properties well Afzal Region, Yazd (Case Study).Proc. Conserv. Soil Science. Gorgan. Iran. (in Persian).

20- Marschner H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nded., Academic Press., London

21- Merbach W., Schmidt L., and Wittenmayer L. 1999. Die Dauerdungungsversuche in Halle. B.G. Teubner, Stuttgart- Leipzig, pp. 56-65.

22- Najafi Ghiri M., Abtahi A., Jaberian F., and Owliaie H. R. 2010. Relationship between soil potassium forms and mineralogy in highly calcareous soils of southern Iran. Aus. Jornal and Application Science. 4: 434–441. (in Persian with English abstract).

23- Olk D.C., and Cassman K.G. 1995. Reduction of potassium fixtion by two humic acid fraction in vemicollite soils. Soils Science. American. Journal. 59: 1250-1258.

24- Rezapour S., and Samadi A. 2012. Assessment of inceptisols Soil quality following long-term cropping in a calcareous environment. Envirement. Science. 184:1311-1323. (in Persian with English abstract).

25- Rezapour S. 2013. Response of some soil attributes to different land use types in calcareous soils with Mediterranean type climate in north-west of Iran. Envir. Earth Science. DOI 10.1007/s12665-013-2625-3. (in Persian with English abstract).

26- Samadi A., Dovlati B., and Barin M. 2008. Effect of continuous cropping on potassium forms and potassium adsorption characteristics in calcareous soils of Iran. Aus. Journal of Soil Research, 46: 265-272. (in Persian with English abstract).

27- Sharpley A. N. 1989. Relationship between potassium forms and mineralogy. Soil. Science. Society. American. Journal. 52: 1023–1028.

28- Srinivasan C., and Muthukrishnan C. R. 1970. Effect of potassium on the development of buda in grape varieties Anab-e-shahi Madra. Agriculture. Journal. 57: 700-703.

29- Thomas G. W. 1996. Soil pH and soil acidity, pp. 475–490, in D. L. Sparks et al., eds., Methods of soil analysis, Part III, 3rd ed. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.

30- Thomas G. W. 1982. Exchangeable cation. In: Methods of Soil Analysis Part2 (Page, AL. (ED.)), chemical and microbiological properties. ASA Monograph. 9: 159-165.

31- Tondon H. L. S. 1998. Methods of Analysis of Soils, Plant, Waters and Fertilizers Development and Consultation organization. New Delhi, India.

32- Walkley A. Y., and Black T.A. 1982. An examination of the method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science 37: 29-38.