اثر نوسان ها و شوری آب زیرسطحی بر اشکال مختلف آهن در برخی از خاک‌های خوزستان

آب و خاک

مقاله 6، دوره 30، شماره 5 - شماره پیاپی 49، آذر 1395، صفحه 1531-1542   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.35151

نویسندگان

مصطفی پژوهان نیا¹؛ مصطفی چرم¹؛ سیروس جعفری^{* 2}

¹دانشگاه شهید چمران اهواز

²دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

چکیده

اشکال آهن و نسبت آن‌ها در خاک می‌تواند درجه تکاملی خاک‌ها را نشان دهد. هدف از این تحقیق، تعیین همبستگی بین شوری و سطح آب زیرسطحی بر تکامل خاک و اثرات زهکشی بر تشکیل این فرایندها در شرایط خاک‌های شور و غیرشور است. برای این منظور 12 خاک رخ و 6 مته در مناطق حاشیه جنوبی شوش و عبدالخان در استان خوزستان حفر گردید. خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و اشکال آهن خاک به دو روش دیتیونایت سدیم (Fed) و اگزالات آمونیوم (Feo) عصاره گیری و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که نسبت آهن اگزالات به آهن دیتیونایتی در این خاک‌ها تحت تأثیر شوری، بافت خاک، مواد آلی،کشت وکار، سطح آب زیرسطحی متفاوت است. شوری برخی از خاکرخ‌ها سبب شده که ریزجانداران مؤثر بر فرایند اکسایش و احیا امکان فعالیت نداشته باشند. بین مقدار شوری آب و Fec و مقدار شوری آب وFeo همبستگی مثبتی ملاحظه شد ((R2=0.85. در مناطق شور، تجمع آهن بیشتر به صورت بی شکل و در منطقه غیرشور به شکل بلوری بود. این امر نشان دهنده شرایط مناسب برای تشکیل آهن بلوری در منطقه غیرشور است. با افزایش مقدار رس و قدمت کشت و کار، مقدار آهن بلوری هم بیشتر شد. نتایج نشان داد افزایش یون هایSO42- و –Cl در خاک ها، باعث واکنش این یون ها به آهن شده و مانع از تشکیل آهن بلوری می شود و آهن بیشتر به ‌صورت بی شکل رسوب نموده است.

کلیدواژه‌ها

آب زیرسطحی؛ آهن بلوری؛ شوری و رنگدانه

مراجع

1- Akef M., Mahmoodi S., Eghbal K.M., and Sarmadian F. 2003. Studying the changes of physicochemical and micro morphological characteristics of soils in converted natural forests to paddy soils in Fouman at region in Guilan province. Iran Natural Resources, 56(4): 407-423.(in Persian with English abstract)

2- Barthes B., Kouakoua E., Larre-Larrouy M.C., Razafimbelo T., De Luca E., and Azontonde, A. 2008. Texture and sesquioxide effects on water-stable aggregates and organic matter in some tropical soils. Geoderma, 143: 14-25.

3- Bouyoucos G.J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soils. Agronomy Journal, 54: 464-465.

4- Costantini E.A.C., Pellegrini S., Vignozzi N., and Barbetti R. 2006. Micromorphological characterization and monitoring of internal drainage in soils of vineyard and olive groves in central Italy. Geoderma, 131: 388-403.

5- Fanning D.S., and Fanning M.C.B. 1989. Soil morphology, genesis and classification. John Wiley and Sons, P: 110-125.

6- Cornell R. M., and Schwertmann U. 2003. The iron oxides: Structure, Properties, Reaction, Occurrence and uses. 2nd Ed. VCH, Weinheim, Germany.

7- Gotic M., and Music S. 2007. Mossbauer, FT-IR and Fe SEM investigation of iron oxides precipitated from FeSO4 solutions. Journal of Molecular Structure, 834–836.

8- He Y., Vepraskas M.J. Lindbo D.L., and Skaggs R.W. 2003. A method to predict soil saturation frequency and duration from soil color. Soil Science Society American Journal, 67: 961-969.

9- Hassannezhad H., Pashaee A., Khormali F., and Mohammadian, M. 2008.Morphology and micromorphology of paddy soils under different soil moisture regime and ground water table in Mazandaran Province, Northern Iran. International Journal Soil Science, 3(3): 149-156. (in Persian with English abstract)

10- Huang L., Hong J. Tan W., Hu H., Liu F., and Wang M. 2008. Characteristics of micromorphology and element distribution of iron-manganese cutan in typical soils of central china. Geoderma, 146:40-47.

11- Jackson M.L. 1975. Soil chemical analysis advanced course. University of Wisconsin, College of Agriculture. Dept. of Soils, Madison, Wisconsin.

12- Jien S.H., Hsue Z.Y., and Chen Z.S. 2004. Relations between morphological color index and soil wetness condition of anthrax aquic soils in Taiwan. Soil Science, 169:871-882.

13- Kemper W.D., and Rosenau K. 1986. Size distribution of aggregates. P. 425- 442.In Klute, A. (ed.), Methods of Soil Analysis, Part 1. USA, Madison, Wisconsin.

14- Lair G.J., Hrachowitz M., Franz N., Maringer F.J., and Gerzabek M.H. 2009. Datingof soil layers in a young floodplain using iron oxide crystallinity. Quaternary Geochronology, 4: 260-266.

15- Mbagwu J. 2003. Aggregate stability and soil degradation in the tropics. Geoderma, 3-21.

16- Mirabella A., and Carnicelli S. 2003. Iron oxide mineralogy in red and brown soils developed on calcareous rocks in central Italy.Geoderma, 55: 95-109.

17- Munch J.C., and Ottow J.C.G. 1983. Reductive transformation mechanism of ferric oxides in hydromorphic soils. Environment Biogeochem Ecological Bulletins, 35:383-394.

18- Norvel W.A., and Lindsay W.L. 1982. Estimation of iron (III) solubility from EDTA chelate equilibria in soil. Soil Science Society American Journal, 46:710-715.

19- Ogunsola O.A., Omueti J.A., Olade O., and Udo E.J. 1989. Free oxide status and distribution in soils overlying limestone areas in Nigeria. Soil Science-Red Soils under Mediterranean Type of Climate: Their Properties Use and Productivity. Soil Science Society American Journal, 147: 245-251.

20- Page A.L., Miller R.H., and Keeney D.R. 1982. Methods of soil analysis. p. 1159. Part2. 2nd Ed. Agron. Monogr. 9. ASA and SSSA. Madison, WI.

21- Rezapour S., Jafarzadeh A.A., Samadi A. and Oustan S., 2010. Distribution of iron oxides forms on transect of calcareous soils, Northwest of Iran. Archives of Agronomy and Soil Science, 56:165-182. (in Persian with English abstract)

22- Ritvo G., Avnimelich Y., ‌and Kochba M. 2003. Emperical relationship between conventionally determined pH and insitu values in waterlogged soils, Aquaculture engineering, Elsevier, 27:1-8.

23- Samandi A. M. 2011. Vegetation effect on pedogenetic forms of iron and aluminium and mineralogical properties of basaltic soil in the southern guinea savanna of Nigeria. Bayero Journal of Pure and Applied Sciences, 5(1): 139 – 148.

24- Schwertmann U., and Taylor A.M. 1989. Iron oxides.p: 379 -438. In: Dixon J.B., and Weed S.B. (Eds). Minerals in soil environments. ASA and SSSA, Madison, Wisconsin.

25- Seta A., and Karathanasis A. 1996. Water dispersible colloids and factors influencing their dispersibility from soil aggregates. Geoderma, 74: 255-266.

26- Shao-Shan A., Yi-Mei H., Fen-Li Z., and Jian-Guo Y. 2008. Aggregate characteristics during natural revegetation on the Loess Plateau. Soil Science Society of China, 18(6): 809-816.

27- Sharma B.M., and Yadava J.S.P. 1986. Leaching losses of iron and manganese during reclamation of alkali Soil. Soil Science, 142(3).

28- Sherman G.D., Matsusaka Y., Ikawa H., and Uehara G. 1964. The role of amorphous fraction in the properties of tropical soils. Agrochemical. 7: 164-163.

29- Six J., Conant R., Paul E., and Paustian K. 2002. Stabilization mechanisms of soil organic matter: Implications for C-saturation of soils. Plant and Soil, 24 (155-176).

30- Stonehouse H. B., and Arnaud R. J. St. 1971. Distribution of iron, clay and extractable iron and aluminum in some Skatchewan soils. Canadian of Journal Soil Science, 51: 283-292.

31- Stoops G., and Eswaran H. 1985. Morphological characteristics of wet soils. P. 177-189 In: Wetland soils: Characterization, classification, and utilization. Los Banos, Philippines.

32- Torabi Golsefidi H., Eghbal K.M., and Givi J. 2000. Iron oxide coating characteristics on root surface in the East of Guilan Province, Northern Iran. Journal Soil and Water Science, 14: 121-129. (in Persian with English abstract)

33- Torabi Golsefidi H. 2001. Genesis, classification and suitability evaluation of wetland soils for rice cultivation on different landforms in Guilan Province, Northern Iran. Isfahan University of Technology, College of Agriculture. Ph.D. Thesis, 485p.

34- Torabi Golsefidi H., Eghbal K. M., and Givi J. 2003. Morphology and Micromorphology of Paddy Soils on different landforms in Guilan Province, Northern Iran. P. 119-121. Article collections of 8th Iranian Soil Science congress. Rasht, Iran

35- Verheye W., 1973. Formation, classification and land evaluation of soils in mediterrean areas. University of Gent, 122pp.

36- Zeng-Yei H., and Zeng-Sang C. 2001. Quantifying soil hydromorphology of a Rice-growingUltisoltoposequence in Taiwan. Soil Science Society American Journal, 65:270-278.