ارزیابی شاخص خشکسالی محصول خاص (CSDI) برای محصول گندم دیم در اقلیم معتدل سرد (مطالعه موردی: کرمانشاه)

آب و خاک

مقاله 1، دوره 30، شماره 5 - شماره پیاپی 49، دی 1395، صفحه 1662-1672   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.22090

نویسندگان

لیلا جلالی^{* 1}؛ جواد بذرافشان¹؛ علیرضا توکلی²

¹دانشگاه تهران

²سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

چکیده

تاکنون شاخص‌های مختلفی مانند شاخص شدت خشکسالی پالمر (PDSI)، شاخص رطوبت محصول (CMI) و شاخص اکتشاف خشکسالی (RDI) برای پایش خشکسالی کشاورزی ارائه شده‌اند که عموماً شرایط کلی رطوبت خاک را به عنوان تابعی از پارامترهای اقلیمی دما و بارش مدل می‌کنند ولی اختصاص به محصول معینی ندارند. شاخص خشکسالی محصول خاص که بر پایه یک مدل بیلان آبی است جزء شاخص‌هایی است که تبخیر-تعرق را مستقیما وارد پایش خشکسالی کرده و براساس نسبت تبخیر-تعرق واقعی به تبخیر-تعرق پتانسیل تعریف می‌شود. در این مطالعه یک مدل شاخص خشکسالی محصول خاص با استفاده از داده‌های 9 ساله هواشناسی، خاک، عملکرد و فنولوژی محصول گندم ایستگاه کرمانشاه واقع در اقلیم معتدل سرد،مورد واسنجی و اعتبارسنجی قرار گرفت. همچنین، رابطه شدت خشکسالی محصول خاص با یک شاخص واجد طبقه‌بندی، شاخص اکتشاف خشکسالی،مورد ارزیابی قرار گرفت. مدل بامقدار بالای ضریب تبیین (95/0) و شاخص توافق (748/0) و مقدار پایین RMSE (098/0) و MAE (068/0) در ایستگاه موردنظر بخوبی اجرا شد. همچنین، نتایج حاکی از ارتباط قابل قبول شاخص خشکسالی محصول خاص با شاخص اکتشاف خشکسالی در طول دوره رشد محصول می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

پایش خشکسالی کشاورزی؛ شاخص اکتشاف خشکسالی؛ تبخیر-تعرق؛ مدل بیلان آب

مراجع

1- Arshad S., Morid S., MobasheriM.R., Agha Alikhani M., and Arshad S. 2012. Monitoring and forecasting drought impact on dryland farming areas. International Journal of climatology. Volume 33, Issue 8, 2068–2081

2- Bazrafshan J.2000. Agricultural drought risk assessment and scaring a sufficient method for estimating its quantitative impact on crops yield of wheat and barley.PhD. Thesis, Agrometeorology. University of Tehran.

3- Camargo M.B.P., and Hubbard K.G. 1999. Drought sensitivity indices for a sorghum crop. The Journal of Production Agriculture. 12(2):312–316.

4- HejaziZadeh Z., JaviZadeh S., and Musavi M. 2010. Survey of climatic drought and its effects on wheat production in the province.Geography.Spring. 8(24), p. 27-45.

5- Hubbard K.G., and Wu H. 2005. Modification of a crop-specific drought index for simulating corn yield in wet years, Agronomy Journal, 97: 1478-1484.

6- Khalili N., davari K., Ansari H., and Alizadeh, A. 2000. The Management of Supplementary Irrigation for Rain-fed Wheat during the Drought Periods Using Crop Moisture Index (The Case Study: Bojnurd). Journal of Water and Soil.ol. 24, No. 6, Jan-Feb 2011, p. 1254-1264.

7- Meyer S.J., Hubbard K.G., and Wilhite D.A. 1990. The development of a crop-specific drought index for corn.High Plains Climate Center Report, 90-1.University of Nebraska-Lincoln.

8- Meyer S.J., Hubbard K.G., and D.A. Wilhite. 1991. The relationship of climatic indices and variables to corn (maize) yields: A principal components analysis. Agricultural and Forest Meteorology,55:59-84.

9- Meyer S.J. 1993a. A crop specific Drought index for corn I. Model development and validation. Agronomy Journal 85, vol 2, 388-395.

10- Meyer S.J. 1993b. A crop specific Drought index for corn II.Application in drought monitoring and assessment.Agronomy Journal, 85, vol 2, 396-399.

11- Meyer S.J., and Hubbard K.G. 1995.Extending the crop-specific drought index to soybean.p. 258–259.InProc. Conf. on Appl. Climatol., 9th, Dallas, TX. 15–20 Jan. 1995. Am. Meteorol. Soc., Boston.

12- NoghanKar H., Bazrafshan J., and Hejabi S. 2012. Risk analysis of agricultural drought characteristics under current climate and changing climate conditions in various climates of Iran Iranian Water Research Journal, 2013(Issue 11). No: 11, p. 175.

13- Rahimi J., Khalili A., and Bazrafshan J. 2012. A Computer Model Based on Soil-Water Balance for Estimating The Effective Rainfall in Dryland Wheat Crop (The Case Study of Fars Province). Journal of Water and Soil. Vol. 26, No. 3, Jul-Aug 2012, p. 786-798.

14- RamezaniEtedali H., liaghat A., ParsiNejad M., and RamezaniEtedali M .2012. Assessment of agricultural drought based on soil moisture in Qazvin station. Journal of Water Research in Agriculture. No:1, p. 83-93.

15- Shafiei M., Ghahreman B., Ansari H., and Sharifi M.B. 2011. Stochastic simulation of Drought Severity Based on the Palmer Index.Journal of Water and Irrigation Management. No: 1, p. 1-13.

16- Shokoohi A.R. 2012. RDI and SPI indices Comparison for drought analysis in station scale with an emphasis on agricultural drought (Case Study: Qazvin and Takestan). Journal of Irrigation & Water Engineering, No:3, p. 111-122.

17- Torabipaltkale S. 2002.Drought management: analysis and forecasting drought and its effects on water resources management. PhD thesis, Amirkabir University of Technology.

18- Tsakiris G., Pangalou D., and Vangelis, H. 2007. Regional drought assessment based on the Reconnaissance Drought Index (RDI).Water Resource Manage, 21:821–833.

19- Wu H., and Wilhite D.A. 2004. An operational agricultural drought risk assessment model for Nebraska. USA. Natural Hazards, 33:1–21.

20- ZandiLak H., Fooladvand H.R., and Boostani F. 2014. Evaluate of the return period of agricultural drought for in Fars province using RDI index. Quarterly of Water Resources Engineering. No:22, p.1-10.

21- ZareAbyaneh H., and Mahboobi A.A.2004.Evolution of drought situation and its process in Hamadan region on the basis of drought statistical indexes.Journal of Research and Reconstruction. No: 64, p. 2-7.