بهینه‌سازی تخصیص آب بین محصولات مختلف در شرایط تنش آبی در شبکه آبیاری دشت قزوین

آب و خاک

مقاله 13، دوره 31، شماره 1 - شماره پیاپی 51، اردیبهشت 1396، صفحه 1-10   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v31i1.48682

نویسندگان

مهدی محمد خانی¹؛ محمد کریمی^{* 2}؛ افشین گمرکچی²

¹دانشگاه علوم تحقیقات تهران

²مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی

چکیده

توزیع آب در شرایط تنش آبی می بایست بصورتی بین محصولات کشت شده در شبکه آبیاری انجام گیرد که ضمن کاهش اثرات تنش، بیشترین درآمد خالص شبکه نیز بدست آید. بدین منظور، دستیابی به سه فاکتور ضریب حساسیت به کم آبی، مقدار عملکرد محصول و سود حاصل از تولید محصول ضروری است. در شرایط اعمال تنش آبی دریک شبکه آبیاری تعدای از محصولات با توجه به میزان عملکرد و حساسیت به تنش آبی و فاکتور نهائی اقتصادی شبکه(کسب سود خالص بیشتر) از نظر تامین آب در اولویت اول قرار گرفته و بعضی دیگر در اولویتهای بعدی قرار خواهند گرفت. این تحقیق در شبکه آبیاری قزوین با هدف بهینه سازی تخصیص آب بین محصولات مختلف در شرایط تنش آبی انجام شد. شرایط موجود شبکه، شرایط موجود بهینه شده در شبکه و شرایط20 درصد،30 درصد و40 درصد تنش به ترتیب تحت عنوان گزینه های 1، 2، 3، 4، 5 از نظر اقتصادی مقایسه گردید. برای تعیین شرایط بهینه از نرم افزار LINGO8 استفاده گردید. در تحقیق حاضر با استفاده از تابع آب –تولید از یک سو و سود حاصل از تولید محصول زراعی، الویت بندی تخصیص آب در محصولات کشت شده براساس ضریب بهره وری آب مشخص گردید. بر اساس این فاکتور سیب، گوجه‌فرنگی، انگور و سیب زمینی در اولویت های اول تامین آب و نخود، ذرت علوفه ای، ذرت دانه ای و چغندرقند در اولویت های آخر قرار گرفته اند. بیشترین ضریب بهره وری اقتصادی آب در سیب زمینی وگوجه فرنگی و کمترین مقدار در چغندر قند و ذرت دانه ای مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

تابع تولید؛ توزیع آب؛ شبکه آبیاری قزوین؛ شرایط بهینه؛ کم آبی

مراجع

1- Consulting Engineers of Pandam. 2007. The reviewed studies of Qazvin irrigation network, Volume 2.

2- Dai Z.Y. and Li Y.P. 2013. A multistage irrigation water allocation model for agricultural land-use planning under uncertainty, Agricultural Water Management, 129: 69– 79

3- Doorenbos J. and Kassam A.H. 1979. Yield response to water, FAO Irrigation and Drainage, Paper No. 33, FAO, Rome, Italy. 193 pp.

4- Homaunifar M. and Rastegari pour F. 2010. Water allocation of Latian dam between different crops under uncertainty, Journal of Agricultural Economics and Development, 24(2):259-267. (in Persian with English abstract)

5- Khashei Siuki A., Ghahraman B. and Kouchakzadeh M. 2013. Application of agriculture water allocation and management by PSO optimization technic (Case study: Nayshabur Plaine), Journal of Water and Soil, 27(2):292-303. (in Persian with English abstract)

6- Kiafar H., Sadradini A.A., Nazemi A.H. and Sanikhani H. 2011. Optimal water allocation for Sufi-chay irrigation and drainage network in East Azerbaijan province of Iran using genetic algorithm, Journal of Irrigation and Water Engineering, Year II, No. 5, p.52-61. (in Persian with English abstract)

7- Montazar A.A. and Lotfi M. 2008. Development and application of programming model of optimized cropping pattern and allocation of water resources in irrigation networks, Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 2(1): 93-108. (in Persian with English abstract)

8- Rabie R., Honar T. and Kazemi A.R. 2013. Optimal, Simultaneous Land and Water Allocation Under Resource Limitation Conditions, Using Soil Water Balance (Case study of Doroudzan Dam Irrigation and Drainage Network). Iranian Journal of lrrigation and Drainage, 7(2):159-166. (in Persian with English abstract)

9- Reddy M.J. and kumar D. 2007. Multi-objective particle swarm optimization for generating optimal trade-offs in reservoir operation. Hydrological Processes Journal, 21(21): 2897–2909.

10- Varlev I., Dimitrov P. and Popova Z. 1996. Irrigation scheduling for conjunctive use of rainfall and irrigation based on yield-water relationships. In: Irrigation Scheduling: From Theory to Practice, Proceedings ICID/FAO Workshop, Sept. 1995, Rome, Water Reports No. 8, FAO, Rome.