اثر اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر تعدیل تنش خشکی در مرحله گرده‌افشانی ذرت علوفه‌ای

آب و خاک

مقاله 6، دوره 31، شماره 5 - شماره پیاپی 55، آذر 1396، صفحه 1396-1408   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v31i5.62540

نویسندگان

الهام مددی؛ سیف اله فلاح^*

دانشگاه شهرکرد

چکیده

تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد ذرت به‌دلیل شرایط محیطی و کاهش دسترسی به آب آبیاری بسیار رایج است. از این‌رو به منظور بررسی اثر اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر تعدیل اثرات تنش خشکی در مرحله‎ گرده‌افشانی ذرت علوفه‎ای آزمایشی در قالب کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. سطوح تنش خشکی (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) در کرت‌های اصلی و نوع تنظیم کننده رشد (بدون تنظیم کننده رشد، اسید جاسمونیک و اسید هیومیک) در کرت‎های فرعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی‌دار رطوبت نسبی برگ، کلروفیل، شاخص سطح برگ، وزن برگ‌ها، وزن ساقه، وزن بلال، عملکرد علوفه و کارایی مصرف آب در مقایسه با آبیاری مطلوب گردید. استفاده از اسید جاسمونیک در مقایسه با شاهد و اسید هیومیک در شرایط تنش ملایم باعث افزایش معنی‌دار رطوبت نسبی برگ به ترتیب 1/61 و 3/39 درصد)، وزن برگ (به ترتیب 4/60 و 8/41 درصد)، وزن ساقه (به ترتیب 8/14 و 12/25 درصد)، وزن بلال (به ترتیب 13 و 8/23 درصد)، محتوای پرولین (به ترتیب 16 و 1/32 درصد)، عملکرد علوفه (به ترتیب 4/24 و 2/24 درصد) و کارایی مصرف آب (به ترتیب 15/21 و 35/28 درصد) شد. کاربرد تیمار اسید جاسمونیک به‌دلیل کاهش صدمه تنش در مورد عملکرد علوفه تر و کارایی مصرف آب در شرایط تنش خشکی، تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد نسبت به اسید هیومیک نشان داد. بنابراین، استفاده از اسید جاسمونیک جهت افزایش تحمل به تنش خشکی ذرت علوفه‌ای در مرحله زایشی توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی ملایم؛ تنظیم کننده رشد؛ رطوبت نسبی برگ؛ کارایی مصرف آب

مراجع

1- Altenbach S.B., Du Pont F.M., Kothari K.M., Chan R., Johnson E.L., and Lieu D. 2003. Temperature, water and fertilizer influence the timing of key events during grain development in US Spring wheat. Journal of Cereal Science, 37(1):9-20.

2- Arnon A.N. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal. 23:112-121.

3- Bates L.S., Waldren R.P., and Teare I.D. 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil, 39:205-207.

4- Cakir R. 2004. Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Research, 89:1-16.

5- Chougan R. 1996. Review and compare the performance and yield components of hybrid varieties of maize silage. Seed and Plant Journal, 12:36-40. (in Persian).

6- Cosculleola F., and Fact J.M. 1992. Determination of the maize (Zea mays L.) yield function in respect to water using a line source sprinkler. Field Crops. Abstract, 93:5611-5612.

7- Curran B., and Posch J. 2000. Agronomic management of silage for yield and quality: silage cutting height. Crop Insights. 10(2). Pioneer Hi-bred International .INC.

8- Deman J.M. 1999. Principles of Food Chemistry (3th ed). Aspen publishers, Inc. Maryland.

9- El-Tayeb M.A. 2005. Response of barley grain to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation, 45:215-225.

10- Farooq M., Wahid A., Kobayashi N., Fujita D., and Basra S.M. 2009. Plant drought stress: effects mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development, 29: 185-212.

11- Flagella Z., Rotunno T., Tarantino E., Di Caterina R., and De Caro A. 2002. Changes in seed yield and oil fatty acid composition of high oleic sunflower (Helianthus annus L.) hybrids in relation to the sowing date and the water regime. European Journal of Agronomy, 17: 221-230.

12- Forghany A., and javanmard E. 2005. Humic and fulvic acid additive effect of the different soils. 9th Congress of Iranian soil science. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, 28-31 July. 2005. Soc., Karaj, Iran.

13- Gavloski J.E., Whitfield G.H., and Ellis C.R. 1992. Effect of restricted watering on sap flow and growth in corn (Zea mays L.). Canadian Journalof Plant Science, 72(2): 361-368.

14- Good A.G., and Zaplachiniski S.T. 1994. The effects of drought on free amino acid accumulation and protein synthesis in Brassica napus. Physiological Plantarum, 90:9-14.

15- Haghjoo M., and bohrani A. 2014. Effect of irrigation and nitrogen fertilizer on grain yield, yield components and dry matter remobilization of maize cv. SC260. Iranian Journal of Crop Sciences, 4(16):278-292. (in Persian).

16- Heuer B. 1994. Osmoregulatory role of prolin in water stress and salt-stressed plants. pp. 363-481. In: M. Pessarkli (ed.), Handbook of Plant and Crop stress. Marcel Dekker Pub, New York.

17- Khan H.U., Link W., Hhocking T., and Stoddard F. 2007. Evaluation of physiological traits for improving drought tolerance in fababean (vicia faba L.). Plant and Soil, 292:205-217.

18- Koo A.J.K., and Howe G.A. 2009. The wound hormone jasmonate. Phytochemistry, 70:1571-1580.

19- Koocheki A., and Sarmadnia G.H. 1999. Crop Physiology (Translation). ACECR of Mashhad.

20- Lamm F. 2004. Corn production as related to sprinkler irrigation capacity. 16th annual central plains irrigation conference, 17-18 Feb. 2004. Soc., Kearney, Nebraska.

21- Leoni L., Ambrosia C., Petrucca A., and Visca P. 2002. Transcriptional regulation of pseudo actin synthesis in the plant growth promoting pseudomonas B10. FEMS Microbiology Letters, 208(2): 219-225.

22- Lichtenthaler H.K., and Wellburn A.R. 1983. Determinations of total carotenoids and chlorophylls a and b of leaf extracts in different solvents. Biochemical Society Transactions, 11(5):591-592.

23- Neisani S., Fallah S., and Raiesi F. 2012. The Effect of Poultry manure and urea on agronomic characters of forage maize under drought stress conditions. Journal of Agricultural Sciences, 21(4):63-74. (in Persian with English abstract).

24- Osborne S.L., Schepper J.S., Francis D.D., and Schlemmer M.R. 2002. Use of spectral radiance to in-seasen biomass and grain yield in nitrogen and water- stressed corn. Crop Science, 42:165-171.

25- Reddy, G.R.C. and S.S. Vittala. 2014. Water use efficiency through drip irrigation in water scarcity area-a case study. In: Proceedings of 4th international conference.

26- Rezaei estakhroee A., Boroomandnasab S., Hooshmand A., and Khangani M. 2012. Effects of deficit irrigation and partial root zone drying on morphological and physiological characteristics of corn. Iranian of Irrigation & Water Engineering, 2(6):67-76. (in Persian).

27- Richard G.A., Pereira S., Rae,s D., and Smith M. 1998. Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper. No. 56, Rome Italy.

28- Ritchie S.W., Nguyun H.T., and Holaday A.S. 1990. Leaf Water Content and Gas-Exchange Parameters of Two Wheat Genotypes Differing in Drought Resistance. Crop Science, 30(1):105-111.

29- Rubio V., Bustos R., Luisa M., Irigoyen L., Cardona-Lopez X., Rojas-Triana M., and Paz-Ares J. 2009. Plant hormones and nutrient signaling. PlantMolecular Biology, 69:361-373.

30- Samavat S., and Malakoti M.J. 2005.The necessity of using organic acids (humic and Fluvic) to increase the quantity and quality of agricultural products.Technical Bulletin 463, Soil and Water Research Institute, Press the Sana.

31- Schussler J.R., and Westgate M.E. 1991. Maize kernel set at low water potential: II. Sensitivity to reduced assimilates at pollination. Crop Science, 31(5):1196-1203.

32- Sharif M., Khattak R.A., and Sarir M.S. 2002. Effect of different levels of ligniticcoal derived humic acid on growth of maize plants. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 33:3567-3580.

33- Sheteawi S.A., and Tawfik K.M. 2007. Interaction effect of some biofertilizers and irrigation water regime on Mungbeen (Vigna radiat) growth and yield. Journal of Applied Sciences Research, 3(3):251-262.

34- Stewart C.R. 1982. The physiology and Biochemistry of Drought Resistance in Plants. In: L.G. Paleg and D. Aspinall (eds.), Academic Press, New York.

35- Tambussi E.A., Bartoli C.G., Beltrano J., Guiamet J.J., and Araus J.L. 2000. Oxidative damage to thylakoids proteins in water stressed leaves of wheat (Triticum aestivum L.). Physiologia Plantarum, 108:398-404.

36- Tardieu F. 2005. Plant tolerance to water deficit: Physical limits and possibilities for progress.Comptes Rendus Geoscience, 337:57-67.

37- Turhan H., and Baser I. 2004. In vitro and in vivo water stress in sunflower (Helianthus annus L.). HELIA, 27:227-236.

38- Turner N.C. 1987. Crop water deficits: a decade of progress. Advances in Agronomy, 39:1-51.

39- Yang C.M., Fan M.J., and Hsiang W.M. 1993. Growth and yield respones of maize (Zeamays L.) to soil water deficits. II. Effects of water deficit timing and strength. Journal of Agricultural Research of China, 42(2):173-186.

40- Zudan X. 1986. The effect of foliar application of fulvic acid on water use, nutrient uptake and wheat yield. Australian. Journal of Agricultural Research, 37: 343-350.