اثر شوری آب و کمبود ازت خاک، بر ضریب K_s و مقدار آب سهل‌الوصول ذرت

آب و خاک

مقاله 2، دوره 32، شماره 5 - شماره پیاپی 61، دی 1397، صفحه 865-878   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v32i5.70476

نویسندگان

رضا سعیدی؛ عباس ستوده نیا^* ؛ هادی رمضانی اعتدالی؛ بیژن نظری؛ عباس کاویانی

دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره)

چکیده

برای مطالعه تأثیر شوری آب و کمبود ازت خاک (تنش حاصلخیزی)، بر مقدار ضریب K_s و آب سهل‌الوصول (RAW) ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سال 1396 و در قزوین انجام شد. تیمارهای هدایت الکتریکی آب شامل چهار مقدار (S_0 )5/0، (S_1 )1/2، (S_2 )5/3 و (S_3 )7/5 دسی‌زیمنس بر متر و تیمارهای ازت خاک در چهار سطح (N_0 )100، (N_1 )75، (N_2 )50 و (N_3 )25 درصد مصرف کود ازت، در سه تکرار و در کرت‌هایی به مساحت 9 متر مربع به اجرا درآمد. هم‌زمان با افزایش مقاومت روزنه‌ها در اثر تنش‌های محیطی وارده بر گیاه، آبیاری کرت‌ها انجام شد. ضریب RAW با اندازه‌گیری رطوبت خاک قبل از آبیاری و ضریب K_s، از تقسیم مقدار تبخیر و تعرق گیاه تحت تنش بر گیاه شاهد، محاسبه شد. تغییرات ضریب K_s از تیمار S_0 N_0 تا S_3 N_3 ؛ 1 تا 63/0 بود. برای برآورد ضریب K_s از روی مقادیر تنش‌های شوری و ازت، توابع مختلف بین ضریب K_s و نسبت‌هایN_i/N_0 و S_i/S_0 برازش داده شد. در نهایت تابع درجه دوم با ضریب تبیین 984/0 به عنوان تابع بهینه تخمین K_s انتخاب شد. با تغییر حاصلخیزی از N_0 به N_3 در تیمارهای S_0،S_1، S_2 و S_3، مقدار RAW به ترتیب؛ 7/63، 7/58، 4/55 و 42 درصد و با تغییر شوری آب از S_0 به S_3 در تیمارهای N_0، N_1، N_2 و N_3، مقدار RAW به‌ترتیب؛ 7/51، 3/46، 7/42 و 42 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد که تنش شوری آب و کمبود ازت خاک، بر افزایش مقاومت روزنه، کاهش تبخیر و تعرق گیاه و حفظ محتوای آب خاک مؤثر بود. پس در شرایط وجود تنش‌های محیطی، می‌توان با کاهش حجم آب آبیاری، علاوه بر تأمین آب مورد نیاز گیاه، از هدررفت آب جلوگیری به‌عمل آورد.

کلیدواژه‌ها

ازت؛ تبخیر و تعرق؛ ذرت؛ رطوبت قابل جذب؛ شوری آب

مراجع

1- Abedinpour M. 2017. Wheat water use and yield under different salinity of irrigation water. Water and Land Development, 33: 3–9.

2- Akhtari A., Homaee M., and Hoseini Y. 2014. Modeling plant response to salinity and soil nitrogen deficiency. Journal of water and soil resources protection, 3(4): 33-50. (In Persian with English abstract)

3- Alizade A. 2007. design of surface irrigation systems (2th ed.). Mashhad. (In Persian)

4- Allen R.G., Pereira L.S., Raes D., and Smith M. 1998. Crop evapotranspiration. Guidelines for Computing Crop Water Requirements. FAO Irrigation Drainage Paper No.56, FAO. Rome, Italy: 1-326.

5- Al-Kaisi M.M., and Broner I. 1992. Crop Water Use and Growth Stages. Colorado State University Extension. No. 4.715

6- Azizian A., and Sepaskhah A.R. 2014. Maize response to water, salinity and nitrogen levels: yield-water relation, water-use efficiency and water uptake reduction function. Journal of Plant Production, 8 (2): 183- 214.

7- Ebrahimi-Pak N. A. 2010. Estimation of wheat evapotranspiration under full irrigation and water stress conditions. P. 1-10. 10th Irrigation Seminar and Evaporation Reduction. Kerman Shahid Bahonar University. (In Persian with English abstract)

8- Erkossa T., Awulachew S.B., and Aster D. 2011. Soil fertility effect on water productivity of maize in the upper blue nile basin, Ethiopia. Journal of Agricultural Scinences, 2(3): 238-247.

9- Farooq M., Hussain M., Wakeel A., and Kadambot H. M. 2015. Salt stress in maize: effects, resistance mechanisms, and management. Institut National de la Recherche Agronomique (INRA), 35: 461-481.

10- Hasanli M., Afrasyab P., and Ebrahimian H. 2015. Evaluation of Aqua crop and SALTMED models in estimating of corn yield and soil salinity. Journal of Soil and Water Research, 46(3): 487-498. (In Persian with English abstract)

11- Heidarinia M., Naseri A. A., Boroomand-nasab S., and Albaji M. 2016. The Effect of Irrigation With Saline Water On Evapotranspiration and Water Use Efficiency of Maize Under Different Crop Management. Journal of Irrigation Science and Engineering, 40(1.1): 99-110. (In Persian with English abstract)

12- Heydargolinejad M., Gadimzade M., and Fayyaz A. 2003. Effect of Plant Density on Quality of Forage of Cultivars of Hybrid Corn, Based on Agronomic Characteristics. Journal of Agricultural Science, 34(2): 418-425. (In Persian with English abstract)

13- Kalra N., Chakraborty D., Ramesh Kumar P., Jolly M., and Sharma P.K. 2007. An approach to bridging yield gaps, combining response to water and other resource inputs for wheat in northern India, using research trials and farmers’ fields data, Agric. Water Manage. 2471, No of Pages 11

14- Lacerda C. F., Ferreira J. F. S., Liu X., and Suarez D. L. 2016. Evapotranspiration as a Criterion to Estimate Nitrogen Requirement of Maize Under Salt Stress. Agronomy and Crop Science. 202 (2016): 192-202.

15- Min W., Hou Z., Ma L., Zhang W., Ru S., and Ye J. 2014. Effects of water salinity and N application rate on water- and N-use efficiency of cotton under drip irrigation. Journal of Arid Land, 6(4): 454–467.

16- Mir-Musavi S. H., Panahi H., Akbari H., and Akbarzadeh Y. 2012. Calibration methods for estimating of potential evapotranspiration of reference plant (ET0) and calculate the need for an olive plant (ETC) in Kermanshah province. Journal of Geography and environmental sustainability, 3: 45-64. (In Persian)

17- Mohammadi M., Liaghat A. M., and Molavi H. 2010. Optimization of Water Use and Determination of Tomato Sensitivity Coefficients under Combined Salinity and Drought Stress in Karaj. Journal of Water and Soil, 24(3): 583-592. (In Persian with English abstract)

18- Nasrollahi A. 2014. Investigating the effect of different managements of drip irrigation with saline water on yield of corn in root zone. Ph.D. dissertation, Shahid Chamran University of Ahvaz. (In Persian with English abstract)

19- Renault S., Wolfe S., Markham J., and Avila-Sakar G. 2016. Increased resistance to a generalist herbivore in a salinity-stressed non-halophytic plant. AoB PLANTS, 8:1-10.

20- Rudnick D. R., and Irmak S. 2014. Impact of Nitrogen Fertilizer on Maize Evapotranspiration Crop Coefficients under Fully Irrigated, Limited Irrigation, and Rainfed Settings. American Society of Civil Engineers (ASCE), 12: 1-15.

21- Saadat S., and Homaee M. 2015. Modeling sorghum response to irrigation water salinity at early growth stage. Agricultural Water Management, 152:119-124.

22- Shock C.C., Feibert E.B.G., Saunders L.D., and Klauzer J. 2007. Deficit Irrigation for Optimum Alfalfa Seed Yield and Quality. Agronomy, 99: 992-998

23- Verdinejad V. R., Besharat S., Abghari H., and Ahmadi H. 2011. Estimation of Maximum Allowable Deficit in Different Growth Stages of Fodder Mays Using Canopy-Air Temperature Difference. Journal of Water and Soil, 25(6): 1344-1352. (In Persian with English abstract)

24- Zhong Y., and Shangguan Zh. 2014. Water Consumption Characteristics and Water Use Efficiency of Winter Wheat under Long-Term Nitrogen Fertilization Regimes in Northwest China. Journal of Scientific Reports, 9(6): 38-47.