بررسی اثر اسید هیومیک و اسید فولویک بر روی عملکرد گندم و کارایی مصرف آب تحت تنش خشکی

آب و خاک

مقاله 10، دوره 32، شماره 5 - شماره پیاپی 61، آذر 1397، صفحه 977-985   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v32i5.71191

نویسندگان

مریم پورمراد^{* 1}؛ محمدجعفر ملکوتی²؛ محمد طهرانی³

¹دانشگاه تربیت مدرس تهران

²تربیت مدرس

³موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

با توجه به بحران کم‌آبی و ضرورت صرفه‌جویی در منابع آب و از سوی دیگر نقش بسزای اسیدهای آلی در کاهش اثرات منفی تنش خشکی، این مطالعه به‌منظور بررسی اثر اسید هیومیک و اسید فولویک بر روی عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) و کارایی مصرف آب در شرایط تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه خاک و آب کرج در سال زراعی 95-94 اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به‌صورت کرت‌های خرد شده با سه تکرار به اجرا درآمد. عامل اصلی رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری کامل و تنش (35 درصد کمتر از نیاز آبی گیاه)، عامل فرعی شامل اسیدهای آلی محلول‌پاشی اسید‌‌‌ فولویک در سه سطح با غلظت (صفر، 5 و 10 گرم در لیتر) و مصرف خاکی اسید هیومیک در دو سطح (صفر و 20 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد کاربرد توأم اسید فولویک (5 گرم در لیتر) و اسید هیومیک بر روی عملکرد کل و دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع اندام هوایی، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه و کارایی مصرف آب افزایش معنی‌داری داشت. نتایج نشان داد مصرف خاکی اسید هیومیک در شرایط تنش با 09/9 درصد افزایش عملکرد دانه و محلول‌پاشی اسید فولویک با غلظت 10 گرم در لیتر با 9/24 درصد افزایش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد آبیاری کامل باعث جبران کاهش عملکرد حاصل از تنش شد. بیشترین کارایی مصرف آب (86/3 کیلوگرم بر متر مکعب) در محلول‌پاشی اسید فولویک با غلظت 10 گرم در لیتر بود. در نتیجه در شرایط تنش خشکی کاربرد اسیدهای آلی می‌تواند سبب بهبود رشد و عملکرد گیاه شود.

کلیدواژه‌ها

اسید فولویک؛ اسید هیومیک؛ تنش خشکی؛ گندم (Triticum aestivum L.)

مراجع

Agbemafle R., Owusu-Sekyere J. D., and Bart-Plange A. 2015. Effect of deficit irrigation and storage on the nutritional composition of tomato (Lycopersicon esculentum Mill. cv. Pectomech). Hrvatski casopis za prehrambenu tehnologiju, Biotehnologiju i Nutricionizam, 10(1-2), 59-65.

2-Anjum S. A., Wang L., Farooq M., Xue L., and Ali S. 2011. Fulvic acid application improves the maize performance under well‐watered and drought conditions. Journal of Agronomy and Crop Science, 197(6), 409-417.‏

3-Daur I., and Bakhashwain A. A. 2013. Effect of humic acid on growth and quality of maize fodder prodution, Pak. Journal Bot., 45(S1): 21-25.

4-Eldardiry E.I., Pipars Sabreen Kh., and Abd El Hady M. 2012. Improving soil properties, Maize yield componets grown in sandy soil under irrigation treatments and Humic acid application. Australian Journal of Basice and Applied Science, 6(7): 587-593.

5-Heidari M., Miri H., and Minaei A. 2014. Activity of antioxidant enzymes and biochemical compounds of europen goatberry (Borago officinalis L.) in response to drought stress and humic acid treatments. Journal of Environmental Stresses in Crop Sciences, 6(2): 159-170. (In persian)

6-Jahan M., Nasiri Mahalati M., Ranjbar F., Ariyai M., and Komayestani N. 2015. Effect of super absorbent polymer in the soil and foliar application of humic acid on the some agrophysiological characteristice and suger beet (Beta vulgaris L.) yield in Mashhad. Journal of Agroecology, 6(4): 753-766. (In persian)

7-Kafi M., Jafarnejad A., and Jamolahmad M. 2005. Wheat, Ecology, Physiology and Yield estimation. Ferdowsi University of Mashhad, Iran.

8-Khang.V.T. 2011. Fulvic follar fertilizer impact on growth of rice and radish at first stage. Omonrice, 18: 144-148.

9-Kawahigashi M., ujitake N.F., Yajima H., and Sumida H. 2011. Particle sizes of standard humic substances calculated as radii of gyration, maximum diameter and hydrodynamic radii. Humic Substances Research, Vol.8

10-Parvazi Shandi S., Pazoki A., Asgharzadeh A., and Azadi A. 2013. Effects of irrigation intervals, plant growth promoting Rhizobacteria and humid acid on yield and yield components of wheat (Kavir cultivar). Journal of Modern Science in Sustainable Agriculture, 9(3).(in Persian with English abstract)

11-Rozbahani A., Ghorbani S., Mirzaei M.M., and Ouroji niya S. 2013. Effect of humic acid and fulvic acid on yield and yield components of barley. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 9(2): 25-33.(In persian)

12-Sadeghi-Shoae M., Paknejad F., Hasanpor Darvishi H., Mozafari H., Moharramzadeh M., and Tookallo M. R. 2013. Effect of intermittent furrow irrigation, humic acid and deficit irrigation on water use efficiency of suger beet. Annals of Biological Research, 4(3): 187-193.

13-Saha R., Saieed M.A.U., and Chowdhury M.A.K. 2013. Growth and yield of rice (Oryza sativa) as influenced by humic acid and poultry manure. Universal Journal of Plant Science, 1(3): 78-84.

14-Samavat S., and Malakouti M.J. 2005. Necessity of use organic acids (humic and fulvic acids) in quantitative and qualitative increase of africultural products. Journal of Technical, 463, Sana publications.(In persian)

15-Selim E.M., Shedeed Sh.I., Asaad F.F., and EL-Nellawy A.S. 2012. Interactive effect of Humic acid and Water Stress on chlorophyll and mineral nutrient contents of Potato plants. Journal of Applied Science Research, 8(1): 531.

16-Tohidi Moghadam H.R., Khalafi Khamene M., and Zahedi H. 2014. Effect of humic acid foliar application on growth and quantity of corn in irrigation withholding at different growth stage. Maydica Electronic Publication, 59-124-128

17-Young suh H., Sun Yoo K., and Gon Suh S. 2014. Effect of foliar application of fulvic acid on plant growth and fruit quality of tomato (Lycopersicon esculentum L.). Horticuture, Enviroment, and Biotechnology, 55(6): 455-461.