تعیین تابع تولید و ضریب حساسیت دو رقم پنبه (گلستان و ب557)

آب و خاک

مقاله 2، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 63، اردیبهشت 1398، صفحه 13-22   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v33i1.26803

نویسندگان

صالح مهموم سالکویه^{* 1}؛ ابوطالب هزارجریبی²؛ قربان قربانی نصرآباد³؛ مهدی ذاکری نیا²

¹دانشگاه ملی گرگان

²دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی گرگان

³موسسه تحقیقات پنبه کل کشور

چکیده

کم­آبیاری یک روش مدیریتی جهت افزایش بهره­وری آب است. می‌توان با صرفه­جویی مصرف آب در آبیاری­های کم بازده، ضرر ناشی از کاهش عملکرد را جبران نمود. افزایش بهره‌وری آب، عامل کلیدی برای رفع بزرگ‌ترین چالش کنونی بخش کشاورزی در مناطق کم آب یعنی تولید بیشتر با آب کمتر است. جهت دستیابی به این مهم، آگاهی از روابط بین آب و عملکرد، موسوم به توابع تولید، می­تواند کمک شایانی در این زمینه نماید. بر این اساس آزمایشی بر پایه­ی طرح کرت‌های خرد شده نواری در قالب فاکتوریل در سه تکرار صورت پذیرفت. تیمارهای اصلی شامل شش تیمار آبی و تیمارهای فرعی شامل چهار سطح کودی و دو رقم به نام­های گلستان و ب557، همچنین برنامه­ریزی آبیاری برمبنای تخلیه رطوبتی خاک در تیمار 5I تا70 درصد بود. در این آزمایش از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه­ای استفاده شد به نحوی‌که 144 کرت (6 آب*4 کود*2 رقم*3 تکرار) در طرفین خط لوله ایجاد شدند. رابطه درجه دوم بین عملکرد و آب داده شده در نظر گرفته شد. همچنین ضرایب حساسیت برای ارقام گلستان و ب557 در چهار سطح کودی با توجه به فرمول دورنبوس و کاسام، محاسبه گردید. ضریب حساسیت میانگین چهار سطح کودی برای رقم گلستان و ب557 به ترتیب 18/1 و 27/1 بدست آمد. این اعداد بیانگر آن است که رقم گلستان نسبت به رقم ب557 مقاوم­تر می­باشد. از این مقادیر می­توان در بهینه­سازی مصرف آب در شرایط محدودیت آب استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

تابع تولید؛ ضریب حساسیت محصول به آب؛ پنبه؛ گلستان؛ ب557

مراجع

1- Akbari Nodehi D. 2011. The effect of different amounts of water on yield and water use efficiency of cotton production in the province. Journal of Agricultural and Stable Production 21(2). (In Parsian)

2- Alizadeh A. 2006. Irrigation system design. Razavi Press, Volume I, p 55.

3- AL-Jamal M.S., SammisT.W., Ball S., and Smeal D. 2000. Computing the crop water production function for onion. Agric.Water Manage 46: 29-41.

4- Allen R.G., Pereira L.S., Raes D., and Smith M. 1998. Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirement. FAO Irrigation and Drainage paper No 56, 301p.

5- Clark L.J., Carpenter E.W., and Slack D.C. 1992. The use of Azsched to schedule irrigations for cotton. In: Herber, D.J. (ed). 1992 Proc. Beltwide Cotton Conf., 6-10 Jan.

6- Doorenbos J., and Kassam A.H. 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage Paper NO 33, 193p.

7- GHorbani Nasrabad Gh. 2004. The effect of water deficit on quantity and quality of cotton cultivars and determination of production function . Agricultural Research and Education Organization Cotton Research Institution, 51 p. (In Parsian)

8- Janbaz H. 1996. Effects of water stress and irrigation on wheat yield in Karaj. MA thesis, Department of Irrigation and Reclamation Tehran University, 115 pages. (In Parsian)

9- Kiani A., Rezaii J., and Sohrabi B. 2001. Investigation of irrigation deficit by sprinkler on quantity and quality of cotton. Final report of country Cotton Research Institute. (In Parsian)

10- KHirabi J., Tavakoli A.R., Entesari M.R., and Salamat A.R. 1996. Deficit irrigation guidelines. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage, Department of the crop water requirement and crop management, 218 pages. (In Parsian)

11- Liu W.Z., Hansaker D.J., Li Y.S., Xie X.Q., and Wall G.W. 2002. Interrelations of yield, evapotranspiration, and water use efficiency from marginal analysis of water production functions. Agric. Water Manage 56: 143-151.

12- Radin J.W., Reaves L.L., Mauney J.R., and French O.F. 1992. Yield enhancement in cotton by frequent irrigation during fruiting. Agron. J., 84: 551–557.

13- Sammis T., and Guitar J. 1981. Effects of decerted watering on crop yield. Available From the National Technical Information Service. Spring field. Wrri Report. No 36.

14- Shaikh Hoseini M. 1996. Effects of water stress and irrigation on barley yield in Karaj. MS Thesis, Department of Irrigation and Reclamation, Tehran University 126 pages. (In Parsian)

15- Stegman E.C. 1983. Irrigation scheduling: Applied timing criteria. In D. Hillel (ed). Advances in Irrigation.Vol 2. Academic Press, New york.

16- Stone J.F., Reaves H.E., and Garton J.E. 1982. Irrigation water conservation using wide- spaced furrows. Soil. Sci.Soc. Am. J., 43: 402- 411.

17- Wanjura D.F., Upcharch D.R., Mahan J.R., and Burke J.J. 2002. Cotton yield and applied water relationships under drip irrigation. Agric. Water Manage 55: 217-237.