تخمین تغذیه به آبخوان الشتر در استان لرستان

آب و خاک

مقاله 4، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 63، اردیبهشت 1398، صفحه 37-49   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v33i1.74869

نویسندگان

زیبا عربی جوانمرد؛ هادی جعفری^*

دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

تخمین تغذیه یکی از مباحث اساسی در مدیریت منابع آب زیرزمینی می­باشد. در این تحقیق میزان تغذیه به آبخوان آزاد آبرفتی الشتر با مساحت 128 کیلومتر مربع با سه روش نوسانات سطح ایستابی، بیلان جرمی کلر و بیلان آب، محاسبه شده است. به­منظور تخمین تغذیه در روش نوسانات سطح ایستابی مقدار آبدهی ویژه بر اساس بافت غالب خاک در لاگ­های حفاری، حدود 5 درصد در نظر گرفته شد و متوسط مقدار تغذیه­ی سالانه با استفاده از این روش حدود 3/28 میلیون متر مکعب تخمین زده شد. افزایش تغذیه­ی سالانه­ی آبخوان الشتر با زمان که بر اساس نتایج حاصل از روش نوسان سطح ایستابی استنباط شد، به افزایش ظرفیت آبخوان در پذیرش آب تغذیه­ای مربوط شده که در اثر افت ممتد سطح آب زیرزمینی در آبخوان ایجاد شده است. میانگین غلظت کلر در آب زیرزمینی 23/40 میلی­گرم بر لیتر و متوسط غلظت کلر بارش برابر 4/6 میلی­گرم بر لیتر اندازه­گیری شد و بنابراین مقدار تغذیه با استفاده از روش بیلان جرمی کلر حدود 10 میلیون مترمکعب برآورد شده است. مقدار تغذیه­ی سالانه با استفاده از روش بیلان آب حدود 4/32 میلیون متر مکعب تخمین زده شده است. نتایج حاصل از دو روش نوسان سطح ایستابی و بیلان آب نسبتاً مشابه بوده که تأیید کننده­ی میزان تغذیه کل به آبخوان (یعنی مجموع تغذیه ناشی از بارش و آب برگشتی کشاورزی) می­باشند. با کسر آب برگشتی از تغذیه کل، تغذیه ناشی از بارش حدود 10 تا 22 (متوسط 17) میلیون متر مکعب برآورد شده که بیانگر ضریب تغذیه 28 درصد می­باشد.

کلیدواژه‌ها

تغذیه؛ نوسانات سطح ایستابی؛ بیلان جرمی کلر؛ بیلان آب؛ الشتر

مراجع

1- Arabi Javanmard Z. 2017. Temporal variations of recharge to Aleshtar alluvial aquifer, Lorestan province. MSc. Thesis, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran. (In Persian with English Abstract)

2- Clarke R., Lawrence A., and Foster S.S. 1996. Groundwater: a threatened resource (No. 15). United Nations Environment Programme.

3- Demlie M. 2015. Assessment and estimation of groundwater recharge for a catchment located in highland tropical climate in central Ethiopia using catchment Soil Water Balance (SWB) and Chloride Mass Balance (CMB) techniques. Environmental Earth Sciences 74: 1137–50.

4- Diouf O.C., Faye S.C., Diedhiou M., Kaba M., Faye S., Gaye C.B., and Wohnlich S. 2012. Combined uses of water-table fluctuation (WTF), chloride mass balance (CMB) and environmental isotopes methods to investigate groundwater recharge in the Thiaroye sandy aquifer (Dakar, Senegal). African Journal of Environmental Science and Technology 6(11): 425-437.

5- Hagedorn B., El-Kadi A.I., Mair A., Whittier R.B., and Ha K. 2011. Estimating recharge in fractured aquifers of a temperate humid to semiarid volcanic island (Jeju, Korea) from water table fluctuations, and Cl, CFC-12 and 3H chemistry. Journal of Hydrology 409(3-4): 650-662.

6- Healy R.W. 2010. Estimating groundwater recharge. Cambridge University Press.

7- Houston J. 2007. Recharge to groundwater in the Turi Basin, northern Chile: an evaluation based on tritium and chloride mass balance techniques. Journal of Hydrology 334(3-4): 534-544.

8- Jafari H., Raeisi E., Zare M., and Haghighi, A.A.K. 2012. Time series analysis of irrigation return flow in a semi-arid agricultural region, Iran. Archives of Agronomy and Soil Science 58(6): 673-689.

9- Karami G.H. 2010. Studies on the estimation of hydrodynamic coefficients of Semnan-Ivanakei Plain, Semnan regional water authority report. (In Persian)

10- Karami G.H. 2011. Investigating pumping tests of Qom province, Qom regional water authority report. (In Persian)

11- Lerner D.N., Issar A.S., and Simmers I. 1990. Groundwater recharge: a guide to understanding and estimating natural recharge. Hannover: Heise 8: 99-228.

12- Nadri F., and Jafari H. 2016. Study of the hydrogeochemical properties of the groundwater in Aleshtar plain aquifer. First International Conference of Water, Environment and Sustainable Development, Ardebil University. (In Persian)

13- Obuobie E. 2008. Estimation of groundwater recharge in the context of future climate change in the White Volta River Basin. Ecology Series, 153.

14- Obuobie E., Bernd D., and Reichert B. 2010. Use of chloride mass balance method for estimating the groundwater recharge in northeastern Ghana. International Journal of River Basin Management 8(3-4): 245–53.

15- Saghravani S.R., Yusoff I., Tahir W.Z.W.M., and Othman Z. 2015. Comparison of water table fluctuation and chloride mass balance methods for recharge estimation in a tropical rainforest climate: a case study from Kelantan River catchment, Malaysia. Environmental Earth Sciences 73(8): 4419-4428.

16- Sangab Zagros Consulting Engineers. 2012. Report on water resources allocation in Aleshtar study area. Lorestan regional water authority. (In Persian)

17- Scanlon B.R., Healy R.W., and Cook P.G. 2002. Choosing appropriate techniques for quantifying groundwater recharge. Hydrogeology Journal 10(1): 18–39.

18- Simmers I. 1990. Aridity, groundwater recharge and water resources management. In Groundwater Recharge, A guide to understanding and estimating natural recharge. International Contributions to Hydrogeology Vol. 8, ed. D. N. Lerner, A. S. Isaar and I. Simmers. Hanover: Verlag Heinz Heise, 3–22.

19- Sumioka S.S., and Henry H.B. 2003. Estimating ground-water recharge from precipitation on Whidbey and Camano Islands, Island County, Washington, Water Years 1998 and 1999. US Department of the Interior, US Geological Survey.

20- Tindall J.A., James R.K., and Dean E.A. 1999. Unsaturated zone hydrology for scientists and engineers. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.