بررسی اثر سایه‌انداز سه رقم نخل و عمق خاک بر میزان واجذبی روی بومی خاک آهکی

آب و خاک

مقاله 8، دوره 33، شماره 4 - شماره پیاپی 66، مهر 1398، صفحه 621-633   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.78934

نویسندگان

نرگس آبدار¹؛ رضا قاسمی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشدگروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

²دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

روی از عناصر ضروری رشد گیاه است که نقش‌های متابولیکی زیادی را در گیاه ایفا می‌کند. بنابراین انتشار روی از سطوح خاک به محلول خاک یک عامل مهم در تعیین قابلیت دسترسی روی به گیاهان در حال رشد است. لذا به منظور بررسی تأثیر عمق خاک و پوشش گیاهی بر الگوی آزادسازی روی، 54 نمونه خاک از بخش درون و خارج سایه‌انداز سه رقم نخل شاهانی، حلوانی و قصب از سه عمق 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی‌متر در سه تکرار از روستای سیمکان واقع در شهرستان جهرم جمع‌آوری شد. بررسی سینتیک واجذبی روی در هشت دوره زمانی مختلف (5، 15، 30، 60، 120، 240، 480، 1440 دقیقه) با عصاره‌گیر AB-DTPA انجام گرفت. هشت مدل سینتیکی برای توصیف آزادسازی روی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، معادلات الوویچ ساده شده، پخشیدگی پارابولیک و تابع توانی به دلیل مقادیر نسبتا بالاتر از ضرایب تبیین و خطای استاندارد برآورد پایین، توانستند پیش‌بینی مناسبی از سینتیک آزادسازی روی در خاک‌های مورد مطالعه داشته باشند. مقدار روی تجمعی آزاد شده در خاک‌های زیر سایه‌انداز بیشتر از خاک‌های خارج سایه‌انداز بود و همچنین بیشترین مقدار روی تجمعی آزاد شده در خاک‌های زیر سایه‌انداز رقم قصب اتفاق افتاد. بررسی همبستگی بین ضرایب معادلات سینتیکی تابع توانی، الوویچ ساده شده و انتشار پارابولیکی نشان داد که بین ضرایب معادلات حاصل از خاک‌های زیر سایه‌انداز نسبت خاک‌های خارج سایه‌انداز همبستگی بیشتری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

آزادسازی رؤی؛ پؤشش گیاهی؛ عمق خاک؛ معادلات سینتیکی؛ نخل

مراجع

1- Al-Farsi M.A., and Lee C.Y. 2008. Nutritional and functional properties of dates: a review. Critical reviews in food Science and Nutrition 48(10): 877-887.

2- Broomand N., Savaghebi-firoozabadi Gh, and Farahbakhsh M. 2010. Kinetics of zinc desorption and relations of kinetics parameters with properties of some soils of Iran. Journal Water and Soil 19(2): 99-112. (In Persian)

3- Bruemmer G.W., Gerth J., and Tiller K.G. 1988. Reaction kinetics of the adsorption and desorption of nickel, zinc and cadmium by goethite. I. Adsorption and diffusion of metals. Journal of Soil Science 39(1): 37-52.

4- Bouamri R., Dalpe Y., Serrhini M.N., and Bennani A. 2006. Arbuscular mycorrhizal fungi species associated with rhizosphere of Phoenix dactylifera L. in Morocco. African Journal of Biotechnology 5(6): 510-516.

5- Bouyoucos G.J. 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soils 1. Agronomy Journal 43(9): 434-438.

6- Dadvar M., and Forohar M. 2007. Rhizosphere, a solution for soil management around roots. Journal Land Management 3(1).

7- Dang Y.P., Dalal R.C., Edwards D.G., and Tiller K.G. 1994. Kinetics of zinc desorption from Vertisols. Soil Science Society of America Journal 58(5): 1392-1399.

8- Dalal R.C. 1985. Comparative prediction of yield response and phosphorus uptake from soil using anion-and cation-anion-exchange resins. Soil Science 139(3): 227-231.

9- Dowson V. H. W. 1982. Date production and protection (Plant production and protection Paper No. 35). FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.

10- Dessureault-Rompre J., Nowack B., Schulin R., Tercier-Waeber M.L., and Luster J. 2008. Metal solubility and speciation in the rhizosphere of Lupinus albus cluster roots. Environmental Science & Technology 42(19): 7146-7151.

11- Escudero A., Iriondo J.M., Olano J.M., Rubio A., and Somolinos R.C. 2000. Factors affecting establishment of a gypsophyte: the case of Lepidium subulatum (Brassicaceae). American Journal of Botany 87(6): 861-871.

12- Ghasemi-Fasaei R., Tavajjoh M., Olama V., Molazem B., Maftoun M., Ronaghi A., and Adhami E. 2007. Copper release characteristics in selected soils from southern and northern Iran. Soil Research 45(6): 459-464.

13- Hoffland E., Wei C., and Wissuwa M. 2006. Organic anion exudation by lowland rice (Oryza sativa L.) at zinc and phosphorus deficiency. Plant & Soil 283(1-2): 155-162.

14- Jahantigh M. 2017. Investigating the relationship between soil and vegetation on the beach of rivers in arid regions. Journal Plant Ecosystem Conservation (In Persian)

15- Jones D.L. 1998. Organic acids in the rhizosphere–a critical review. Plant and Soil 205(1): 25-44.

16- Karimian N., and Moafpouryan G.R. 1999. Zinc adsorption characteristics of selected calcareous soils of Iran and their relationship with soil properties. Communications Soil Science Plant Analysis 30: 1721-1731.

17- Kuo S., and Mikkelsen D.S. 1980. Kinetics of zinc desorption from soils. Plant & Soil 56(3): 355-364.

18- Lindsay W.L., and Norvell W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper 1. Soil Science Society of America Journal 42(3): 421-428.

19- McNear D.H. 2013. The rhizosphere-roots, soil and everything in between. Nature Education Knowledge, 4(3): 1.

20- Mehdizade M., Reyhanitabar A., and Ostan Sh. 2016. The effect of soil organic matter on kinetics and thermody namices of phosphorus adsorption. Journal Water and Soil Science (In Persian)

21- Motaghian H.R., and Hossein Pour A.R. 2015. Effect of rhizosphere on zinc release rate in some calcareous soils of Chaharmahal and Bakhtiari provice. Journal Technology of Greenhouse Culture-Isfahan Uni. (In Persian)

22- Naganuma K., Okazaki M., Yonebayashi K., Kyuma K., Vijarnsorn P., and Bakar Z.A. 1993. Surface charge and adsorption characteristics of copper and zinc on tropical peat soils. Soil Science & Plant Nutrition 39(3): 455-462.

23- Nezami S., and Malakoti M.J. 2016. The role of organic acids in release of phosphorus and zinc from a calcareous soil. Journal of Water and Soil 30(3): 805-816.

24- Nelson D.W., and Sommers L.E. 1996. Total carbon, organic carbon, and organic matter. Methods of Soil Analysis part 3—Chemical Methods, (methodsofsoilan3), 961-1010.

25- Nishanth D., and Biswas D.R. 2008. Kinetics of phosphorus and potassium release from rock phosphate and waste mica enriched compost and their effect on yield and nutrient uptake by wheat (Triticum aestivum). Bioresource Technology 99(9): 3342-3353.

26- Padidar M. 2015. Effect of Soil Propretics on Kinetic Zinc Release. Fisheries and Hydrobiology 1816-91120.

27- Pavlatou A., and Polyzopoulos N.A. 1988. The role of diffusion in the kinetics of phosphate desorption: the relevance of the Elovich equation. Journal of Soil Science 39(3): 425-436.

28- Rattan R.K., and Sharma P.D. 2004. Main micronutrients available and their method of use. In Proceedings IFA International Symposium on Micronutrients (pp. 1-10).

29- Reyhanitabar A., Karimian N., Adalan M., Savaghebi G.R., and Ghanadha M.R. 2007.Distribution of different zinc forms and their relationship with soil characteristics in some calcareous soil of Tehran province. Journal Agricultur Science & Technology. (In Persian)

30- Reyhanitabar A., and Gilkes R.J. 2010. Kinetics of DTPA extraction of zinc from calcareous soils. Geoderma, 154(3-4): 289-293.

31- Rhoades J.D. 1996. Salinity: Electrical conductivity and total dissolved solids. Methods of Soil Analysis Part 3—Chemical Methods, (methodsofsoilan3), 417-435.

32- Soltanpour P.A., and Schwab A.P. 1977. A new soil test for simultaneous extraction of macro‐and micro‐nutrients in alkaline soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis 8(3): 195-207.

33- Sparks D.L. 1986. Kinetics of reaction in pure and mixed systems. Soil Physical Chemistry 44: 265-268.

34- Sparks LD. 1999. Soil Physical Chemisrty. 2nd. Ed., CRC Press. Boca Raton, FL.

35- Steffens D., and Sparks D.L. 1997. Kinetics of nonexchangeable ammonium release from soils. Soil Science Society of America Journal 61(2): 455-462.

36- Sposito G., Lund L.J., and Chang A. 1982. Trace metal chemistry in arid-zone field soils amended with sewage sludge. I. Fractionation of Ni, Cu, Zn, Cd, and Pb in solid phases. Soil Science Society of America Journal 46: 260-264.

37- Sumner M.E., and Miller W.P. 1996. Cation exchange capacity and exchange coefficients. Methods of Soil Analysis part 3—Chemical Methods, (methodsofsoilan3), 1201-1229.

38- Tahmasebi F., Hossein Pour A. 2007. Kinetics of extractable phosphorus changes in a number of Hamadan soils. Journal of Sciences and Technology of Agriculture and natural Resources 11(42): 475-488.

39- Thomas G.W. 1996. Soil pH and soil acidity. Methods of soil analysis part 3—chemical methods, (methodsofsoilan3), 475-490.

40- Toranjzar H.M., Jafri H., Azarneyvad M., and Ghanadha R. 2006. Investigation of relationship between soil characteristics and vegetation cover of rangeland and mountains of Qom provice. 10(2): 349-360.

41- Wang Z., Shan X.Q., and Zhang S. 2002. Comparison between fractionation and bioavailability of trace elements in rhizosphere and bulk soils. Chemosphere 46(8): 1163-1171.

42- Young S.D., Zhang H., Tye A.M., Maxted A., Thums C., and Thornton I. 2005. Characterizing the availability of metals in contaminated soils. I. The solid phase: sequential extraction and isotopic dilution. Soil Use and Management, 21: 450-458.

43- Zaid A. (Ed.). 1999. Date palm cultivation. Rome: United Nations FAO Plant Production and Protection Paper.

44- Zhu B., and Alva A.K. 1993. The chemical forms of Zn and Cu extractable by Mehlich 1, Mehlich 3, and ammonium bicarbonate-DTPA extractions. Soil Science 156(4): 251-258.