اثر آبیاری بخشی ریشه و بستر کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد کینوا

آب و خاک

مقاله 1، دوره 34، شماره 1 - شماره پیاپی 69، فروردین 1399، صفحه 1-10   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i1.81937

نویسندگان

صابر جمالی؛ حسین انصاری^* ؛ سیده محبوبه زین الدین

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در آبیاری به روش آبیاری بخشی ریشه (PRD)، نیمی از محیط ریشه به تواتر به‌صورت کامل آبیاری شده و نیم دیگر خشک نگه داشته می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی عملکرد و اجزای عملکرد کینوا با کاربرد روش آبیاری PRD در سه نوع بستر کاشت می‌باشد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1397 در شرایط گلخانه‌ای که شامل دو مدیریت آبیاری (آبیاری کامل FI و آبیاری بخشی ناحیه ریشه PRD) و سه بستر کشت (سیلتی رسی S1، لوم رسی S2 و لوم شنی S3) بود، اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع گیاه در تیمار FI (4/84 سانتی‌متر) و کمترین ارتفاع گیاه در تیمار PRD(5/82 سانتی‌متر) می‌باشد. با کاهش 50 درصد میزان آب آبیاری از تیمار FI به تیمارPRD ، وزن هزاردانه 1/9 درصد کاهش یافت، بیشترین و کمترین وزن هزاردانه گیاه به‌ترتیب 0/4 و 6/3 گرم در بوته در تیمارهای FI و  PRDبه‌دست آمد. عملکرد دانه با تغییر مدیریت آبیاری از تیمار FI بهPRD ، 2/10 درصد کاهش داشت و حداکثر و حداقل مقدار آن به‌ترتیب در تیمارهای FI (7/19 گرم در بوته) وPRD  (7/17 گرم در بوته) اندازه‌گیری شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه (2/20 و 4/18 گرم در بوته) به‌ترتیب مربوط به تیمارهای S1 و S2,3 است. تیمار خاک سیلتی رسی با وزن هزار دانه 12/4 گرم، دارای وزن هزار دانه بیشتری نسبت به خاک‌های لوم رسی و لوم شنی (بترتیب با 78/3 و 78/3 گرم) داشت. به‌طورکلی، تأثیر روش آبیاری PRD بر کاهش مصرف آب در کشت گلخانه‌ای کینوا مثبت بود و قابل توصیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

روش PRD؛ شرایط گلخانه‌ای؛ عملکرد دانه و سنبله؛ کم‌آبیاری؛ کینوا؛ وزن هزار دانه

مراجع

1- Aly A.A., Al-Barakah F.N., and El-Mahrouky M.A. 2018. Salinity Stress Promote Drought Tolerance of Chenopodium Quinoa Willd. Communications in Soil Science and Plant Analysis 49(11): 1331-1343.‏

2- Aziz A., Akram N.A., and Ashraf M. 2018. Influence of natural and synthetic vitamin C (ascorbic acid) on primary and secondary metabolites and associated metabolism in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) plants under water deficit regimes. Plant Physiology and Biochemistry 123: 192-203.‏

3- Clark J.M., Smith T.F., cage MCt N., and Gerr D. 1983. Growth analysis of spring Wheat Cultivars of Varying drought resistance. Crop Science 24: 537–41.

4- Daneshpazhoh P., Ghasemi A.R., Noori M.R., and Barzegar R. 2018. The Effect of Partial Root-Zone Drying and Zeolite on Water Use Efficiency and Physiological Characteristics of Sweet Pepper. Journal of Water and Soil 32(4): 675-690. (In Persian with English abstract)

5- Emam Y., and Niknejad V. 2011. An Introduction to the Physiology of Crop Performance. 3ed. Shiraz University publication. 571 pp. (In Persian)

6- Emam Y., Ranjbari A., and Bohrani, M.J. 2007. Evaluation of grain yield and its components in wheat genotypes under drought stress condition after anthesis. Journal Agriculture Natural Resource Science Technology 11: 317-327.

7- Fisher R.A., and Maurer R.1988. Drought resistance in spring wheat cultivars I: grain yield responses. Australian journal of Agriculture Research 29: 897–912.

8- Hamrouni, I., Salah, H. B., and Marzouk B. 2001. Effects of water-deficit on lipids of safflower aerial parts. Phytochemistry 58(2): 277-280.‏

9- Hirich A., El-Omari H., El-Youssfi L., Fahmi H., Rami A., Laajaj K., Jacobsen S.E., and Choukr-Allah R. 2013. Using deficit irrigation with treated wastewater to improve crop water productivity of sweet corn, chickpea, faba bean and quinoa. Revue Marocaine des Sciences Agronomiques et Veterinaires 2(1): 15-22.

10- Jamali S. 2017. Investigation the effects of different levels of salinity and deficit irrigation on yield and yield components of Quinoa. MSc thesis. Gorgan university of Agriculture science and Natural resource. (In Persian with English abstract)

11- Javadi T., Arzani K., and Ebrahimzadeh H. 2008. Study of proline, soluble sugar, andchlorophyll a and b changes in nine Asian and one European pear cultivarunder drought stress. Acta Horticulture 769: 241–246.

12- Khoyerdi F.F., Shamshiri M.H., and Estaji A. 2016. Changes in some physiological and osmotic parameters of several pistachio genotypes under drought stress. Scientia horticulturae 198: 44-51.

13- Kolenc Z., Vodnik D., Mandelc S., Javornik B., Kastelec D., and Čerenak A. 2016. Hop (Humulus lupulus L.) response mechanisms in drought stress: proteomic analysis with physiology. Plant Physiology and Biochemistry 105: 67–68.

14- Meidanshahi M., Mousavi S.F., Mostafazadeh-Fard B., and Landi E. 2013a. Effect of PRD deficit-irrigation method and sodium salicylate on yield, yield components and water use efficiency of tomato. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture Soilless Culture Research Center 4(1): 1-14. (In Persian with English abstract)

15- Meidanshahi M., Mousavi S.F., and Mostafazadeh-Fard B. 2013b. Effect of PRD Deficit-irrigation Method and Growth Stabilizer on Yield, Yield Components and Water Use Efficiency of Safflower. Journal of Crop production and processing 3(8): 37-51. (In Persian with English abstract)

16- Molden D., Murry-Rust H., Sakthivandival R., and Makin I. 2001. A water productivity framework for understanding and action. Workshop on Water Productivity, 12 -13 November. 2001. Wadduwe, Sri Lanka.

17- Naderi M.R., Nourmohammadi Gh., Majidi A., Darvish F., Shirani-Rad A.H., and Madani, H., 2005. Evaluation of summer safflower response to different intensities of drought stress in Isfahan region. Agro-Breed Journal 7(3): 212-225. (In Persian with English abstract)

18- Ramzani P.M.A., Shan L., Anjum S., Ronggui H., Iqbal M., Virk Z.A., and Kausar S. 2017. Improved quinoa growth, physiological response, and seed nutritional quality in three soils having different stresses by the application of acidified biochar and compost. Plant Physiology and Biochemistry 116: 127-138.‏

19- Razzaghi F., Plauborg F., Jacobsen S.E., Jensen C.R., and Andersen M.N. 2012. Effect of nitrogen and water availability of three soil types on yield, radiation use efficiency and evapotranspiration in field-grown quinoa. Agricultural Water Management 109: 20-29.‏

20- Sadiq M., Akram N.A., Ashraf M., Ali S. 2017. Tocopherol confers water stress tolerance: Sugar and osmoprotectant metabolism in mung bean [Vigna radiata (L.) Wilczek]. Agrochimica 61: 28-42.

21- Sai S.K.P.V., Sandya V., Manjari S., and Ali S. 2016. Enhancement of drought stresstolerance in crops by plant growth promoting rhizobacteria. Microbiological Research 184: 13–24.

22- Sanchez H.B., Lemeur R., Damme P.V., and Jacobsen S.E. 2003. Ecophysiological analysis of drought and salinity stress of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). Food Reviews International 19(1-2): 111-119.

23- Sarmadnia G.H. and Kouchaki A. 2013. Plant Physiology. 17 ed. Jahad-daneshgahi of Mashhad publication. 467 pp. (In Persian)

24- Sharifan H., Mirzaei Sh., and Seilsepourr M. Effect of Different levels of Super Absorbent Polymer and Water Stress on Yield Components of Forage Corn. Iranian Journal of Irrigation and Drainage 8(4): 705-712. (In Persian with English abstract)

25- Sharma B.D., Sharma U.C., and Kaul H.N. 1990. Physiological traits for high yield in potato. Indian Journal of Hill Farming 3(1): 41-46.

26- Yasmeen R., and Siddiqui Z.S. 2018. Ameliorative effects of Trichoderma harzianum on monocot crops under hydroponic saline environment. Acta Physiologiae Plantarum 40(4): 1-14.

27- Zarinkafsh M. 1993. Applied soil science: soil survey and soil-plant-water analysis. Tehran University publication. 342 pp. (In Persian)