اهمیت تصحیح شاخص‌های سرزمین در تعیین کلاس تناسب سرزمین

آب و خاک

مقاله 14، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 72، مهر 1399، صفحه 961-972   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i4.86305

نویسنده

محسن باقری بداغ آبادی^*

موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

ارزیابی تناسب سرزمین نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین تناسب سرزمین برای کاربری‌های مورد نظر دارد. برای این منظور مدل‌های گوناگونی ارایه شده که در این بین رویکرد پارامتریک جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این رویکرد، شاخص سرزمین با استفاده از روش خیدیر (ریشه دوم) یا روش استوری به دست آمده و سپس بر اساس این شاخص، کلاس تناسب سرزمین تعیین می‌شود. متأسفانه در بسیاری از پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده‌اند، شاخص سرزمین بدون اینکه اصلاح شود استفاده شده است. این موضوع سبب شده نتایج روش‌های گوناگون ارزیابی تناسب سرزمین تفاوت زیادی را با هم نشان دهند. در این پژوهش اهمیت استفاده از شاخص اصلاح‌شده سرزمین و تأثیر آن بر کلاس‌های تناسب سرزمین نشان داده شده است. برای این منظور با انجام شبیه‌سازی عددی، کلاس‌های تناسب سرزمین با چهار روش شامل 1-محدودیت ساده، 2-شدت و تعداد محدودیت، 3-خیدیر و 4-استوری و در دو حالت شاخص اصلاح‌نشده و شاخص اصلاح‌شده تعیین گردیدند. نتایج نشان دادند با استفاده از شاخص‌های اصلاح‌شده، نتایج چهار روش مورد استفاده، بویژه برای روش‌های استوری و خیدیر، بسیار به هم نزدیکتر شدند؛ اما به طور کلّی روش محدودیت ساده با روش خیدیر هماهنگی بیشتری داشت. از طرفی، استفاده از شاخص‌های اصلاح‌نشده سبب شد روش‌های مورد استفاده تفاوت زیادی را با هم نشان دادند. تجزیه و تحلیل به دست آمده از پنج میلیون بار شبیه‌سازی، نشان داد نتایج متضادی که در روش‌های گوناگون ارزیابی تناسب سرزمین وجود دارند از نظر ریاضی و احتمالات می‌توانند کاملاً منطقی و درست باشند، اما با احتمال رخداد متفاوت. روی‌هم‌رفته می‌توان گفت، نتایج حاصل از شاخص‌های اصلاح‌نشده سرزمین ممکن است تا حد زیادی نادرست و گمراه‌کننده باشند و نتایج را غیرواقعی نشان دهند. بنابراین پیشنهاد می‌گردد در تعیین کلاس‌های تناسب حتماً از شاخص‌های اصلاح‌شده استفاده گردد و سپس نتایج با واقعیت مقایسه شوند.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی تناسب سرزمین؛ شبیه‌سازی؛ روش عددی (پارامتریک)

مراجع

1- Alamdari P., and Amanifar S. 2016. Land Suitability Classification of East Azerbaijan Research Station for Tomato, Potato, Onion and Bean. International Journal of Agricultural Management and Development 6(1): 117-122.

2- Ayoubi Sh., Jalalian A., and Givi J. 2001. Qualitative Land Suitability Evaluation for Important Agricultural Crops of North Baraan Region in Isfahan Province. Journal of Water and Soil Science 5(1): 57-76. (In Persian with English abstract)

3- Azadi A., and Baghernejad M. 2018. Qualitative land suitability assessment and estimating land production potential for main irrigated crops in northern of fars province. Agriculture & Forestry 64(4): 263-276.

4- Bagheri Bodaghabadi M. 2020. Assessment of corrected land index in land suitability evaluation and adjusting its functions. Journal of Water and Soil 34(6). (In Persian with English abstract, in press)

5- Bagheri Bodaghabadi M., Amini A., M.H. Salehi Hosseinifard J., and Heydari M. 2019. Suitability analysis and evaluation of pistachio orchard farming, using canonical multivariate analysis. Scientia Horticulturae 246: 528-534.

6- Bagheri M. 2011. Applied Land Evaluation and Land Use Planning. Pelk Publications. 392 p. (In Persian)

7- Delsouz Khaki B., Honarjoo N., Davatgar N., Jalalian A., and Torabi Gol Sefidi H. 2018. Land Suitability Evaluation and Inherent Soil Fertility Quality for Rice Cultivation in Paddy Fields of Shaft and Fouman Counties. Iranian Journal of Soil Research, 32(1), 115-127. doi: 10.22092/ijsr.2018.116566. (In Persian with English abstract)

8- Habibie M.I., Noguchi R., Shusuke M., and Ahamed T. 2019. Land suitability analysis for maize production in Indonesia using satellite remote sensing and GIS-based multicriteria decision support system. GeoJournal, 31p.

9- Hashemi S., and Kiani F. 2018. Qualitative land suitability evaluation for Canola and Sugar beet cultivations with FAO different methods (Gyan area, Hamedan province). Applied Soil Research 5(2): 16-30. (In Persian with English abstract)

10- Jafarzadeh A., and Zeinali M. 2005. Qualitative Assessment of Part of the Firoorgh (Khoi) Lands for Potato, Tomato and Corn Products, 9th Iranian Soil Science Congress, Tehran, Soil Conservation and Watershed Management Research Center. (In Persian)

11- Jahanbazi L., Jafarzadeh A., Shahbazi F., and Momtaz H. 2014. Qualitative Land Suitability Evaluation of Ahar Yakhfarvazan for Sugar Beet, Onion and Maize by Simple Limitation and Parametric Square Root Methods. Water and Soil Science 24(3): 121-132. (In Persian with English abstract)

12- Khiddir S.M. 1986. A statistical approach in the use of parametric systems applied to the FAO framework for land evaluation. Unpublished thesis. State University Ghent.

13- Kim H., and Shim K. 2018. Land suitability assessment for apple (Malus domestica) in the Republic of Korea using integrated soil and climate information, MLCM, and AHP. International Journal of Agriculture & Biology Engineering 11(2): 139–144.

14- Mohammadi A., Pashaei I.A., and Sadeghi S. 2007. Evaluation of soil quality fit for major agricultural products in Gonbad Kavous region. Agricultural Sciences and Natural Resources 14(5): 111-99. (In Persian with English abstract)

15- Momtaz H., Jafarzadeh Neyshabouri. 2006. Qualitative evaluation of the proportion of arable land in Ahar city for some common cultivated crops in the region. Agricultural Science 16(3): 67-81. (In Persian with English abstract)

16- Moravej K., Delavar M., and Najafi V. 2018. Importance of Using Modern Irrigation Methods in Increase of Employment and Development of Rural Areas. Geores 33(2):175-190. (In Persian with English abstract)

17- Mosleh Z., Salehi M.H., Amini Fasakhodi A., Jafari A., Mehnatkesh A., and Esfandiarpoor Borujeni I. 2017. Sustainable allocation of agricultural lands and water resources using suitability analysis and mathematical multi-objective programming. Geoderma 303: 52-59.

18- Mosleh Z., Salehi M., Jafari A., Mehnatkesh A., and Esfandiarpoor Borujeni I. 2018. Assessing the Performance of Digital Mapping Approaches for the Qualitative Land Suitability Evaluation (A Case Study: Shahrekord Plain, Chaharmahal-Va-Bakhtiari Province). Journal Of Water And Soil 32(1): 87-99. (In Persian with English abstract)

19- Movahedi Naeini S. 1993. Evaluation of land suitability of important agricultural products in Gorgan region. Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, 217 p. (In Persian with English abstract)

20- Neswati R., Lopulisa C., Nathan M., and Ramlan A. 2017. Land Suitability Index for Estimating Sugar Cane Productivity in the Humid Tropics of South Sulawesi Indonesia.

21- Rabia A.H., and Terribile F. 2013. Introducing a New Parametric Concept for Land Suitability Assessment International Journal of Environmental Science and Development 4(1): 15-19

22- Sarmadian F., and Ghavami M. 2020. Land Suitability Evaluation Using TOPSIS Method and Its Comparison with Parametric Methods for Maize Production in Part of Qazvin. Iranian Journal of Soil and Water Research 50(9): 2275-2287. (In Persian with English abstract)

23- Servati M. 2018. ELECTRE Tri Method Performance on Land Suitability Evaluation in Chalderan Region for Potato. Journal of Water and Soil Conservation 25(1): 271-284. (In Persian with English abstract)

24- Servati M., Momtaz H., Zali Vargahan B., and Mohammadi H. 2016. Performance evaluation of corrected land indices to determine the Potential of Maize production using FAO Method. Applied Soil Research 3(1): 65-77. (In Persian with English abstract)

25- Seyed Jalali S., Sarmadian F., and Shorafa M. 2014. Comparison of Corrected and Uncorrected Land Indices in Parametric Method of Land Suitability Evaluation. Iranian Journal of Soil Research 28(1): 127-141. (In Persian with English abstract)

26- Seyedmohammadi J., Sarmadian F., Jafarzadeh A., and Ghorbani M.A. 2018. Application of SAW, TOPSIS and fuzzy TOPSIS models in cultivation priority planning for maize, rapeseed and soybean crops Geoderma 310: 178-190.

27- Shahbazi F., and Jafarzadeh A. 2004. "Qualitative Evaluation of Landscapes of Mehr Bonab Cluster Production Cooperative for Wheat, Barley, Alfalfa, Onion, Sugar Beet and Corn". Agricultural Science 14(4): 69-86. (In Persian with English abstract)

28- Storie R.E. 1978. The Storie Index Soil Rating Revised. Davis,CA, University of California, Division of Agricultural Science, Special Publication No 3203.

29- Sys C., Van Ranst E., and Debaveye J. 1991. Land evaluation, Part II. Methods in Land Evaluation. International Training center for post graduate soil scientists, Ghent University, Ghent. 247 pp.

30- Vasu D., Srivastava R., Patil N.G., Tiwary P., Chandran P., and Kumar Singh S. 2018. A comparative assessment of land suitability evaluation methods for agricultural land use planning at village level. Land Use Policy 79: 146–163.

31- Yohannes H., and Soromessa T. 2018. Land suitability assessment for major crops by using GIS-based multi-criteria approach in Andit Tid watershed, Ethiopia. Cogent Food & Agriculture 4: 1470481

32- Zeinadini Meymand A., Bagheri Bodaghabadi M., Moghimi A., Navidi N., Ebrahimi Meymand F., and Amirpou M. 2018. Modeling of yield and rating of land characteristics for corn based on artificial neural network and regression models in south of Iran. Desert 23(1): 85-95.