مقایسه دو سامانه آمریکایی (2014) و جهانی (2015) در رده‌بندی خاک‌های مناطق ایرانشهر و دلگان، استان سیستان و بلوچستان

آب و خاک

مقاله 6، دوره 34، شماره 5 - شماره پیاپی 73، دی 1399، صفحه 1081-1091   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i5.86203

نویسندگان

صالح سنجری¹؛ محمد هادی فرپور^{* 2}؛ مجید محمودآبادی²؛ سعید برخوری³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

²استاد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

³استادیار مهندسی طبیعت، دانشکده‌ی منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت

چکیده

طبقه­بندی خاک، ابزاری مفید برای فهم و مدیریت صحیح خاک­ها می­باشد. در این پژوهش، مقایسه دو سامانه رده­بندی آمریکایی و جهانی در ارتباط با خاک­های خشک و فراخشک منطقه ایرانشهر و دلگان واقع در استان سیستان و بلوچستان مورد بحث قرار گرفته است. پس از تفکیک سطوح ژئومورفیک در این منطقه، تعدادی خاکرخ در هر کدام حفر و تشریح گردید. در نهایت تعداد 10 خاکرخ شاهد با در نظر گرفتن تنوع خاکی (خاک­های جوان، گچی، آهکی، شور و سدیمی)، برای این مطالعه انتخاب شد. افق­های مشخصه کلسیک، جیپسیک، انهیدریتیک، آرجیلیک، ناتریک و سالیک پس از مطالعات صحرایی و نتایج آزمایشگاهی شناسایی شدند. بر اساس یافته­های این پژوهش، اضافه کردن زیرگروه­های جدید یرمیک توری­فلوونتز، یرمیک توری­اُرتنتز، کلسیک جیپسی­آرجیدز، جیپسیک ناترسالیدز، ناتریک جیپسی­سالیدز، انهیدریتیک جیپسی­سالیدز و انهیدریتیک کلسی­سالیدز به سامانه رده‌بندی آمریکایی از یک سو و افزودن توصیف‌کننده انهایدرایت و هم‌چنین توصیف‌کننده اکوییک برای خاکی با گروه مرجع سولونچاک در سامانه رده‌بندی جهانی، می­تواند در همبستگی بالاتر این دو سامانه رده­بندی مؤثرتر باشد. از طرفی، درصد کربنات کلسیم معادل برای افق کلسیک در ارتباط با خاک­هایی با بافت درشت و سنگریزه به مانند سامانه رده­بندی آمریکایی، برای سامانه رده­بندی جهانی نیز پیشنهاد می­شود. هم­چنین برای سامانه رده‌بندی آمریکایی، تعریف افق سالیک، مشابه آنچه که در سامانه رده­بندی جهانی آمده توصیه می­گردد. نتایج پژوهش نشان داد که سامانه رده­بندی جهانی برای تفسیر خاک­های شور، سدیمی، گچی، آهکی و جوان، به‌دلیل استفاده از توصیف‌کننده­های مختلف و انعطاف‌پذیری بالاتر در انعکاس خصوصیات خاک­ها کارایی بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

ایران؛ آهکی؛ شور؛ گچی؛ همبستگی خاک

مراجع

1. 1-       Artieda O., Herrero J., and Drohan P.J. 2006. Refinement of the differential water loss method for gypsum determination in soils. Soil Science Socity American Journal 70: 1932–1935.

   2-       Bahmani M., Salehi M.H., and Esfadiarpoor I. 2014. Comparison of Soil Taxonomy and WRB for description of soil properties in some arid and semiarid regions of Central Iran. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resource, Water and Soil Science 18: 11-21. (In Persian with English abstract)

   3-       Banaie M.H. 1998. Soil Moisture and Temperature Regimes Map of Iran. Soil and Water Research Institute of Iran, Iran.

   4-       Bower C.A., and Hatcher J.T. 1966. Simultaneous determination of surface area and cation exchange capacity. Soil Science Socity American Journal 30: 525–527.

   5-       Deckers J., Driessen P., Nachtergaele F.O.F., Spaargaren O., and Berding F. 2003. Anticipated developments of the world reference base for soil resources. In: Eswaran, H., Rice, T., Ahrens, R., Stewart, B.A. (Eds.), Soil Classification: A Global Desk Reference. CRC PRESS, Boca Raton, London, New York, Washington, DC. pp. 245–256.

   6-       Esfandiarpour Boroujeni I., Farpoor M.H., and Kamali A. 2011. Comparison between Soil Taxonomy and WRB for Classifying Saline Soils of Kerman Province. Journal of Water and Soil 25(5): 1158-1171.

   7-       Esfandiarpour Borujeni I., Salehi M.H., Karimi A., and Kamali A. 2013. Correlation between soil taxonomy and World Reference Base for soil resources in classifying calcareous soils: (A case study of arid and semi-arid regions of Iran). Geoderma 197-198: 126- 136.

   8-       Gee G.W., and Bauder J.W. 1986. Particle size analysis. In: Klute, A. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Agron. Monger, No Vol. 9. ASA and SSSA, Madison, WI, pp. 388–409.

   9-       Gerasimova M.I. 2010. Chinese soil taxonomy: between the American and the international classification systems. Eurpean Soil Science 43(8): 945–949.

   10-   IUSS Working Group WRB. 2007. World reference base for soil resources 2006, first update 2007. World Soil Resources Reports No. 103. FAO, Rome.

   11-   Nelson R.E. 1982. Carbonate and Gypsum. P. 181-196. In: A. L. Page et al. (ed), Methods of Soil Analysis. Part II. 2^nd ed., Agron. Monogar. No: 9. ASA and SSSA. Madison, WI.

   12-   Nelson D.W. and Sommers L.E. 1982. Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter. p. 539-577. In: A. L. Page et al (Ed), Methods of Soil Analisis. Part II. 2^nd ed., Agron. Monogar. No: 9. ASA and SSSA. Madison, WI.

   13-   Sarmast M., Farpoor M.H., and Esfandiarpour Boroujeni I. 2016. Comparing Soil Taxonomy (2014) and updated WRB (2015) for describing calcareous and gypsiferous soils, Central Iran. Catena 145: 83–91.

   14-   Schoeneberger P.J., Wysocki D.A., Benham E.C., and Soil Survey Staff. 2012. Field book for describing and sampling soils. Natural Resources Conservation Service, National Soil Survey Center, Lincoln, NE.

   15-   Secu C.V., Patriche C., and Vasiliniuc I. 2008. Aspects regarding the correlation of the Romanian soil taxonomy system (2003) with WRB (2006). Ґрунтознавство 9: 56-62.

   16-   Soil Survey Staff. 2014. Keys to Soil Taxonomy. 12th ed. USDA-Natural Resources Conservation Service, Washington, DC.

   17-   Toomanian N., Jalalian A., and Eghbal M.K. 2003. Application of the WRB (FAO) and US taxonomy systems to gypsiferous soils in Northwest Isfahan. Iran Journal Agriculture Science Technology 5: 51–66. (In Persian with English abstract)

   18-   Wilson M.A., Shahid S.A., Abdelfattah M.A., Kelley J.A., and Thomas J.E. 2013. Anhydrite formation on the Coastal Sabkha of Abu Dhabi, United Arab Emirates. In: Shahid, S.A., Taha, F.K., Abdelfattah, M.A. (Eds.), Developments in Soil Classification, Land Use Planning and Policy Implications: Innovative Thinking of Soil Inventory for Land Use Planning and Management of Land Resources. Springer SBM Publishing, Netherlands, pp. 175–201.

   19-   WRB. 2015. World reference base for soil resources 2014, update 2015. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. World Soil Resources Reports No. 106. FAO, Rome.