تحلیل فضایی- کالبدی توسعه آتی شهر سقز با تأکید بر شاخص های رشد هوشمند شهری با استفاده از مُدل آنتروپی شانون

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 4، دوره 0، شماره 2، اسفند 1391   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v0i0.18024

نویسنده

اکبر حیدری^*

فردوسی مشهد

چکیده

حل مشکل توسعه مشوش شهرها برنامه ریزان شهری را به سمت اتخاذ راهبردهایی جدید از جمله رشد هوشمند سوق داد، که در آن بر جلوگیری از پراکنده شدن شهر و تخصیص فضا به سایر کاربری ها در بخش فشرده شهر تاکید می شود. از اینرو هدف تحقیق حاضر تحلیل فضایی- کالبدی توسعه آتی شهر سقز با استفاده از شاخص های رشد هوشمند شهری و مُدل آنتروپی شانون است. در این راستا ابتدا به تبیین جمعیت و مساحت محلات 22 گانه شهر سقز در سال های متفاوت آماری اقدام گردید و سپس این میزان افزایش در هر دوره بر کل مساحت محدوده مورد مطالعه تقسیم گردید و با محاسبه مساحت منطقه مسکونی به کل مساحت ساخته شده میزان (Pi) بدست آمد. در نهایت با استفاده از فرمول ضریب آنتروپی، ارزش عددی آن محاسبه شد و با وزن دهی به شاخص های رشد هوشمند از منظر شهروندان در قالب چهار الگوی توسعه کالبدی، الگوی بهینه جهت توسعه آتی شهر سقز انتخاب گردید. نتایج نشان داد که مساحت شهر سقز از 33.7 هکتار (1 محله) در سال 1335 به بیش از 1642.432 هکتار (22 محله) در سال 1391رسیده است. ضریب آنتروپی محاسبه شده (2.980) توسعه مشوش و غیر هوشمند شهر سقز را در سطح بالایی نشان داد. همچنین از میان چهار الگوی کالبدی مورد بررسی، الگوی چهارم (ساخت دو هسته ای همراه با محور- مراکز ناحیه ای و محله ای) پس از وزن دهی (4 حداکثر و 1حداقل امتیاز)، با کسب 81 امتیاز به عنوان الگوی مناسب جهت توسعه آتی شهر انتخاب گردید. از سویی دیگر، از 100% زمین های اضافه شده به شهر، 56% مربوط به رشد جمعیت و 44% مربوط به گسترش افقی شهر بوده است. در نهایت راهکارهای لازم از جمله احیای فضاهای باز شهری و از بین بردن تضاد ناحیه ای و... ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

فضایی- کالبدی؛ رشد جمعیت؛ توسعه هوشمند؛ شهر سقز

مراجع