آسیب‌شناسی اجتماعی شهر و نقش سرمایه‌های اجتماعی و کالبدی شهروندان در کاهش آن (دیدگاهی جغرافیایی)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 2، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 6، تیر 1384   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v0i0.5256

نویسندگان

دکتر براتعلی خاکپور^{* 1}؛ عیسی پیری²

¹عضو هیأت علمی و استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد است.

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز است.

چکیده

آسیب‌شناسی اجتماعی مفهوم جدیدی است که در قرن نوزده از علوم زیستی اخذ شده و به معنی علمی است که برای مطالعه و ریشه‌یابی بی‌نظمی‌های اجتماعی به کار می‌رود. شناخت علمی آسیب‌های اجتماعی و علل و دلایل گسترش آن‌ها، پیشگیری از وقوع مجدد آسیب و ارائه راهکار، از اهداف این شاخه علمی می‌باشد. فقدان حس مکان (تعلق مکانی) و حس اجتماع در شهرنشینان مهاجر به شهرهای بزرگ، مشکلات روانی و اجتماعی بسیاری را در آن‌ها به وجود می‌آورد که طراحی مناسب فضاهای کالبدی جمعی، نظیر میدان‌های کوچک محله‌ای، پارک‌های مناسب محله‌ای، جلوگیری از ورود بی اندازه ماشین به محلات، ظرفیت‌سازی و تقویت سرمایه‌های اجتماعی و ریشه‌های اعتماد متقابل و به‌کارگیری این سرمایه‌ها به همراه سرمایه‌های کالبدی، در کاهش آسیب‌های اجتماعی، موثر عمل می‌کند. تأکید عمده مقاله به نقش محیط فیزیکی و فضای شهری و دخالت‌دادن متغیرهای فضایی در افزایش سرمایه اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها

آسیب‌شناسی اجتماعی؛ شهرنشینی؛ حاشیه‌نشینی؛ سرمایه‌های کالبدی؛ سرمایه‌های اجتماعی

مراجع