بن‌مایه‌های افسانه شهرزاد ایرانی در نمایشنامه شهرزاد توفیق‌الحکیم

زبان و ادبیات عربی

مقاله 7، دوره 3، شماره 4، مرداد 1390   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jall.v3i4.9317

نویسندگان

نوین نوین^* ؛ میرزائی میرزائی

چکیده

افسانه شهرزاد، مشهورترین افسانه هزار و یک‌شب ، الهام‌بخش آثار ادبی فراوانی در ادبیات عرب گشته است. توفیق الحکیم با الهام از این اثر، نمایشنامه زیبای خود را با نام شهرزاد آفرید که ارزیابان ادبی آن را شاهکاری در نمایشنامه‌نویسی دانسته‌اند. تحلیل این نمایشنامه و مقایسه آن با افسانه شهرزاد هزار و یک‌شب براساس روش ادبیات تطبیقی، بیانگر آن است که حکیم شخصیت شهرزاد را ژرف‌ساخت نمایشنامه خود قرار داده است و با تصرفی ادیبانه در آن، به نمایشنامه‌ خود صورت نمادین و عرفانی بخشیده است و هزار و یک‌شب را در حد اعتلای عظمت فکری نشان داده است. مقایسه‌ این دو نوع رویداد ادبی و فرهنگی، نه تنها تأثیر فرهنگ ایرانی بر ادبیات جهان را نشان می‌دهد، بلکه برخی تشابه‌ها و تفاوت‌های فرهنگی ایران و عرب را نیز آشکار می‌نماید. برای روشن شدن این موضوع، در این مقاله به روش تطبیقی و تحلیل مضامین، مشابهت‌ها و تفاوت‌های محتوایی و ساختاری دو اثر نشان داده می‌شود.
کلیدواژه ها: نمایشنامه، توفیق‌الحکیم، شهرزاد، هزار و یک‌شب.