بررسی و تحلیل رفتار هویتی مهاجران قومی در کلانشهر تهران (مطالعه موردی: ساکنان آذربایجانی منطقه 10 تهران)

پژوهش‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 5، دوره 4، شماره 3 - شماره پیاپی 15، پاییز 1398، صفحه 111-135  

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v4i3.85301

نویسنده

علی ولیقلی زاده

مراغه

چکیده

امروزه مهاجرت در کشورهای در حال توسعه به یک امر چشمگیر تبدیل شده و در ایران نیز تهران به‏عنوان بزرگترن شهر کشور و به علت تمرکز امکانات و خدمات، جاذب­ترین مکان برای مهاجرین قومی از اقصی نقاط کشور محسوب می­شود. بااین­وجود، ازلحاظ سیاسی- امنیتی، ابراز رفتارهای فرهنگی - هویتی مختلف و حتی متعارض از سوی مهاجران قومی در کلانشهر تهران می­تواند باعث تضعیف یکپارچگی اجتماعی - فرهنگی شهر شود و حتی امنیت اجتماعی آن را به چالش بکشد که این امر برای ساکنان مهاجر آذربایجانی به­عنوان بزرگترین گروه قومی مهاجر در تهران نمود بیشتری دارد. لذا، این پژوهش سعی دارد با روش توصیفی - تحلیلی، رفتارهای هویتی و رابطه بین حس تعلق به هویت قومی و ملی را در میان ساکنان مهاجر آذربایجانی کلانشهر تهران (منطقه 10 تهران) مورد مطالعه قرار دهد. درمجموع، طبق یافته‌های این پژوهش، رفتارهای هویتی ساکنان مهاجر آذربایجانی، علی­رغم گرایش به هویت قومی، بخاطر سابقه طولانی علاقه­مندی آذربایجانی‌ها به کشور و هویت ملی، بیشتر در راستای همگرایی با هویت ملی است.

کلیدواژه‌ها

مهاجرت؛ کلانشهر تهران؛ رفتار هویتی؛ هویت ملی؛ هویت قومی

مراجع

- ابراهیم‌زاده، عیسی (1385)؛ «مهاجرت و شهرنشینی، علل و پیامدها»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 14،. صص 157-171.

- احمدلو، حبیب (1381)؛ بررسی رابطه میان هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان تبریز، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

- احمدلو، حبیب و رضایی علی (1386)؛ «نقش سرمایه اجتماعی در روابط بین‌قومی و هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 24، صص 7 - 33.

- احمدی، حمید (1379)؛ قومیت و قوم‌گرایی در ایران، تهران: نشر نی.

- پروین، ستار؛ کلانتری، عبدالحسین؛ صفری، محمدرحیم و مرادی، علیرضا (1392)؛ «مهاجرت درون‌شهری و امکان شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 35، صص 107 - 130.

- جردن، تری و لستر راونتری (1380)؛ مقدمه‌ای بر جغرافیای فرهنگی، ترجمة سیمین تولایی و محمد سلیمانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.

- یوسفی، علی (1380)؛ «روابط بین‌قومی و تأثیر آن بر هویت اقوام در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی. شماره 8، صص 13 - 42.

- حاجیانی، ابراهیم (1388)؛ جامعه‌شناسی هویت ایرانی، تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

- دژم‌خوی، جمشید (1384)؛ بررسی گرایش مردم تبریز به ویژگی‌های قومی، تهران: انتشارات حفیظ.

- زنجانی، حبیب الله (1380)؛ مهاجرت، تهران: انتشارات سمت.

- سجادپور، سید محمد کاظم (1384)؛ «چارچوب مفهومی و عملیاتی در مدیریت مهاجرت بین‏المللی (مورد ایران)»، فصلنامه تحقیقات جغرافیای. شماره 78. صص 9-20.

- سلیمی، حسین (1386)؛ «نگرش ساده انگارانه به هویت ملی در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 31. صص 31 - 53.

- احمد، اشرف (1383)؛ بحران هویت ملی و قومی در ایران، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

- کولایی، الهه (1383)؛ مسیر هویت ملی در ایران، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.

- منافیان، بهروز (1380)؛ ساماندهی منطقه شمالی خاک سفید تهران پارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

- واحد آمار و اطلاعات شهرداری کلانشهر تهران (1392).

- وزارت کشور (1383)؛ شیوه تحقق کنترل مهاجرت شهری، جلد اول، تهران: مطالعات سازمان فضایی و سیمای تهران.