بررسی فقهی حقوقی مسئولیت مدنی ربات

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1399  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfu.v54i1.87620

نویسندگان

حمزه نظرپور ¹؛ علی اکبر ایزدی فرد²؛ محمد محسنی دهکلانی²

¹مازندران

²دانشگاه مازندران

چکیده

فناوری رباتیک در سال­های اخیر با زندگی انسان پیوند بر قرار کرده و میزان ورود و نقش آنها در زندگی انسان روزانه در حال پیشرفت و افزایش است. این افزایش حضور، زمینه­ساز تقنین برای شیوه رفتار و کارکردهای گوناگون ربات شده است؛ زیرا اوّلاً اطمینان خاطر از عملکرد کنترل شده و ایمن در جامعه ضروری می­باشد؛ ثانیاً میزان اثربخشی و کارایی ربات در عرصه­های مختلف زندگی بستگی به شناخت مسائل فقهی و حقوقی مرتبط با آن دارد. از جمله مباحث حقوقی مهم و قابل توجه در این عرصه وجود مسئولیت مدنی در صورت اشتباه و خطاهای افعال ربات است. این نوشتار که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است؛ ضمن بررسی مبانی مسئولیت مدنی و احراز ارکان آن در قلمرو کردار و رفتار ربات و با اقامه ادله اجتهادی، به این نتیجه رسید که ربات در صورت انجام یا ترک فعل زیان­بار در قلمرو مسئولیت قرار گرفته و حسب مورد، عامل انسانی مبتنی بر نظریه «احترام» محکوم و ملزم بهجبران خسارت می­گردد؛ زیرا ربات فاقد شخصیت حقیقی یا حقوقی است و نمی­تواند از عهده خسارت بر آید.

کلیدواژه‌ها

ترک فعل زیان‌بار؛ ربات؛ ربات‌گر؛ فعل زیان‌بار؛ مبنای احترام؛ مسئولیت مدنی

مراجع