غربالگری اکوتیپ‌های بید علفی پونه‌ای ایران از لحاظ ظرفیت آنتی اکسیدانی

علوم باغبانی

مقاله 4، دوره 34، شماره 3 - شماره پیاپی 47، آذر 1399، صفحه 405-416   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v34i3.78948

نویسنده

میترا محمدی بازرگانی^*

سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران

چکیده

خصوصیات فیتوشیمیایی گیاهان دارویی بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه تحت رویش، مرحله رشدی، عوامل ژنتیکی و غیره دارد، لذا مطالعه فلورهای وحشی در مناطقی با شرایط آب و هوایی مختلف مهم می‌باشد. تحقیق حاضر به غربالگری 16 اکوتیپ بید‌علفی پونه‌ای (Epilobium parviflorum) ایران از لحاظ ظرفیت آنتی اکسیدانی (AOX) می پردازد. مقدار فنل کل(TPH) ، فلاونوئید کل (TFL) و ظرفیت آنتی اکسیدانی به ترتیب با روش­های فولین- سیکالتو، کلرید آلومینیوم و قدرت احیای فریک (FRAP) اندازه‌گیری شد. تجزیه رگرسیون جهت بررسی رابطه بین ظرفیت آنتی اکسیدانی با ارتفاع و عرض جغرافیایی انجام شد و برای بررسی رابطه خطی بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. میان اکوتیپ­های پارویفلروم همبستگی بالایی بین TPH و TFL (r=0.7)، بینAOX  با TPH (r=0.71) و AOX با TFL (r=0.73)  مشاهده گردید. تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد، دو مولفه اول 87/87 درصد از کل تغییرات را توجیه می­کنند، سهم مولفه اول 13/62 درصد و مولفه‌ دوم 74/25 درصد بود. در مولفه اول TFL، TPH و AOX به ترتیب با ضرایب 78/0، 76/0 و 85/0 قرار گرفتند. بیشترین مقدار TPH، TFL و AOX مربوط به اکوتیپ چشمه سنگان و کمترین برای اکوتیپ کلیبر مشاهده گردید. 6 اکوتیپ دارای مقدار مطلوب TFL، TPH و AOX بودند. تجزیه رگرسیون ارتباطی را بین ظرفیت AOX با ارتفاع (R2=0.04) و نیز با عرض جغرافیایی (R2=0.14) نشان نداد. نتایج بیانگر وجود تنوع قابل ملاحظه‌ای بین اکوتیپ‌ها برای صفات تحت مطالعه بود که می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی و حفاظت ژرم پلاسم بهره‌گیری شود.

کلیدواژه‌ها

آنتی‌اکسیدان؛ ارتفاع؛ تنوع فیتوشیمیایی؛ فلاونوئید؛ فنلیک اسید؛ عرض جغرافیایی؛ E. parviflorum

مراجع

1- Arredondo M., Blasina F., Echeverry C., Morquio A., Ferreira M., and et al. 2004. Cytoprotection by Achyrocline satureioides (Lam) DC and some of its main flavonoids against oxidative stress. Journal of Ethnopharmacology 91: 13-20.

2- Baert N., Kim J., Karonen M., and Salminen J.P. 2017. Inter-population and inter-organ distribution of the main polyphenolic compounds of Epilobium angustifolium. Phytochemistry 134: 54-63.

3- Blumthaler M., Ambach W., and Ellinger R. 1997. Increase in solar UV radiation with altitude. Journal of photochemistry and Photobiology B: Biology 39: 130-134.

4- Granica S., Piwowarski J.P., Czerwińska M.E., and Kiss A.K. 2014. Phytochemistry, pharmacology and traditional uses of different Epilobium species (Onagraceae): a review. Journal of Ethnopharmacology 156: 316-346.

5- Hevesi Toth B. 2009. Phytochemical and in vitro biological evaluation of potentially active compounds in Epilobium species. Thesis of doctoral (Ph. D.) dissertation. Semmelweis University, Budapest.

6- Hevesi Toth B., Blazics B., and Kery Á. 2009. Polyphenol composition and antioxidant capacity of Epilobium species. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 49: 26-31.

7- Jaakola L., Määttä-Riihinen K., Kärenlampi S., and Hohtola A. 2004. Activation of flavonoid biosynthesis by solar radiation in bilberry (Vaccinium myrtillus L.) leaves. Planta 218: 721-728.

8- Kiss A., Kowalski J., and Melzig M.F. 2004. Compounds from Epilobium angustifolium inhibit the specific metallopeptidases ACE, NEP and APN. Planta Medica 70: 919-923.

9- Körner C. 2003. Alpine plant life: functional plant ecology of high mountain ecosystems; with 47 tables. Springer Science & Business Media.

10- Markham K.R., Ryan K.G., Bloor S.J., and Mitchell K.A. 1998. An increase in the luteolin: apigenin ratio in Marchantia polymorpha on UV-B enhancement. Phytochemistry 48: 791-794.

11- Miguel M.G. 2011. Anthocyanins: antioxidant and/or anti-inflammatory activities. Journal of applied pharmaceutical Science 1: 7-15.

12- Monschein M., Jaindl K., Buzimkić S., and Bucar F. 2015. Content of phenolic compounds in wild populations of Epilobium angustifolium growing at different altitudes. Pharmaceutical Biology 53: 1576-1582.

13- Rohloff J., Uleberg E., Nes A., Krogstad T., Nestby R., and Martinussen I. 2015. Nutritional composition of bilberries (Vaccinium myrtillus L.) from forest fields in Norway–Effects of geographic origin, climate, fertilization and soil properties. Journal of Applied Botany and Food Quality 88: 274-289.

14- Seigler D.S. 2012. Plant secondary metabolism. Springer Science & Business Media.

15- Shikov A.N., Poltanov E.A., Dorman H.D., Makarov V.G., Tikhonov V.P., and Hiltunen R. 2006. Chemical composition and in vitro antioxidant evaluation of commercial water-soluble willow herb (Epilobium angustifolium L.) extracts. Journal of Agricultural and Food Chemistry 54: 3617-3624.

16- Shikov A.N., Poltanov E.A., Dorman H.J.D., Makarov V.G., Tikhonov V.P., and Hiltunen R. 2006. Chemical Composition and in Vitro Antioxidant Evaluation of Commercial Water-Soluble Willow Herb (Epilobium angustifolium L.) Extracts. Journal of Agricultural and Food Chemistry 54: 3617-3624.

17- Spitaler R., Schlorhaufer P.D., Ellmerer E.P., Merfort I., Bortenschlager S., et al. 2006. Altitudinal variation of secondary metabolite profiles in flowering heads of Arnica montana cv. ARBO. Phytochemistry 67: 409-417.

18- Steenkamp V., Gouws M., Gulumian M., Elgorashi E., and Van Staden J. 2006. Studies on antibacterial, anti-inflammatory and antioxidant activity of herbal remedies used in the treatment of benign prostatic hyperplasia and prostatitis. Journal of Ethnopharmacology 103: 71-75.

19- Treben M. 1984. Health through God’s pharmacy, advice and experiences with medicinal herbs. Wilhelm Ennsthaler, Steyr, Austria.

20- Uleberg E., Rohloff J., Jaakola L., Trôst K., Junttila O., et al. 2012. Effects of temperature and photoperiod on yield and chemical composition of northern and southern clones of bilberry (Vaccinium myrtillus L.). Journal of Agricultural and Food Chemistry 60: 10406-10414.

21- Wojdyło A., Oszmiański J., and Czemerys R. 2007. Antioxidant activity and phenolic compounds in 32 selected herbs. Food Chemistry 105: 940-949.