مقایسه خصوصیات فنولوژیکی، مورفولوژیکی و پومولوژیکی شش ژنوتیپ امیدبخش زردآلو در شرایط استان خراسان رضوی

علوم باغبانی

مقاله 12، دوره 34، شماره 3 - شماره پیاپی 47، آذر 1399، صفحه 505-520   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v34i3.85484

نویسندگان

ابراهیم گنجی مقدم^{* 1}؛ حمید رهنمون²؛ محبوبه زمانی پور³

¹بخش تحقیقات باغبانی- مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

²سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز

³دانشگاه ولایت ایرانشهر

چکیده

حدود 25 درصد سطح زیر کشت باغ‌های درختان میوه هسته‌دار کشور به کشت زردآلو اختصاص دارد. با این حال، محصول تولیدی این باغ‌ها به‌دلیل استفاده از ژنوتیپ‌ها، همسانه‌ها و ارقام محلی کم‌بازده غالباً غیریکنواخت و فاقد کیفیت لازم برای عرضه در بازارهای جهانی است. برای رفع تدریجی این مشکل و افزایش نفوذ ارقام و ژنوتیپ‌های پربازده به عرصه تولید، ویژگی‌ شش ژنوتیپ انتخابی (190، 269، 414، 464، 390 و 177) در مقایسه با رقم اردوباد-90 (به عنوان شاهد) با هدف ارزیابی سازگاری آن‌ها با شرایط اقلیمی استان خراسان رضوی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های 1396-1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلمکان مطالعه گردید. این ژنوتیپ‌ها از حدود 15 سال قبل به روش به‌گزینی از داخل جمعیت زردآلوی آذربایجان انتخاب و مراحل مطالعاتی مقدماتی را در رویش­گاه اصلی و باغ‌های کلکسیون و آزمایشی طی کرده بودند. نتایج نشان داد که از لحاظ تاریخ‌های گلدهی و رسیدن میوه بین ژنوتیپ‌ها اختلاف معنی‌داری وجود دارد. به‌طوری‌که ژنوتیپ 269 زودگلده‌ترین (29 اسفند) و ژنوتیپ 190 دیرگلده‌ترین (8 فروردین) و از لحاظ زمان رسیدن، ژنوتیپ 177 زودرس‌ترین (دهه سوم اردیبهشت) و ژنوتیپ 190 دیررس‌ترین (دهه دوم تیرماه) بودند. هم‌چنین، ژنوتیپ 414 دارای بیشترین ارتفاع (57/302 سانتی‌متر)، عرض تاج (03/278 سانتی‌متر)، سطح مقطع تنه (75/42 سانتی‌متر مربع)، رشد رویشی سالیانه (98/58 سانتی‌متر) و شاخص اندازه (76/8 متر) بود. رابطه مستقیمی بین اندازه میوه، اندازه هسته و اندازه مغز وجود داشت، به‌طوری‌که بیشترین وزن میوه (65 گرم)، وزن هسته (49/3 گرم) و وزن مغز (93/1 گرم) مربوط به ژنوتیپ 414 بود. بیشترین میزان اسیدهای آلی کل (67/0 درصد) مربوط به ژنوتیپ 177، بیشترین میزان pH (97/4) در ژنوتیپ 390 و بیشترین عملکرد (66/20 کیلوگرم) در ژنوتیپ 190 بود. به‌طور کلی، ژنوتیپ 177، به‌دلیل زودرسی و تازه‌خوری، ژنوتیپ 414 به­دلیل اندازه بزرگ میوه و ژنوتیپ 190 به‌دلیل دیررسی و عملکرد بالا در مقایسه با رقم اردوباد-90 (شاهد) قابل توصیه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

تنوع ژنتیکی؛ زردآلو؛ ویژگی‌های گل و میوه

مراجع

1- Agricultural statistics. 2017. https://www.maj.ir/Dorsapax/userfiles/Sub65/Amarnamehj3-1396-site.pdf

2- Akin E.B., Karabulut I., and Topcu A. 2008. Some compositional properties of main Malatya apricot (Prunus armeniaca L.) varieties. Food Chemistry 107: 939-948.

3- Anonymous A. 1994. Fruit Juices Test Methods, 2nd edition. Iranian Standard and Industrial Research Institute, Karaj, Iran, Report No. 2685. (In Persian)

4- Asma B.M., and Ozturk K. 2005. Analysis of morphological, pomological and yield characteristics of some apricot germplasm in Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution 52: 305-313.

5- Arzani K., Khoshghalb H., Malakouti M.J., and Barzegar M. 2008. Postharvest physicochemical changes and properties of Asian (Pyrus serotina Rehd.) and European (Pyrus communis L.) pear cultivars. Horticulture, Environment, and Biotechnology 49(4): 244-252.

6- Burgos L., Alburquerque N., and Egea J. 2004. Review. Flower in apricot and its implications for breeding. Spanish Journal of Agricultural Research 2(2): 227- 241.

7- Ebrahimi P., Rezaeinejad A., Ismaili A., and Karami F. 2015. Evaluation of genetic diversity and heritability of physiological and phenological characteristics of some apricot cultivars and genotypes (Prunus armenica L.). Journal of Plant Genetic Research 1(2): 55-70. (In Persion)

8- FAO. 2017.

9- Ganji Moghaddam E., Ahmadi Moghaddam H., and Piri S. 2013. Genetic variation of selected Siah Mashhad sweet cherry genotypes grown under Mashhad environmental conditions in Iran. Crop Breeding Journal 3(1): 45-51.

10- Gulcan R., Mısırlı A., Sağlam H., Yorgancıoğlu U., Erkan S., Gumus M., Olmez H.A., Derin K., Paydaş S., Eti S., and Demir T. (2006). Properties of Turkish apricot land races. Acta Horticulture 701: 191-198.

11- Heged̃????s A., Engel R., and Abrankoe L. 2010. Antioxidant and antiradical capacities in apricot (Prunus armeniaca L.) fruits: variations from genotypes, years, and analytical methods. Journal of Food Science 75(9): 722–730.

12- Imani A. 2004. Floral Biology of Temperate Zone Fruit Trees and Small Fruits. Sana Publication, Tehran, Iran. 672 pp. (In Persian)

13- Izadi E., Fatahi Moghadam M., and Nazeri V. 2011. Measurment of fruit qualitative characteristics of some wild and domestic plum (Prunus domestica L.). pp. 1488-1491. In: Proceedings of the 7th Iranian Horticultural Science Congress, Isfahan, Iran. (In Persian)

14- Janatizadeh A.A., Fattahi Moghaddam M.R., Zamani Z., and Zeraatgar H. 2011. Investigation of the genetic diversity of apricot varieties and cultivars using RAPD markers and morphological traits. Iranian journal of Horticultural Science 42: 255-265.

15- Khoshghalb H. 2001. Study on early growth, performance and survival of Asian pear cultivars (Pyrus serotina Rehd) on European Pear (Pyrus communis L.) seedling rootstock under environmental condition. MSc. Thesis, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian)

16- Kumar M., Mishra G. P., Singh R., Kumar J., Naik P. K., and Singh. S.B. 2009. Correspondence of ISSR and RAPD markers for comparative analysis of genetic diversity among different apricot genotypes from cold arid deserts of Trans – Himalayas. Physiology and Molecular Biology of Plants 15(3): 225 – 236.

17- Lo Bianco R., Farina V., Indelicato S.G., Filizzola F., Agozzino P. 2010. Fruit physical, chemical and aromatic attributes of early, intermediate and late apricot cultivars. Journal of Science Food and Agriculture, 90: 1008–1019.

18- Mesbahi K., Ganji Moghaddam A., Nikkhah S., and Asgharzadeh A. 2014. Phenological, morphological and pomological characteristics of some apricot genotypes and the effect of pretreatment and drying method on leaf quality. Journal of Seed and Plant Production, 30 (2): 153-167. (In Persian)

19- Milosevic T., Milosevic N., Glisic I., and Krska B. 2009. Characteristics of promising apricot (Prunus armeniaca L.) genetic resources in Central Serbia based on blossoming period and fruit quality. Horticultural Science 2: 46-55.

20- Mohammadzadeh S., Bouzari N. Abdossi V., and Kavand A. 2013. Morphological and pomological characteristics of some native apricot cultivars and genotypes of Iran. Seed and Plant Improvement Journal 29(1): 143-158. (In Persian)

21- Mozafari A.A. 2006. Descriptor of Fruits. University of Kurdistan Press. Iran. (In Persian)

22- Mratinic E., Popovski B., Miloševic T., and Popovska M. 2011. Analysis of morphological and pomological characteristics of quality, vegetative growth, and evapotranspiration relations. International Journal of the Physical Sciences 6: 3134-3142.

23- Nejatian M.A. 2008. Iranian apricot: genetical, phenological, morphological and physiological characters. Seed and Plant Improvement Institute, pp. 146. (In Persian)

24- Nejatian M.A. and Arzani K. 2002. Study on genetic diversity of Iranian native apricot cultivars. PhD. Thesis, College of Agriculture, Tarbiat Modaress University. Tehran, Iran. (In Persian)

25- Pinar H., Bircan M., Yilmaz C., Kargi S. P., Kaska N. and Yildiz A. 2008. The Performance of Some Apricot Cultivars in the Mersin Ecological Conditions. 14th International Symposium on Apricot Breeding and Culture, 16-20 Haziran 2008, Matera, Italy, 862: 109-112.

26- Piri S., Gholami R., Piri S.H., Mehri S.H., and Einizadeh S.H. 2017. Analysis of pomochemical properties of some apricot germplasm selected from Khalkhal region. Journal of Crop Production and Processing 7(2): 117-131. (In Persian)

27- Polat A.A., and Caliskan O. 2013. Yield and Fruit Characteristics of Various Apricot Cultivars under Subtropical Climate Conditions of the Mediterranean Region in Turkey. International Journal of Agronomy 1-5.

28- Rahnemoon H., Dzhampour J., Hajilo J., and Fathi H. 2015. Yielding characteristics of six promising apricot genotypes. Journal of Seed and Plant Production 2(31): 145-159. (In Persian)

29- Rotondi A., Magli M., Ricciolini C., and Baldoni L. 2003. Morphological and molecular analyses for the characterization of a group of Italian olive cultivars. Euphytica 132: 129-137.

30- Ruiz D., and Egea J. 2007. Phenotypic diversity and relationships of fruit quality traits in apricot (Prunus armeniaca L.) germplasm. Euphytica 163: 143-158.

31- Ruiz D., and Egea J. 2008. Analysis of the variability and correlations of floral biology factors affecting fruit set in apricot in a Mediterranean climate. Scientia Horticulturae 21: 154-163.

32- Schmidt H., and Gruppe W. 1988. Breeding dwarf rootstocks for sweet cherries. Hort Science 23: 112-114.

33- Sharifani M., Hemmati K., Hassani S., and Fallahi E. 2006. Evaluation of useful botanical traits for Iranian Pyrus species. Acta Horticulturae 769: 185-188.

34- Ullah S., Muhammad A., Hussian I., UrRahman H., Zeeshan Hyder M., Din M., and Din N. 2017. Morphological variations in apricot (Prunus armeniaca L.) cultivars growth in Gilgil Baltistan Pakistan. Pakistan Journal of Agricultural Research 30(1): 1-16.

35- Zadbagheri M., Mostafavi M., Khalili A., and Sadraei Mangili K. 2005. Study of quantitative and qualitative traits of 6 Iranian and foreign cherry cultivars and the relationship between these traits and fruit cracking rate. Journal of Agricultural Sciences 11: 127-142. (In Persian)