اثر آبیاری قطره‌ای زیرسطحی روی دینامیک شوری، میزان بهره‌وری آب و عملکرد نیشکر بازرویی

آب و خاک

مقاله 4، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 72، پاییز 1399، صفحه 797-811  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i4.81423

نویسندگان

علی شینی دشتگل ؛ سعید برومندنسب؛ عبدعلی ناصری

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

بالا بودن تبخیر، دمای هوا و کیفیت نسبتاً پایین آب آبیاری، از مهم‌ترین عوامل محدود کننده آبیاری نیشکر در خوزستان هستند. به­نظر می­رسد که با توجه به سوابق پژوهش­های انجام شده، آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با اعمال مدیریت مناسب، موفق عمل نماید، لذا به­همین منظور اثر اعماق کارگذاری 15، 20 و 30 و فاصله 75 سانتی­متری قطره­چکان­ها و مقایسه با آبیاری معمول اراضی نیشکر به­عنوان شاهد (کنترل)، بر روی بهره­وری آب و عملکرد نیشکر در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس صفات کمی نشان داد که عمق کارگذاری قطره­چکان­ها، از لحاظ عملکرد در سطح یک درصد و از لحاظ صفات ارتفاع ساقه، تعداد ساقه در هکتار و بهره­وری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی، در سطح پنج درصد اختلاف معنی­دار بود. با توجه به نتایج صفات­ کیفی، اثر تیمار عمق کارگذاری قطره­چکان­ها، در کلیه صفات، غیرمعنی دار بود. در عمق کارگذاری 20 سانتی­متری قطره­چکان­ها، بالاترین بهره­وری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی به­ترتیب ­میزان 1/6  و 73/0کیلوگرم بر متر مکعب و کم­ترین بهره­وری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی، در تیمار شاهد به­ترتیب میزان 2/4 و 51/0 کیلوگرم بر متر مکعب به­دست آمد. در نتیجه بهره‌وری آب در تیمار شاخص انتخابی (عمق کارگذاری 20 سانتی­متر)، به ازای نیشکر و شکر تولیدی، افزایش بیش از 30 درصدی بهره‌وری آب را نسبت به آبیاری معمول مزارع (شاهد)، به­دنبال داشته است. نتایج توزیع شوری در اطراف قطره­چکان­ها نیز نشان داد که تحت شرایط آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با آب شور، کمترین مقادیر شوری همواره به‌صورت یک محدوده در اطراف قطره‌چکان دیده شد و با فاصله گرفتن از قطره‌چکان­ها، شوری افزایش یافته و نمک‌ها بیشتر در محدوده جویچه‌های طرفین قطره‌چکان‌ها متمرکز شده‌اند، به‌طوری‌که بیشترین میزان شوری در کف جویچه اتفاق افتاد و در روی پشته که لوله قطره‌چکان‌دار و در طرفین آن دو ردیف نی کشت شده بود، کمترین میزان شوری حادث شد.
 

کلیدواژه‌ها

آبیاری قطره ای زیرسطحی؛ بهره وری آب؛ عملکرد نیشکر؛ قطره چکان؛ دینامیک شوری