بررسی تطبیقی تبیین نسبت لفظ و معنا از دیدگاه‌ سوسور و محمدباقر صدر

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1399  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2020.53326.0

نویسندگان

سید حسین خاتمی سبزواری ¹؛ سید محمدحسین محمدی دمنه²

¹دانش آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه قم، مدرس حوزه علمیه و دانشگاه قم

²دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلامT دانشگاه تهران

چکیده

علم زبان‌شناسی و اصول فقه دو علم متفاوت با تعریف و غایتی متفاوت هستند. با این‌ همه موضوعات متعددی را می‌توان برشمرد که در هردو علم به آن پرداخته شده است. یکی از این موضوعات، نسبت لفظ و معناست. نسبت و لفظ و معنا هم در زبانشناسی و هم در اصول فقه به عنوان یکی از مبادی پایه و اصلی در هر دو رشته می‌باشد. شهید صدر در این زمینه نظریه‌ی جدیدی را تحت عنوان قرن اکید بیان کرد. سوسور نیز به عنوان پدر علم زبان‌شناسی نوین به شکل مبسوطی نسبت بین لفظ و معنا را بررسی و نظراتش را بیان کرده است. از آنجایی که موضوع پژوهش و تحقیق هردوی آن‌ها  زبان است؛ در سه مسئله می توان دیدگاه آن دو را به صورت تطبیقی بررسی نمود. نسبت قوه‌ی ناطقه‌ای که سوسور بیان می‌کند با قوانین تکوینی سه‌گانه‌ای که شهید صدر به آن پرداخته؛ جایگاه دلالت و تشخیص دال و مدلول در الفاظ؛ و اختیاری یا اجباری بودن نسبت بین لفظ و معنا. بررسی و تطبیق نظریات این دو اندیشمند که هر دو از نظرگاهی متفاوت به این بحث پرداخته‌اند می‌تواند زمینه‌های فهم هرچه بهتر این مسئله ‌را در هر دو رشته فراهم کند.  

مراجع