شناسایی مخاطرات آلاینده‌های مکان دفن پسماند مبتنی بر مدل RASCL (مطالعۀ موردی: شهر تنکابن)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 12، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 36، بهمن 1399، صفحه 221-238   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2020.66984.0

نویسندگان

المیرا عبدالهی¹؛ مهدی محمد علیخانی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد آلودگی‌های محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن، تنکابن، ایران

²دکتری تکثیر و پرورش آبزیان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران.

چکیده

در دهه‌های اخیر با پیشرفت فنّاوری و مدیریت جامع مواد زائد جامد شهری، از روش‌هایی مانند بازیافت، تیمار بیولوژیکی، تیمار حرارتی و دفن بهداشتی استفاده شده است. روش دفن بهداشتی به‌عنوان یکی از راهبردهای مطرح در سلسله‌مراتب مدیریت جامع پسماند به شمار می‌آید و نسبت به سایر روش‌های دفع، رایج‌تر و کم‌هزینه‌تر است. هدف از این پژوهش شناسایی معضلات و ریسک‌های زیست‌محیطی مکان دفن پسماند شهر تنکابن به روش RASCL است. این روش به‌منظور ارزیابی ریسک ناشی از محل‌های دفن زباله نه‌چندان بزرگ، استفاده می‌شود و توسط آن به تعیین میزان ریسک آلودگی آب‌های زیرزمینی و تجمع گاز و عواملی پرداخته شده است که تأثیر بیشتری در آلودگی این دو عامل دارند. با توجه به تحلیل RASCL و AHP معیار سیستم جمع کننده شیرابه دارای بیشترین تأثیر بر روی ریسک آلودگی آب‌های زیر زمینی است. در زمینۀ ریسک تجمع گاز، معیار نوع پسماند و نوع گاز تولید شده دارای بیشترین وزن و در نتیجه بیشترین تأثیر بر روی ازدیاد ریسک تجمع گاز است. ریسک محاسبه شده برای آلودگی آب‌های زیر زمینی در حد متوسط و ریسک حاصل از تجمع گاز در مکان دفن پسماند در حد کم قرار دارد. ازآنجایی‌که عمق سفره آب زیرزمینی در این مکان بیش از 22 متر و فاصلۀ آن تا مصرف‌کننده بیش از دو کیلومتر است، به دلیل وجود چشمه در نزدیکی محل دفن زباله، ریسک آلودگی آب زیرزمینی در این منطقه بالا است.

کلیدواژه‌ها

محیط‌زیست؛ مکان دفن پسماند؛ RASCL؛ AHP؛ تنکابن

مراجع

امین شرعی، فرهام؛ قنبری، فاطمه؛ 1388. ارزیابی ریسک محیط زیستی و ایمنی در محل دفن پسماند شهر اندیشه. دومین کنفرانس بین‌المللی جایگاه ایمنی. بهداشت و محیط‌زیست در سازمان‌ها. اصفهان. https://civilica.com/doc/88378.

پاداش، امین؛ نبوی، سیدمحمدباقر؛ دهزاد،بهروز؛ جوزی، سیدعلی؛ مرادی، نبی اله؛ 1389.برنامه‌ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند-استان بوشهر). بهار و تابستان.  دوره1. شماره1. از صفحه 53 تا صفحه 66.

پوراحمد، احمد؛ حبیبی، کیومرث؛ محمدزهرایی، سجاد؛ نظری عدلی، سعید؛ 1386. استفاده از الگوریتم‌های فازی و GIS برای مکان‌یابی تجهیزات شهری (مطالعه موردی: محل دفن زباله شهر بابلسر.محیط شناسی. دوره 33. شماره 42 . از صفحه 31 تا صفحه 42 .

چیت‌سازان، منوچهر؛ دهقانی، فاطمه؛ راست منش، فاطمه؛ میرزایی، یحیی؛ 1392. مکان‌یابی دفع پسماندهای جامد شهری با استفاده از فن‌آوری‌های اطلاعات مکانی و منطق فازی – تحلیل سلسله مراتبی Fuzzy-AHP(مطالعه موردی: رامهرمز). مجله کاربرد سنجش‌ازدور و GIS در علوم منابع طبیعی. سال چهارم. شماره 1. صفحه 39 تا 55.

حیدریان دانا، ناهید و پرورش، عبدالرحیم و خیادانی، مهدی؛ 1386. ارزیابی آلودگی شیمیایی آب‌های زیر زمینی و آب‌های سطحی مناطق پایین‌دست محل قدیمی دفن زباله شهرستان ساری (سمسکنده). دهمین همایش ملی بهداشتمحیط. همدان،،،.https://civilica.com/doc/74875

سالاری،مرجان؛ معاضد، هادی؛ رادمنش، فریدون؛ 1391. مکان‌یابی محل دفن پسماند شهری با استفاده از مدل AHP_FUZZY در محیطGIS (مطالعه موردی: شهر شیراز). بهار. دوره 11. شماره 1. از صفحه 96 تا صفحه 109.

علی‌اکبری، اسماعیل؛ جمال لیوانی، آتنا؛ 1390. مکان‌یابی محل دفن بهداشتی زباله های جامد شهری با استفاده از روشAHP (مطالعه موردی: شهر بهشهر). نشریهجغرافیا. دوره 9. شماره  30. از صفحه 95 تا صفحه111 

قدسی پور، سید حسن. 1381. مباحثی در تصمیم‌گیری چند معیاره. انتشارات دانشگاه امیرکبیر. چاپ سوم.

قلندریان،ایمان؛ تقوایی، علی اکبر؛ کامیار، مریم؛ 1395. مطالعۀ تطبیقی رابطۀ انسان و محیط‌زیست در تفکر توسعۀ پایدار و تفکر اسلامی. نشریه پژوهش‌های معماری اسلامی. بهار. دوره 4. شماره1 . از صفحه 62 تا صفحه 78 .

مشایخی، حبیب‌الله؛ ۱۳۸۰. نگاهی همه‌سویه به تنکابن. تهران.انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. 

منوری، م؛ 1385.درسنامهمکان‌یابیوطراحیمحلدفنزباله. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. دانشکده محیط‌زیست و انرژی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.

مهرگان، محمدرضا؛ 1383. پژوهش عملیاتی پیشرفته. انتشارات کتاب دانشگاهی. چاپ اول.

یمانی، مجتبی؛ علی زاده، شهناز؛ 1394. مکان‌یابی بهینه دفن زباله‌های جامد شهری منطقه هشتگرد به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS).https://civilica.com/doc/514685.

 

Barlaz, M.A., Rooker, A.P., Kjeldsen, P., M.A, GaberBorder, R.C., 2002. A critical evaluation of factors required to terminate the post-closure monitoring period at solid waste landfills. Environment science & technology, Vol.36, PP:3457–64.

Lendi, S., Bishop, I.., Evans, D., 2002. Assessing the demand of solid disposal in urban region by urban modeling in GIS environment. Journal of Resource Conservation and Recycling.

Qodsipour, S.H., 1999.Analytical Hierarchy Process (AHP), Amirkabir University of Technology Publication. Tehran.220p. (In Persian).

Ramanathan, G.., Arulkumaran, S., 2006. Postpartum hemorrhage. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada: JOGC, 28, 967-973.

Saaty, T.L.1980.The Analytic Hierarchy Process, Education, pp. 1–11.  

Saaty, T.L., Vargas, L. G., 2001.Models, Methods, Concepts, and Applications of the Analytic Hierarchy Process; 1st edn, Kluwer Academic, Boston, 333p.

Sener,S.,Sener E.,Nas,B.,aguzel, R., 2010. Combining AHP with GIS for landfill site selection: A case study in the Lake Beysehir catchment area (Konya, Turkey). Waste Management 30: 2037-2046.

Shalabi, M.A., Shattri Bin, M., Nordin Bin, A., Rashid Shiriff, A., 2006. GIS based Multicriteria Approaches to Housing Sitesuitability assessment. XXIII FIG Congress–Munich, Germany, P12. October 8- 13, p:12.

Wagner, E.D., 2002.Public Key infrastructure(PKI) and virtual network(VPN)compared using autility function and the analytic hierarchyproces(AHP). M. Sc Thesis, Virginia Polytechniic Institue and state University 50pp.