برآورد کشش درآمدی و قیمتی تقاضای آب شرب شهر کرمانشاه

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 3، دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 17، آذر 1399، صفحه 13-24   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v7i3.85713

نویسندگان

حسین رضائی^{* 1}؛ شیما شجاع²

¹دانشگاه پیام نور دامغان

²دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

یکی از مهمترین نهاده‌‏ها در تمام بخش‌های اقتصادی ایران آب است. راه‏‌حل کمبود منابع آب در ایران عرضه بیشتر آب نیست، بلکه اتخاذ تدابیری است که ساختار اقتصادی و الگوی مصرف آب را تغییر دهد. در این پژوهش کشش درآمدی و کشش قیمتی تقاضای آب شهری کرمانشاه و مصرف روزانه هر فرد طی دوره 1397-1392 برآورد شده است. بنابراین ابتدا فرم کلی تابع تقاضای آب از حداکثرسازی یک تابع مطلوبیت استون‏گری محاسبه و با استفاده از مدل VAR، براساس روش یوهانسن تابع تقاضای آب شهری کرمانشاه برآورد شد. باتوجه ‏به نتایج حاصل شده، تقاضای آب شهری با قیمت آب رابطه معکوس و با درآمد رابطه مستقیم دارد. کشش قیمتی بیانگر رابطه منفی بین تغییرات قیمت و تقاضای آب است. در صورت افزایش 10 درصدی قیمت آب، تقاضا برای آن 4.3 درصد کاهش می‏یابد. از طرفی قدر مطلق کشش قیمتی و کشش درآمدی آب کمتر از یک برآورد شده است. همچنین در این پژوهش از مدل ARDL به‌‏عنوان روشی مکمل و مقایسه‌‏ای با مدل VAR استفاده شده است. در هر دو مدل کشش قیمتی کوچکتر از یک می‌باشد، یعنی با افزایش 10 درصدی قیمت، مصرف کمتر از 10 درصد کاهش می‌یابد. صفر نبودن کشش قیمتی آب نشان می‌دهد، افزایش تعرفه‌ها به‏‌عنوان راهکاری در کاهش مصرف آب حداقل در کوتاه مدت می‌‏تواند به ‏کار گرفته شود. نتایج نشان داد، براساس معیار تابع مطلوبیت استون‏گری میزان حداقل مصرف آب برای هر مشترک در کرمانشاه حدود 8.21 مترمکعب (8210 لیتر) در ماه است. این مقدار براساس برآورد مدل در حدود 273 لیتر در روز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

تقاضای آب؛ کشش قیمتی؛ VAR

مراجع

ادیب‌پور، م. و شیرآشیانی، ر. 1393. برآورد تابع تقاضای آب خانگی استان گلستان. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 8(26): 91-106
اسمعیل‌نیا بالاگتابی، ف.، سرلک، ا. و غفاری، ه. 1397. بررسی و تحلیل تقاضای آب شرب با استفاده از تابع مطلوبیت استون‏گری: مطالعه موردی منطقه ورامین. مجله علمی پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 10(39):131-150
پژویان، ج. و حسینی، ش. 1382. برآورد تابع تقاضای آب خانگی (مطالعه موردی شهر تهران). فصلنامه پژوهش‌‏های اقتصادی ایران، 5(16): 47-67
تهامی‌پور، م. 1395. نقش آب در فرآیند تولید صنعتی سایت انجمن صنایع نساجی ایران. http://aiti.org.ir/fa/news
جبل عاملی، ف. و گودرزی فراهانی، ی. 1392. تأثیر هدفمندی یارانه بر میزان تقاضای آب مصرفی شهری در قم. مجله مدل‏سازی اقتصادی، 7(2): 101-119
خوش‌اخلاق، ر. و شهرکی، ج. 1386. برآورد تابع تقاضای آب خانگی در شهر زاهدان. رساله دکتری، دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان.
سجادی‌فر، س.ح. و خیابانی، ن. 1390. مدل‌سازی تقاضای آب خانگی با استفاده از روش مدل عوامل تصادفی. مطالعه موردی: شهر اراک. مجله آب و فاضلاب، 22(3): 59-68.
شجاع، ش.، رضائی، ح. و آرمانمهر، م. 1399. طراحی الگوی پویای اقتصادی حوزه آبی کرمانشاه. فصلنامه راهبرد اقتصادی، 24(7): 121-150.
شهرکی، ج. و خسروی بابادی، م.1393. برآورد تابع تقاضای آب خانگی شهر شهرکرد. اولین کنفرانس ملی جایگاه مدیریت و حسابداری در دنیای نوین کسب و کار، اقتصاد و فرهنگ، علی آباد، ایران.
عبدلی، ق.، دیزجی‌فر، س. 1388. برآورد تابع تقاضای آب شهرستان ارومیه. مجله دانش و توسعه (علمی–پژوهشی)، 28(16): 158-175.
محمدی، ح. و محمدرضازاده، ن. ۱۳۹۰. ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع آب زیرزمینی در جهان و ایران. دومین کنفرانس ملی پژوهش‌‏های کاربردی منابع آب ایران، شرکت آب منطقه‌ای زنجان، زنجان، ایران.

https://www.civilica.com/Paper-INCWR02-INCWR02_136.html
مدیریت آب و فاضلاب استان کرمانشاه، خبرگذاری ایلنا. 1395
https://www.ilna.news (visited 3 november 2019)
Dagnew D. 2012. Factors determining residential water demand in north Western Ethiopia, The case of Merawi, A project paper presented to the faculty of the graduateschool of Cornell University in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Master of professional Studies.
Dharmaratna D. and Haris E. 2010. Estimating Residential water Demand using the Stone-Geary functional from: The case of Srilanka, university, working paper,46-10.
Estelle Binet M., Carlevaro F. and Paul M. 2014. Estimation of Residential Water Demand with Imperfect Price Perception. Environmental and Resource Economics, Springer, 59(4): 561- 581.
Krasachat W. 2010. Residential Water Demand and Conservation Measures for Water Supply in Bangkok. Department of Agribusiness Administration, Faculty of Agricultural Technology, King Mongkut’s Institute of Technology Ladkrabang, Chalongkrung Rd., 308-326.
Manouseli D., Anderson B. and Nagarajan M., 2017. Domestic Water Demand During Droughts in Temperate Climates: Synthesising Evidence for an Integrated Framework. Water Resour Manage (2018) 32: 433–447.
Nauges C., and Whittington D. 2010. Estimation of water Demand in developing countries: An overview, World Bank research Observer. World Bank group, 25(2): 263-294.
Nauges C. and Thomas A. 2003. Long-run Study of Residential Water Consumption. Environmental and Resource Economics, 26(1): 25-43.
Parker J. M. and wilby R. L. 2013. Quantifying household water demand: A review of theory and practice in the UK, water recourse manage, 27(4): 981-1011.
Reynaud A., Pons M.and Pesado C. Household Water Demand in Andorra: Impact of IndividualMetering and Seasonality. Water 2018, 10, 321.
Sims, C.A. 1980 Macroeconomics and Reality, Econometric,.48.