تحلیل عوامل محلی و خانوادگی ناپایداری معیشت در نواحی روستایی مرزی (مطالعه موردی: شهرستان سراوان)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 34، بهار و تابستان 1399  

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v18i1.84086

نویسندگان

سید هادی طیب نیا¹؛ مهرشاد طولابی نژاد ²؛ ابراهیم حسین بر²

¹سیستان وبلوچستان

²دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

اهداف: شناسایی عوامل معیشتی و به خصوص در مناطق مرزی شرق کشور که در شرایط ناپایداری قرار دارند، برای موفقیت سیاست­های کاهش فقر و پایداری معیشت بسیار مهم است. هدف این مطالعه بررسی عوامل محلی و خانوادگی ناپایداری معیشت روستاهای مرزی بوده است.

روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی (کیفی و کمی) است. برای شناسایی عوامل محلی از روش ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA) و مصاحبه با مطلعان محلی استفاده شد. برای بررسی عوامل خانوادگی و گردآوری داده­های کمی از پرسش­نامه استفاده شد. در این قسمت جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان سراوان بود (25986N=). با استفاده از فرمول کوکران 370 خانوار به عنوان نمونه در بخش کمی انتخاب شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده­های کمی از مدل لجستیک باینری (روش LM- نیوتن- مارکارد- رافسون) و آمار توصیفی استفاده شد.

یافته­ها: یافته­های ارزیابی مشارکتی نشان داد که در بین عوامل محلی، ضعف منابع طبیعی و در بین عوامل خانوادگی عوامل اقتصادی (632/0)، و عوامل طبیعی (540/0) به ترتیب بیشترین اثرات را بر ناپایداری معیشت خانوارهای روستایی در شهرستان سراوان داشته­اند.

نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که ضعف منابع طبیعی، نامناسب بودن زیرساخت­های تولیدی و خدمات و امکانات عمومی، عوامل اقتصادی و طبیعی نامناسب بیشترین اثرات را با ناپایداری معیشت روستاییان داشته است. در واکنش به ناپایداری معیشتی، خانوارها پرداختن به مشاغل کاذب مانند قاچاق سوخت و کالا را انتخاب کردند.

مراجع