پاسخ گونه مرتعی اسپرس کپه داغی (.Hedysarum kopetdaghi Boriss) نسبت به برخی گرادیان‎های محیطی در رویشگاههای طبیعی استان خراسان رضوی

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 دی 1399  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.20315.0

نویسندگان

مجید دشتی ¹؛ حمید رضا میرداودی²؛ سید فاضل فاضلی کاخکی³؛ نرجس عزیزی¹

¹استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

²استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اراک، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

³استادیار آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

معرفی گونه‌های گیاهی مناسب و مطالعه رفتار آنها نسبت به عوامل اکولوژیکی، راهنمای مؤثری در برنامه‌های مدیریتی در اراضی دیم با هدف تولید علوفه و همچنین اصلاح و احیای مراتع تخریب شده است. با توجه به تولید علوفه مناسب و اندمیک بودن گونه اسپرس کپه داغی (.Hedysarum kopetdaghi Boriss)، پاسخ این گونه به برخی از متغیرهای خاک و توپوگرافی، در رویشگاههای‌ غالب گیاه در ارتفاعات شمالی رشته کوههای بینالود (کلاته آهن) و هزار مسجد (مریچگان) استان خراسان رضوی با استفاده از مدل‌‌جمعی تعمیم‌‌یافته مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که الگوی پاسخ این گونه در امتداد شیب درصد لاشبرگ سطح خاک و آهک خاک، از مدل افزایشی، پیروی کرده لذا با افزایش مقادیر این عوامل، فراوانی و درصد پوشش‌‌گیاهی آن نیز بیشتر می‎شود. برعکس، پاسخ این گونه در امتداد شیب درصد سنگ و سنگریزه سطح خاک، از مدل کاهشی و در امتداد شیب درصد شن، درصد عصاره اشباع و اسیدیته خاک، از مدل زنگوله‌‌ای و در پاسخ به درصد سیلت و کربن آلی خاک از مدل دو نمایی پیروی کرد. نتایج همچنین نشان دادند که میانگین تولید علوفه خشک این گونه در رویشگاه‌های مورد مطالعه برابر ۳۸/۵ گرم در بوته بود. این گونه عمدتاً در خاک‌های لومی شنی تا لومی سیلتی پراکنش دارد. حد بهینه رشد آن برای درصد شن، درصد عصاره اشباع به‌‌ترتیب ۵۰، ۳۵ و برای اسیدیته خاک، ۷/۸ است.با توجه به نتایج فوق کشت این گیاه به عنوان یک علوفه خوشخوراک در دیمزارهای کم بازده با میزان بارندگی بالاتر از ۲۰۰ میلی متر توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

توپوگرافی؛ رسته‌‌بندی؛ مدل‌‌جمعی تعمیم‌‌ یافته؛ منحنی‌‌پاسخ گونه