احراز رابطه سببیت در دعاوی مسئولیت مدنی ناشی از نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات در بازار اوراق بهادار (با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا و فرانسه)

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 27، شماره 18، اسفند 1399، صفحه 165-202  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lowecon.2021.48042.0

نویسنده

محسن شمس الهی

دانش‌آموخته دوره دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

یکی از ارکان اصلی مسئولیت مدنی، لزوم وجود رابطه سببیت بین فعل زیان‌بار و ضرر وارده است و جبران خسارت وارده به سرمایه‌گذاران مستلزم احراز رابطه سببیت بین نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات و زیان وارده به ایشان است. این در حالی است که عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و قیمت اوراق بهادار متعدد بوده و امکان احراز این‌که چه بخش از تغییر قیمت اوراق بهادار ناشی از نقض این الزامات است وجود ندارد. همین موضوع موجب شده در حقوق ایران، ماده 43 قانون بازار اوراق بهادار (در خصوص بازار اولیه) بلااجرا بماند و علیرغم تحقق موارد گسترده‌ای از نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات در سالیان اخیر، در عمل امکان جبران خسارت وارده به سرمایه‌گذاران در اثر نقض این الزامات وجود نداشته باشد. ازاین‌رو در این مقاله با رویکرد تطبیقی این پرسش موردبررسی قرار خواهد گرفت که چه راهکاری برای تسهیل احراز رابطه سببیت برای جبران خسارت ناشی از نقض الزامات قانونی مربوط به افشای اطلاعات وجود دارد. اجمالاً، به نظر می‌رسد برای تسهیل احراز رابطه سببیت در این دعاوی توسل به امارات قضایی یا پیش‌بینی اماره قانونی مبنی بر انتساب تفاوت قیمت در یک دوره زمانی خاص به نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات راهگشا خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

افشای اطلاعات؛ مسئولیت مدنی؛ نظریه تقلب در بازار؛ نظریه از دست دادن فرصت

مراجع

[1]     Ebrahimi, M. (2010). Civil Liability for Violation of Information Disclosure Requirements in Stock Trading (Comparative Study of Iranian and American Law). Stock Exchange Quarterly, No. 15, 161-189.(In Persian)

[2]     Sawtelle , S. D. (2011). Securities Fraud Liability of Secondary Actors. Washington: DIANE Publishing.

[3]     Ayres, I. (1991). Back to Basics: Regulating How Corporations Speak to the Market. Virginia Law Review , 77 (5), 945-999.

[4]     Basic Inc. v. Levinson, 86-279. (Supreme Court of United States. March 7, 1988).

[5]     Bohn, James, and Stephen Choi. "Fraud in the New-Issues Market: Empirical Evidence on Securities Class Actions." University of Pennsylvania Law Review 144 (1996): 903-984.

[6]     Chabas, F. (2000). Obligations : théorie générale (9 ed., Vols. Leçons de droit civil Henri, Jean et Léon Mazeaud). Paris: L.G.D.J.

[7]     Cornell, B., & Morgan, R. G. (1989). Using finance theory to measure damages in fraud on the market cases. UCLA L. Rev. , 37, 883-923.

[8]     Cornu, G. (1990). Vocabulaire Juridique. Paris: Presses Universitaire de France.

[9]     COURET, A., FIELD, B., SCHMIDT, D., FRANCOIS, B., DECKERT, K., de LA COTARDIERE, A., et al. (2013). QUELLES STRATEGIES FACE AUX ABUS DE MARCHE ? Réparer, transiger, sanctionner. paris: Colloque du 27 novembre 2013.

[10] Cox, J. D. (1997). MAKING SECURITIES FRAUD CLASS ACTIONS. ARIZONA LAW REVIEW, VOy. 39 , 497-525.

[11] Fisch, J. E. (2009). Cause for Concern: Causation and Federal Securities Fraud. IOWA LAW REVIEW , 94, 810-873.

[12] Fisch, J. E. (2009). CONFRONTING THE CIRCULARITY PROBLEM IN PRIVATE SECURITIES LITIGATION. WISCONSIN LAW REVIEW , 264-283.

[13] Fischel, D. R. (1989). EFFICIENT CAPITAL MARKETS, THE CRASH, AND THE FRAUD ON THE MARKET THEORY. CORNELL LA W REVIEW , 74, 907-924.

[14] FOX, M. B. (2009). CIVIL LIABILITY AND MANDATORY DISCLOSURE. COLUMBIA LAW REVIEW, VOL. 109 , 237-308.

[15] Fox, M. B. (1999). RETAINING MANDATORY SECURITIES DISCLOSURE: WHY ISSUER CHOICE IS NOT INVESTOR EMPOWERMENT. Virginia Law Review , 5-76.

[16] GATCHOUP TCHINDA, D. (2013). DROIT COMMUN DE LA RESPONSABILITE CIVILE ET INDEMNISATION DES VICTIMES DES PREJUDICES NES D’INFRACTIONS BOURSIERES : LE CAS DU CAMEROUN. La Revue de l’ERSUMA, Numéro 3 , 9-30.

[17] Georgakopoulos, N. L. (1995). Frauds, Markets, and Fraud-on-the-Market: The Tortured Transition of Justifiable Reliance from Deceit to Securities Fraud. UNIVERSITY OF MIAMI LAW REVIEW , 49, 670-731.

[18] Goldberg, J., & Zipursky, B. (2013). The Fraud-on-the-Market Tort. VANDERBILT LAW REVIEW , 66 (6), 1755-1806.

[19] Huddleston v. Herman & MacLean, No. 79-3712. (United States Court of Appeals, Fifth Circuit. Unit A March 9, 1981).

[20] Kazemi, M.(2000), Theory of Loss of Opportunity in Civil Liability. Journal of the Faculty of Law and Political Science, 53, 185-229. .(In Persian)

[21] KLEIN, J. (2014). L’ÉVALUATION DU PRÉJUDICE FINANCIER DE L’INVESTISSEUR DANS‌ LES SOCIÉTÉS COTÉES. Paris: le club des juristes.

[22] LAY, S. (2004). PERTE D’UNE CHANCE ET DROIT DES MARCHES FINANCIERS. STRASBOURG : Mémoire présenté en vue de l’obtention du D.E.A de droit des affaires, UNIVERSITE ROBERT SCHUMAN-STRASBOURG III.

[23] Macey, J. R., & Miller, G. P. (1990). Good Finance, Bad Economics: An Analysis of the Fraud-on-the-Market Theory. Stanford Law Review , 42 (4), 1059-1092.

[24] Maudouit, Annie. OBLIGATION D’INFORMATION ET RESPONSABILITE DES INTERMEDIAIRES FINANCIERS. Paris: Université Panthéon-Assas Paris II, Master 2 Professionnel Droit des Affaires, 2008.

[25] Prorok, J. (2016). La responsabilité civile sur les marchés financiers. PARIS : Thèse de doctorat en droit à l’Université PANTHEON-ASSAS (PARIS II).

[26] ROUSSEAU, S. (2009). Etude du recours statutaire en responsabilite civile pour le responsabilite civile pour le marche secondaire des valeurs mobili res au Quebec. 43 Revue Juridique Thémis , 709-775.

[27] Schlick v. Penn-Dixie Cement Corporation , 1009, Docket 73-2677 (Court of Appeals, 2nd Circuit October 31, 1974).

[28] Shamsollahi, M. (2020), Securities Law, Mizan Publishing, Tehran, (in persian)

[29] TELLIER, M. (2013). LA PERTE D'UNE CHANCE DE CONTRACTER OU DE NE PAS CONTRACTER. Revue de Jurisprudence commerciale, No. 4 , 1-9.

[30] Thévenoz, L. (2008). Information, conseil, mise en garde: risques et responsabilité dans les opérations sur valeurs mobilières. In L. Thévenoz, & C. Bovet, Journée 2007 de droit bancaire et financier (pp. 19-57). Genève: Schulthess,.

[31] Thorsen, M. S., Kaplan, R. A., & Hakala, S. (2006). REDISCOVERING THE ECONOMICS OF LOSS CAUSATION. J. Bus. & Sec. L. , 93 (6), 93-126.

[32] VALANCE, L. (2007). L’indemnisation des victimes d’infractions boursières. Paris: Université du Panthéon-Assas (Paris II).

[33] Ventura, I. (2015, mai 11). Préjudice boursier et recours. Retrieved December 11, 2017, from http://www.peeters-law.be/documents/analyse-items/87-civil-liability-for-disclosure-violation.xml?lang=fr

[34] Viney, G., & Jourdain, P. (1998). Les conditions de la responsabilité. Paris: L.G.D.J.