تدوین دستورالعمل شفاف‌سازی عملکرد مدیریت شهری، موردپژوهی: شهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 10، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 12، شهریور 1399، صفحه 207-187   

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.v7i1.86627

نویسندگان

شقایق پارسا^{* 1}؛ ناصر برک پور²

¹کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

²استاد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

امروزه مدیریت‌ شهری یک ضرورت در ایجاد یکپارچگی و هماهنگی در نظام ‌شهری است. از الزامات مدیریت ‌شهری کارآمد و اثربخش حرکت در راستای حکم­روایی خوب­ شهری است که این امر، بدون توجه به سه مؤلفه شفافیت، پاسخگویی و مشارکت امکان‌پذیر نخواهد بود. یکی از راهکارهایی که برای افزایش اعتماد عمومی و تعامل بیشتر با شهروندان برای نهادهای مدیریت­ شهری و به­طور ویژه شهرداری و شورای اسلامی شهر پیشنهاد می‌‌شود، ارائه دستورالعملی برای شفاف ‌سازی عملکرد سیستم مدیریت ‌شهری است. به‌عبارت ‌دیگر شفاف ‌سازی یک عنصر سازنده برای افزایش اعتماد به نهادها قلمداد شده که قادر به بر طرف کردن شکاف بین مسئولین مدیریت ‌شهری و شهروندان خواهد بود. در این دستورالعمل دسته­ بندی اطلاعات برای انتشار شامل: اطلاعات اقتصادی، شهروندی، قوانین و مقررات، نظارت و کنترل، منابع انسانی و شهرسازی است. پژوهش حاضر از حیث هدف یک تحقیق کاربردی و روش انجام آن پیمایشی است. برای انجام این تحقیق پس از مطالعه منابع و اسناد کتابخانه‌ای، برای جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه با متخصصین و اساتید حوزه مدیریت ‌شهری صورت گرفته است، همچنین روش تحلیل داده‌ها تفسیری است و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار  MAXQDAاستفاده شده ‌است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که میزان شفافیت در سیستم مدیریت ‌شهری کشور و شهر مشهد نامناسب است و به نظر می­رسد تدوین دستورالعمل جامع شفاف ‌سازی یکی از تدابیر اولیه برای شفاف سازی است. در نهایت دستورالعمل نهایی با انجام مصاحبه‌ها، تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه و بررسی اسناد، قوانین و مقررات، برای کاربرد در نظام مدیریت شهری مشهد مناسب ‌سازی شده ‌است.

کلیدواژه‌ها

دستورالعمل؛ شفاف سازی؛ مدیریت شهری؛ مشهد

مراجع

 

1. آرایی، و. (1387). بررسی پاسخگویی و شفافیت در مدیریت‌شهری براساس الگوی حکمرانی خوب شهری ( نمونه‌ مورد مطالعه، شهرداری منطقه 6). تهران: پایان نامه کارشناسی‌ارشد.دانشگاه تهران، دانشکده حقوق.
2. بخت آزاد، م. (1396). سنجش شفافیت سازمانی در منطقه ویژه اقتصادی پیام. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی،دانشکده مدیریت.
3. حسن‌زاده کجیدی، م. (1391). بررسی و سنجش شفافیت و پاسخگویی در مدیریت ‌شهری (شهرداری مشهد) بر اساس الگوی حکمروائی شهری خوب. مشهد: پایان نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
4. رستگار، س. (1388). بررسی نقش کنشگران عرصه شهری در حق دسترسی به اطلاعات؛ (نمونه موردی: شهر مشهد). تهران: پایان نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
5. سالدنا، ج. (1395). راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
6. شورای اسلامی شهر مشهد. (1398). مصوبات و قوانین. بازیابی در 5 شهریور 1398، از mashhad.ir .
7. صابری­فر، ر. (1392). تعیین شکاف کیفیت خدمات ارائه شده در شهرداری‌ها (نمونه موردی:شهر مشهد). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 28( 109)، 127-140.
8. طاهری، م. (1396). بررسی تطبیقی مبانی و آثار حقوقی اصل شفافیت از دیدگاه اسلام و نظریه حکمرانی خوب. تهران: پایان­نامه دکتری تخصصی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق.
9. کاظمی، ح. (1388). بازنمودن آگاهی جمعی برنامه ریزان دولت الکترونیک از پدیده شفافیت اطلاعات. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد.
10. لگزیان، م.، مرتضوی، س.، و کاظمی، س. (1387). مدل مفهومی روابط سازمانی مبتنی بز اعتماد و شفافیت و سازوکارهای کنترلی متناسب. پیام مدیریت، (28)، 221-185.
11. محمدی کیا، س. (1390). بررسی رابطه فرهنگ و شفافیت سازمانی با استقرار عدالت سازمانی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
12. مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهرمشهد. (1398). منشور حقوق شهرنشینی شهر مشهد. مشهد: شورای شهر مشهد.
13. مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی. (1398). سامانه قوانین و مقررات. بازیابی در 10 مرداد 1398 از https://rc.majlis.ir/..
14. یزدانی‌زنور، ه. (1384). بررسی نقش شفافیت در تحقق حکمروانی مطلوب. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق.

 

15. Bannister, F., & Connolly, R. (2011). The Trouble with Transparency: A Critical Review of Openness in e-Government. Policy and Internet, 3(1), 1-30.
16. Bertot, J., Jaeger, P., & Grimes, J. (2010). Using ICTs to create a culture of transparency: E-government and social media as openness and anti-corruption tools for societies. Government Information Quarterly, 27(3), 264-271.
17. Department for Communities and Local Government. (2013). Code of Recommended Practice for Local Authorities on Data Transparency. London: Department for Communities and Local Government.
18. Department for Communities and Local Government. (2014). Local Government Transparency Code. London: Department for Communities and Local Government.
19. Etzioni, A. (2010). Is Transparency the Best Disinfectant? The journal of Political Philosophy, 389-404.
20. Heald, D. (2006). Varieties of transparency,” Transparency: The Key to Better Governance?. Oxford: Oxford University Press.
21. Jorna, F. (2015). Openness and Urban Governance: How Transparency Erodes Local Government. International Review of Public Administration, 13(3), 161-183.
22. Lindstedt, C., & Naurin, D. (2006). Transparency Against Corruption A Cross-Country Analysis. The 20th World Congress of the International Political Science Association.
23. Martial , P., & Villeneuve, J. P. (2011). Organizational barriers to transparency: a typology and analysis of organizational behaviour tending to prevent or restrict access to information. International Review of Administrative Sciences, 73(1), 147-162.
24. Meijer, A. (2013). Understanding the Complex Dynamics of Transparency. Public Administration Review, 73(3), 429-439.
25. Mendel, T., Meyer, M., & Stark, I. (2014). International standards on transparensy and Myanmar: Centre for Law and Democracy.
26. Oztoprak, A., & Ruijer, E. (2016). Variants of transparency: an analysis of the English Local Government Transparency Code 2015. Local Government Studies, 42(4), 536 -556.
27. Ruijer, E., Grimmelikhuijsen, S., & Meijer, A. (2017). Open data for democracy: Developing a theoretical framework for open data use. Government Information Quarterly, 34(1),1-8.
28. UN-HABITAT. (2004). Tools to Support Transparency in Local Governance،Urban Governance Toolkit Series. Berlin: UN-HABITAT (United Nations Human Settlements Programme) and Transparency International.
29. World Justice Project. (2019). OECD Open, Useful and Re-usable data Index.Washington, D.C: World Justice Project’s research team.
30. Zúñiga, N. (2018). Does more transparency improve accountability? Transparency International,(22), 1-12.