بازخوانی قصاص مادر در برابر قتل فرزند در پرتو مقاصد شریعت

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 بهمن 1399  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.62657.0

نویسندگان

سیده نگین حسن زاده خباز¹؛ سید محمد جواد ساداتی ²؛ علی الهی خراسانی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیاردانشگاه فردوسی مشهد

³استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی

چکیده

با شکل­گیری ایده نظام­سازی از طریق فقه، بسیاری از خرده­نظام­ها بر مبنای آراء و نظرات فقهی شکل­ گرفتند. نظام حقوقی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. شکل­گیری حقوقی مبتنی بر اسلام سبب شد بسیاری از آراء فقها به حیطه قانون راه یابد. شرط انتفای ابوت از جمله مواردی است که از فقه شیعه به حیطه قانون ورود یافته است. فراگیر بودن قوانین حقوقی به خصوص مقررات کیفری سبب شده است که تحولات و مطالبات اجتماعی،  بعضی از آراء فقه سنتی نظیر عدم قصاص پدر و در مقابل قصاص مادر در برابر قتل فرزند را برنتابد. نظریه ایجاد فقهی پویا که همگام با تحولات روز باشد، ظرفیت­هایی را ایجاد کرده است که بتوان از این آراء سنتی دست کشید. مقاصد شریعت، مقتضیات زمان و مکان، قاعده فقهی عدالت از جمله ظرفیت­هایی است که امکان پویایی فقه را فراهم کرده است. در این پژوهش تلاش شده است که با استفاده از بحث عدالت به عنوان یکی از مقاصد کلان شریعت، به بررسی تفاوتی که بین پدر و مادر در اجرای مجازات قصاص وجود دارد، پرداخته شود.

مراجع