تحلیل فضایی تأثیر تنوع و تخصص R&D بر رشد اشتغال*

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 4، دوره 27، شماره 19، خرداد 1399، صفحه 83-102   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2020.39550

نویسندگان

مرضیه اسفندیاری^{* 1}؛ احمد وندکی^{* 2}

¹استادیار و عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

²گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

بنا به آمار نرخ اشتغال استان‌ها، پراکندگی منطقه‌ای قابل‌توجهی بین مناطق مختلف وجود دارد. با وجود این‌که امروزه رشد اشتغال مناطق، از جنبه‌های مختلف بیش از گذشته موردتوجه محققان و سیاست‌گذاران قرارگرفته است، تحقیقات تجربی اندکی درزمینه ارتباط بین تنوع و تخصص R&D و رشد اشتغال مناطق انجام‌شده است. ازاین­رو این مطالعه به بررسی اثرات فضایی تنوع و تخصص R&D بر رشد اشتغال در استان‌های ایران طی سال‌های 1384 تا 1394 پرداخته است. برای این منظور ابتدا تنوع و تخصص R&D در استان‌های ایران اندازه‌گیری و سپس با استفاده از مدل اقتصادسنجی فضایی اثرات این شاخص‌ها بر رشد اشتغال در استان‌های ایران برآورد شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که سهم شاغلان بخش خدمات، تخصص و تنوع مرتبط و غیر مرتبط تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اشتغال دارد؛ به‌طوری‌که تأثیر تخصص از تنوع غیر مرتبط بیش‌تر و اثر تنوع غیر مرتبط بیش از تنوع مرتبط است. در حقیقت یافته‌های حاصل از این مطالعه فرضیه جکوبز را برای استان‌های ایران تأیید می‌کند. همچنین رابطه بین تخصص اقتصادی و رشد اشتغال به‌صورت U معکوس است، که نشان می‌دهد با افزایش تخصص R&D رشد اشتغال استانی افزایش‌یافته ولیکن در سطوح بالاتر، تخصص به کاهش رشد اشتغال می‌انجامد؛ به طوری که بهره‌وری افزایش‌یافته و جایگزین رشد اشتغال می‌شود. به‌این‌ترتیب فرضیه مارشال در محدوده‌ای از شاخص تخصص R&D تأیید می‌شود. محاسبه اثرات مستقیم و غیرمستقیم نشان می‌دهد که افزایش تخصص R&D در یک منطقه بر رشد اشتغال همان منطقه تأثیر دارد؛ ولی اثر معنی‌داری بر رشد اشتغال مناطق هم‌جوار ایجاد نمی‌کند. همچنین افزایش شاخص تنوع غیر مرتبط در هر منطقه منجر به رشد اشتغال همان منطقه می‌شود؛ اما افزایش شاخص تنوع مرتبط در مناطق همسایگی به کاهش رشد اشتغال منطقه میزبان می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

تنوع؛ تخصص؛ اثرات خارجی جکوبز؛ فرضیه مارشال؛ اقتصادسنجی فضایی

مراجع

[1]       Arrow, KJ. (1962). The economic implications of learning by doing, The review of economic studies. 29.

[2]       Attaran, M., Zwick, A. (1987). The effect of industrial diversification on employment and income: a case study, Q. Rev. Econ. Bus. 27(4): 38-54

[3]       Bishop, P. (2008). Diversity and employment growth in sub-regions of Great Britain. Appl.

[4]       Econ. Lett. 15. 1105–1109.

[5]       Chen, J.-R., Chu, Y.-P., Ou, Y.-P., &Yang, C.-H. (2015). R&D Specialization and Manufacturing Productivity Growth: A Cross-country Study, Japan and the World Economy, Elsevier, vol. 34: 33-43.

[6]       Dehghanshabani, Z. (2012). Effects of Industrial Agglomeration on Regional Economic Growth in Iran. Journal of Economic Modeling Research. 2(8). (in Persian)

[7]       Dehghan shabani, Z., Javaherei Sadraei, A., & Shahryari fahliyani, M. (2016). The Effect of Spatial Agglomeration of Industrial Activities on Total Factor Productivity in Chemical and Machinery Industries. Urban Economics. 2(1). (in Persian)

[8]       Douth, W. (2010). Agglomeration and regional employment growth, IAB Discussion paper.

[9]       Duranton,G. and Puga,D. (2001). Nursery Cities: Urban diversity, process innovation and the life-cycle of products. American Economic Review.

[10]   Elhorst, J.P. (2009). Spatial panel data models. In: Fischer, M.M., Getis, A. (Eds): Handbook of Applied Spatial Analysis. Springer. Berlin.

[11]   Farahmand, SH., & Abootalebi, M. (2012). The Impact of Diversification and Specialization on Employment Growth in Iranian Provinces. Journal of Economic Research. 47(3). (in Persian)

[12]   Farahmand, SH., Akbari, N., & Rameshkhar, M. (2017). The Impact of Specialization and Diversification in Urban Economic Activities on Labor Productivity in the Provinces of Iran (2000-2013). Journal of Economic Research. 53(3). (in Persian)

[13]   Feldeman, M., Audretsch, D. (1999). Innovation in cities: science-based diversity, specialization and localized competition. Eur. Econ. Rev. 43 (2): 409–429.

[14]   Frenken, K., Van Oort, F.G., Verburg, T., Boschma, R.A. (2004). Variety and Regional

[15]   Economic Growth in the Netherlands. Final report to Ministry of Economic Affairs,

[16]   Ministry of Economic Affairs report series, The Netherlands.

[17]   Glaeser, E., Kallal, H., Sheinkeman, J., Schleifer, A.) 1992(. Growth in cities. J. Polit.

[18]   Econ. 100: 1126–1152.

[19]   Henderson, V. (1997). Externalities and Industrial Development. Journal of Urban Economics, 42(3): 449-470.

[20]   Henderson, J.V., Kuncoro, A., Turner, M.)1995(. Industrial development in cities. J. Polit.Econ. 103 (5): 1067–1090.

[21]   Jacobs, J. (1960). The Economy of Cities. New York: Vintage.

[22]   Jeffrey, D.M., Anna, L.J. (2017). To Specialize or Diversity: Agricultural Diversity and Poverty Dynamics in Ethiopia, world Development: 214-226.

[23]   Jongkuk, L., Young Bong,Ch. (2014). Interplay between internal investment and alliance specialization in R&D and marketing, Industrial Marketing Management (2014),1-13.

[24]   Jong-Rong, Ch., Yun-Peng, Ch., Yi-Pey,O., Chih-H, Y. (2015). R&D specialization and manufacturing productivity growth: A cross-country study, Japan and the World Economy 34-35(2015): 33-34.

[25]   Krugman, P. (1991). Geography and Trade. Boston, MA: MIT Press.

[26]   Lesage, J., Pace, R.K.)2009(. Introduction to Spatial Econometrics. CRC Press. Taylor and Francis Group. Boca Raton. FL. USA.

[27]   Marshall, A. (1920). Principles of economics, London: McMillan, eighth edition reprinted 1962.

[28]   Matthias, M. (2019). On the Cyclicality of R&D activities, Journal of Macroeconomics (2019): 38-58.

[29]   O'connor, S., Doyle, E., Doran, J. (2018). Diversity, employment growth and spatial spillovers amongst Irish regions, Regional science and Urban Economics. 68: 260-267.

[30]   O'Sullivan, A.  (2003). Urban Economics, Translation: ghaderi, J., & Ghaderi, A. Tehran: Noore-E-Elm. (in Persian)

[31]   Paci, R., Usai, S.)2006(. Agglomeration economies and growth – the case of Italian local labour systems, 1991–2, Working Paper CRE.No. 200612, Centre for North South Economic Research, University of Cagliari and Sassari, Sardinia.

[32]   Pede, V.O.)2013(. Diversity and regional economic growth: evidence from US counties. J. Econ. Dev. 38 (3): 111–127

[33]   Porter, M. (1998). Clusters and competition: new agendas for companies, governments, and institutions. Harvard Business School Press.

[34]   Romer, P.M. (1986). Increasing returns and long run growth, Journal of Political Economy, 94.

[35]   Vor, F. and Groot, H. (2008). Agglomeration Externalities and Localized Employment Growth, Tinbergen Institute Discussion paper, 033 (3).