دستور نقش و ارجاع و دستوری شدگی- شواهدی از معین شدگی در فارسی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 6، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 22، بهار و تابستان 1399  

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2021.39567

نویسنده

فرهاد معزی پور

دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

دستوری‌شدگی فرایندی است که منجر به شکل‌گیری واحدهای دستوری از منابع واژگانی می‌شود یا به‌موجب آن واحدهای دستوری در یک زبان، دستوری‌تر می‌شوند. یافتن مصادیق دستوری‌شده در زبان فارسی پیشتر موضوع پژوهش‌های زبان‌شناختی متعددی بوده است، اما آنچه که در این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان از قابلیت‌های دستور نقش و ارجاع به عنوان یک چارچوب دستوری نقش­گرا برای نمایش درجات متفاوت دستوری‌شدگی استفاده کرد؟ پژوهش حاضر، نظری است و نگارنده برای پاسخ به پرسش مذکور، چهار فعل معین در زبان فارسی شامل «باید»، «خواستن»، «داشتن» و «توانستن» را برمی­گزیند تا با بررسی رفتارهای واژی- نحویشان که بازتاب درجات متفاوتی از معین­شدگی آنها برای نمایش نمود، وجهیت و زمان می­باشد، قابلیت­های نحویِ دستور نقش و ارجاع را در بازنمایی صوریِ دستوری­شدگی به تصویر کشد. طبیعتاً چارچوب نظری اتخاذ‌شده در این پژوهش دستور نقش و ارجاع است و هدف، آزمودن سازوکارهای نحوی در این انگارۀ دستوری از جمله ساخت لایه‌ای بند مشتمل بر فرافکنی سازه‌ای و فرافکنی عملگر، و روابط پیوند- شبکه برای نمایش صوری دستوری‌شدگی می‌باشد.
 
 

مراجع