بررسی شاخص شفافیت از منظر حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران (1390-1357)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 3، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17، اردیبهشت 1399، صفحه 47-66   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): Doi:org/10.22067/pg.v5i1.84960

نویسندگان

مارال دربندی^{* 1}؛ محمدجواد حق شناس²

¹کارشناسی ارشد روابط بین‏الملل،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران

²استادیار روابط بین‏الملل،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران

چکیده

تمامی تعاریف «حکمرانی  مطلوب یا حکمرانی خوب»  بیانگر مفهومی وسیع‌تر از حکومت هستند که علاوه بر نهاد دولت، شامل سه نهاد حکومت، جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌شود. وظیفه حکمرانی خوب همکاری و هماهنگی بین بخش های یادشده است. در این میان، شفافیت در همه بخش های حکمرانی خوب به عنوان یک ضرورت مطرح است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، در صدد بررسی شفافیت در جمهوری اسلامی ایران می باشد. بدین منظور، چهار شاخص وضعیت آزادی مطبوعات، شفافیت در توزیع قدرت، شفافیت اقتصادی و موانع و مشکلات ساختار حقوقی شفافیت تشریح گشت. نتایج تحلیل ها نشان داد که شفافیت در دوره ده ساله ی اول جمهوری اسلامی ایران از سال 1358 تا 1368 تحت تاثیر دو ویژگی وجود شرایط جنگی و حضور شخصیت کاریزمایی امام نتوانست مجال ظهور یابد. در دوره 1368 تا   1376نیز به دلیل تمرکز بر فعالیت های اقتصادی و شروع فرآیند رشد طبقه متوسط شفافیت نتوانست تحقق پبدا کند. در دوره ریاست جمهوری خاتمی علی رغم امید برای ایجاد شفافیت، اما این امر به دلیل ضعف جامعه مدنی و مقاومت قدرت سیاسی در مقابل آن تحقق پیدا نکرد. با پیروزی احمدی نژاد در انتخابات بازگشت به شعارهای انقلابی و خواسته های رادیکال عدالت طلبانه و استکبار ستیزانه، شفافیت به طور کلی به حاشیه رانده شد. آنچه در بررسی شفافیت در فاصله سالهای 1357 تا 1390 بررسی شد؛ نشان داد که در سالهای نخست به دلیل شرایط انقلابی و قبضه قدرت توسط انقلابیون شفافیت در محاق قرار گرفت و سپس ساختار نهادی و قانونی که در این سالها به تدریج آشکار شد نشان داد که سیستم سیاسی گرچه قائل به مردم سالاری است؛ اما به دلیل ضعف های نهادی و ساختاری نتوانسته است، شفافیت را تحقق بخشد.

کلیدواژه‌ها

حکمرانی مطلوب؛ شفافیت؛ پاسخگویی؛ حاکمیت قانون

مراجع

1. Ayoubi, H. (2006). Electoral Participation. In Political Participation Collection, Tehran: Ambassador's Publication. (Persian).
2. Azarang, A. (1995) Censorship. Media Quarterly. Summer. (Persian).
3. Badiee Dezfuli, M. (1992). Investigating Management, Specialty, and Educational Issues in the Iranian Press. Proceedings of the First Seminar on Investigating Iranian Press Issues. Tehran: Center for Media Studies and Research, Ministry of Culture and Islamic Guidance. (Persian).
4. Barzin, S. (1998). Political faction in Iran from 1991 to 1997. Tehran: Center Publication.
5. Behjat, J. (2000). Iran, Policies and Challenges. Translated by Mohammad Fayazi. New Life Newspaper. No. 14. (Persian).
6. Dabbagh, S. and Nafari, N. (2009). Explaining Good Concept in Good Governance. Public Management Journal, V1(3). (Persian).
7. Darestani, Maysam (2015). The Role of Political Culture in Good Governance. M.Sc., Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty of Law and Political Science.
8. Doornbos, M. (2006). ‘Good Governance’: The Metamorphoses of a Policy Metaphor. In Global Forces and State Restructuring (pp. 73-92). Palgrave Macmillan, London.
9. Emami, M., shakeri, H. (2017). A Glimpse of the Good Governance and Human Rights Ratio. The Journal of Human Rights, 12(1), 23-48. doi: 10.22096/hr.2017.30777. (Persian).
10. Farson, S.; Mashayekhi, M. (2008). Political Culture in the Islamic Republic of Iran. Tehran: Center for Islamic Studies of Iran. (Persian).
11. Florini, A. (2001). Transnational civil society.
12. Ghobadzadeh, N. (2002). A pathological narrative of the rupture of the system and the people in the second decade of the revolution. Tehran: Culture of Discourse. (Persian).
13. Gholipour, R. (2005). Analysis of the Relationship between the Model of Good Governance and Administrative Staff. Journal of Management Culture, V 3. (Persian).
14. Hajjarian, S. (1996). The position of parties in the system of the Islamic Republic of Iran. Our Age Magazine. (Persian).
15. Ismaili, Kh. (2003). The Position of Parties in Forming the Political-Security Discourse of the Islamic Revolution. Journal of Islamic Revolution Thought. No. 6. (Persian).
16. Jasbi J. and Nafari, N. (2009). Design a good governance model based on open systems theory. Iranian Management Science Quarterly, No. 4. (Persian).
17. Kaufmann, D., & Bellver, A. (2005). Transparenting transparency: Initial empirics and policy applications. Available at SSRN 808664.
18. Khajeh Survey, Gh. (2003). Political Competition and Political Stability in the Islamic Republic of Iran. Documents Center of the Islamic Revolution, Tehran. (Persian).
19. Kjaer, A. M. (2007). Governance: key concepts. Tr. Ebrahim Golshan and Ali Adousi, Higher Institute of education and research on management and Planning: Tehran.
20. Kraay, A., & Kaufmann, D. (2002). Growth without governance. The World Bank.
21. Mahmoudi Nia, Amin (2011). A Study of Government Policies and Practices in the Islamic Republic of Iran Based on the Model of Good Governance (Case Study of Hashemi Rafsanjani Era 1989-76). M.Sc., Imam Khomeini International University, Faculty of Social Sciences. (Persian).
22. Midari, A. and Khairkhah, J. (2004). Good Governance and Fighting Corruption. Tehran: Majlis Research Center. (Persian).
23. Milani, M. (2002). The Formation of the Islamic Revolution from Pahlavi Monarchy to the Islamic Republic. Translated by Mojtaba Attarzadeh. Tehran: New step. (Persian).
24. Pedram, S. and Rahmani Zadeh, H.R. (2010). An approach to transparency and accountability in formal institutions. Journal of Parliament and Research. 9(36). (Persian).
25. Peyman Majd, Maryam (2011). Investigating the Characteristics of Good Governance in the Constitution of the Islamic Republic of Iran. M.Sc., Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty of Law and Political Science. (Persian).
26. Powell, R (2000). Basic Research Methods for Librarians, Translated by Najla Hariri, Tehran: Islamic Azad University. (Persian).
27. Sardar Abadi, Kh. (2005). The Impact of Structural Changes and Globalization on Iranian Political Culture. (Persian).
28. Sepehrnia, R., Alborzi, M., Kermanshah, A., Azar, A., Sepehrnia, R. (2019). Creative Pattern of Transparency with an Emphasis on Good Governance for Policy Maker Organizations in Iran. , 9(2), 77-102. (Persian).
29. Taheri, M., Arasta, M. (2016). A Comparative Study on Fundation of Transparency Principle in Sights of Islam and Good Governance Theory. , 3(3), 1-24. doi: 10.22091/csiw.2017.2484.1259. (Persian).
30. Tajvidi E. (2008). Transparency and Capital Efficiency. Accounting Journal, No. 196. (Persian).
31. Tehrani, R. (1998 b). Intensified Attacks on Press Freedom. Iran Monthly Tomorrow. No. 44. July. (Persian).
32. UNDP, (1999). Governrnce for sustainable growth and equity report of international conference, united nations, new york, 28 – 30 july 1999.
33. Vafaju, F. Ranjbar, M., and Heydarpour, M. (2019). Evaluation of the French goodwill in the law of the Islamic Republic of Iran. Political Studies, 11(42), 191-211. (Persian).
34. Vafereh Kuhestani, M. (2020). Evaluation of good urban governance by municipalities to attract citizen participation. Modern Research Approaches to Management and Accounting, 3 (17), 57-65. Retrieved from https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/233. (Persian).
35. Vishwanath, T., & Kaufmann, D. (1999). Towards transparency in finance and governance. Available at SSRN 258978.
36. Yarahmadi, Mahmoud (2015). The Concept of Principles and the Territory of Transparency in Good Governance. M.Sc., Tabriz University, Faculty of Law and Social Sciences. (Persian).
37. Yazdani Zenor, H. (2009. Investigating the Role of Transparency in Achieving Good Governance. public rights. No. 5. (Persian).