بررسی عملکرد بوته و اجزای عملکرد نخود زراعی (Cicer arietinum L.) و وزن و ارتفاع بوته کاهو (Lactuca sativa L.) تحت تأثیر نیتروژن و نسبت‎های مختلف کشت مخلوط

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 9، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، فروردین 1401، صفحه 159-171   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.68143.1009

نویسندگان

حسن محمدی پور^* ؛ علی نخ زری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ معصومه نعیمی

گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کود نیتروژن و نسبت‎های مختلف کشت مخلوط بر عملکرد بوته و اجزای عملکرد نخود زراعی(Cicer arietinum L.)  و وزن و ارتفاع بوته کاهو (Lactuca sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس اجرا گردید. عامل‌ الگوی کاشت در نه سطح شامل کشت خالص نخود زراعی و کاهو، کشت مخلوط جایگزین 33، 50 و 67 درصد کاهو به‌جای نخود زراعی و کشت مخلوط افزایش 33، 50، 67 و 100 درصد کاهو به نخود زراعی و عامل نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بودند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین وزن خشک بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته و شاخص برداشت نخود زراعی مربوط به تیمار کشت مخلوط جایگزین 33 درصد نخود زراعی و 67 درصد کاهو و کم‌ترین آن مربوط به تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد کاهو + 100 درصد نخود زراعی بود. با افزایش مصرف نیتروژن، وزن بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در بوته، وزن 1000 دانه و شاخص برداشت نخود زراعی افزایش یافت. اگرچه در تیمارهای افزایشی ارتفاع بوته کاهو بیشتر بود، امّا وزن بوته در تیمارهای جایگزین بیش از سایر تیمارها بود. در مجموع، افزایش تراکم بوته وزن بوته نخود زراعی و کاهو را کاهش داد، امّا مصرف نیتروژن تا 100 کیلوگرم در هکتار وزن بوته را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

تراکم بوته؛ شاخص برداشت؛ سری افزایشی؛ کشت مخلوط جایگزین؛ وزن هزار دانه

مراجع

Asadi, G.A., Ghorbani, A., Bicharanlou, B., and Bagheri Shirvan, M., 2016a. Influence of different ratios of intercropping on yield and yield components of sweet corn )Zea mays var. saccharata( and eggplant )Solanum melongena L.(. Agricultural Science and Sustainable Production 26)2(: 1-15. )In Persian with English Summary(

Asadi, G.A., Khurramdel, S., and Hatefi Farajian, M.H., 2016b. The effects of row intercropping ratios of chickpea and saffron on their quantitative characteristics and yield. Saffron Agronomy and Technology 4)2(: 93-103. )In Persian with English Summary(

Ahmadvand, G., and Hajinia, S., 2015. Ecological aspects study of replacement intercropping patterns of soybean )Glycine max L.( and millet )Panicum miliaceum L.(. Journal of Agroecology 7)4(: 485-498. )In Persian with English Summary(

Amani-Machiani, M., Javanmard, A., and Shekari, F., 2017. The effect of intercropping patterns on peppermint )Mentha piperita L.( dry biomass yield and essential oil content and faba bean )Vicia faba L.( seed yield. Journal of Crop Production and Processing 7)3(: 79-97. )In Persian with English Summary(

Baharlouie, S., and Fallah, S.A., 2015. Optimization of use of nitrogen for growth and yield of canola and peas intercropping. Journal of Production and Processing of Agricultural and Garden Products 5)17(: 31-41. )In Persian with English Summary(

Borghi, E., Crusciol, C.A.C., Nascente, A.S., Sousa, V.V., and Martins, P.O., 2013. Sorghum grain yield, forage biomass production and revenue as affected by intercropping time. European Journal of Agronomy 51: 130-139.

Ghale-Noyee, Sh., Koocheki, A., Naseri- Poor- Yazdi, M.T., and Jahan, M., 2017. Effect of different treatments of mixed and row intercropping on yield and yield components of sesame and bean. Iranian Journal of Field Crops Research 15)3(: 588-602. )In Persian with English Summary(

Javanmard, A., Rostami, A., Nouraein, M., and Gharekhani, G., 2016. Agronomical, ecological and economical evaluation of wheat- chickpea intercropping under rainfed condition of Maragheh. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 26)1(: 19-37. )In Persian with English Summary(

Khorramdel, S., Siahmargue, A., and Mahmoodi, G., 2016. Effect of replacement and additive intercropping series of ajowan with bean on yield and yield components. Electronic Journal of Crop Production 9)1(: 1-24. )In Persian with English Summary(

Kiani, S., Moradi Telavat, M.R., Siadat, S.A., Abdali- Mashhadi, A.R., and Sari, M., 2015. Evaluation of quantitative and qualitative forage yield in barley and fennel intercropping at different nitrogen levels. Journal of Crops Improvement 16)4(: 973-986. )In Persian with English Summary(

Lithourgidis, A.S., Dordas, C.A., Damalas, D.N., and Vlachostergios, D.N. 2011. Annual intercrops: An alternative pathway for sustainable agriculture. Australian Journal of Crop Science 5(4): 396-410.

Mahdavi Marj, T., Ghanbari, A., and Asgharipour, M.R., 2015. Intercropping of barley and ajwan under different levels of manure and chemical fertilizers. Journal of Applied Research in Plant Ecology 1)4(: 63-78. )In Persian with English Summary(

Moradi Talawat, M.R., and Siadat, A.A., 2013. Growth and nitrogen use efficiency response of wheat and wild mustard to increased nitrogen levels. Journal of Crops Improvement 15)2(: 111-124. )In Persian with English Summary(

Nakhzari Moghaddam, A., Salehi Sheikhi, M., Rahemi Karizi, A., and Mohammad Esmaili, M., 2019. The investigation of yield and seed protein of pea cultivars, total yield and LER in intercropping with spinach. Journal of Crops Improvement 21)4(: 435-445. )In Persian with English Summary(

Najafi, S., and Keshtehgar, A., 2014. Effect of intercropping on increase yield. International Research. Journal of Applied and Basic Sciences 8)5(: 549-552. )In Persian with English Summary(

Nasrollahzadeh-Asl, A., and Talebi, M., 2016. Evaluation of sunflower )Heliantus annuus L.( and corn )Zea mays L.( intercropping based on replacement method in Khoy region. Journal of Plant Ecophysiology 8)27(: 204-215. )In Persian with English Summary(

Pahlavanlo, P., Rahimizadeh, M., and Tookaloo, M.R., 2015 .Evaluation of nitrogen use efficiency in intercropping of maize and soybean. Journal of Crops Improvement 17)4(: 967-987. )In Persian with English Summary(

Raftari, E., Nakhzari Moghaddam, A., Mollashahi, M., and Hosseini Moghaddam, H., 2019. The effect application of nitrogen level and intercraoping ratios of pea )Pisum sativum( and lettuce (Lactuca sativa). Iranian Journal of Pulses Research 10)1(: 171-181. )In Persian with English Summary(

Soleimanpur, I., Naderi, R., Bijanzadeh, A., and Emam, Y., 2015. Response of faba bean and pea yield and yield components to cereal-legume intercropping under weed competitions. Iranian Journal of Pulses Research 8)1(: 150-163. )In Persian with English Summary(

Shokati, B., and Zehtab Salmasi, S., 2014. Effect of different intercropping patterns on yield and yield components of dill and ferugreek. Azarian Journal of Agriculture 1)1(: 1-5.

Undie, U.L., Uwah, D.F., and Attoe, E.E., 2012. Effect of intercropping and crop arrangement on yield and productivity of late season maize/soybean mixtures in the humid environment of south southern Nigeria. Journal of Agricultural Science 4)4(: 37-50.

Yang, F., Huang, S., Gao, R., Liu, W., Yong, T., Wang, X., Wu, X., and Yang, W., 2014. Growth of soybean seedling in relay strip intercropping systems in relation to light quantity and red: far- red ratio. Field Crops Research 155: 245-253.

Yang, C., Fan, Zh., and Chai, Q., 2018. Agronomic and economic benefits of pea/maize intercropping systems in relation to N fertilizer and maize density. Agronomy Journal 8)4(: 52. 14 p.