بازخوانی رویکردهای منطقه گرایی در آثار معماری معاصر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 12، بهار و تابستان 1399  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.47787.0

نویسندگان

الهه ذوقی حسینی ¹؛ داراب دیبا²؛ حامد کاملنیا³؛ مصطفی مختاباد عامری⁴

¹ازاد اسلامی مشهد

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

³دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد

⁴دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیدهسرعت و شتاب روز افزون تغییر و تحولات در سیمای شهری مشهد که ناشی از نوسازی در چارچوب نوگرایی است و هم چنین تاثیرات روز افزون جهانی‌سازی و در نتیجه نگرانی‌های ناشی از تاثیرات منفی بر ارزش‌های معماری معاصر مشهد باعث لزوم بازخوانی هویت شهر مشهد و خوانش مجدد مکان شده است. پژوهش حاضر در صدد است تا با مروری بر ویژگی‌های منطقه‌گرایی و رویکردهای مختلف آن بواسطه نقش میانجی‌گرایانه آن بین سنت و مدرنیسم بتواند راه‌گشایی برای حل بحران هویتی در حوزه معماری معاصر شهر مشهد باشد. به لحاظ روش‌شناختی، بر مبنای تحلیل محتوای کیفی و منطق قیاسی، این معیارها را می‌توان برای شناختی جامع از مفهوم منطقه‌گرایی در معماری طبقه‌بندی کرد. لذا پس از استخراج نمودهای متناظر بر منطقه‌گرایی، آنها را بر حسب انواع رویکردهای معماری در آثار منتخب شهر مشهد مبتنی بر انواع کاربری فرهنگی- آموزشی، کاربری تجاری، کاربری اقامتی در کنار دیگر کاربری‌ها و همچنین بناهای مورد ارجاع به مسابقات و جوایز معماری مطابقت داده و مورد ارزیابی قرار داده‌ایم. در حوزه‌ی رویکردهای مرتبط با منطقه‌گرایی در آثار معماری معاصر مشهد می‌توان گفت که نگاه معماران این حوزه بیشتر به کالبد و پوسته بناها بوده و کمتر به معنا و مفهوم معماری پرداخته شده است که این نوع منطقه گرایی را میتوان ضعیف ترین نوع منطقه‌گرایی یا به زعم ویلیام کورتیس منطقه گرایی جعلی دانست که به پوسته‌ای تاریخی تبدیل شده که در آن تصاویری از معماری بومی با تقلیدی از کلیشه‌های ملی ترکیب شده و بر روی بدنه های ساختمان های مدرن کشیده شده است.

مراجع