بررسی نقش تکنولوژی‌های نوین ارتباطی در گسترش ابعاد توسعه ملی ایران

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 5، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 35، شهریور 1399، صفحه 164-143   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2021.58985.0

نویسندگان

داود غفوری¹؛ علی جعفری^{* 2}؛ علی گرانمایه پور³

¹دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

²استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

³استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش تکنولوژی ­های نوین ارتباطی بر گسترش ابعاد چهارگانة توسعة ملی «اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی» انجام شده است. بدین منظور، با رجوع به نظرات مجید تهرانیان، رویکرد اجتماع­ محور و توسعه و همچنین تحقیقات پیشین، سعی کردیم زمینه را برای پرداخت روش‌مند مهیا سازیم. جامعة آماری تحقیق حاضر را تمامی استادان، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان رشته‌های علوم ارتباطات، علوم اجتماعی و علوم سیاسی سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی تشکیل می‌دهند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 380 نفر برآورد گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش­نامة محقق‌ساخته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تکنولوژی‌های نوین «اینترنت، ماهواره، شبکه ­های اجتماعی» بر ابعاد توسعه تأثیرگذار است و ماهواره، بیشترین و اینترنت، کمترین تأثیر را بر ابعاد توسعة ملی داشته است. همچنین، نتایج آزمون فرضیات نشان داد که بین استفاده از تکنولوژی‌های نوین با ابعاد سیاسی و اقتصادی توسعة ملی رابطة مستقیم وجود دارد؛ در حالی که بین استفاده از این تکنولوژی ­ها با توسعة اجتماعی و فرهنگی رابطة معناداری مشاهده نشد. میزان ضریب تعیین به دست آمده نیز 26 درصد است، به این معنی که متغیرهای مستقل این تحقیق روی هم رفته 26 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می­‎کنند. بر این اساس، تکنولوژی‌های نوین ارتباطی وسیله‌ای برای اشاعه و گسترش ابعاد توسعه تلقی می‌شوند و با پیدایش تکنولوژی­ های نوین ارتباطی در عصر مدرن، ابعاد توسعه گسترده شده است.

کلیدواژه‌ها

تکنولوژی‌های نوین ارتباطی؛ توسعه؛ ابعاد توسعه ملی؛ رویکرد اجتماع محور

مراجع

1. آقاجانی، س. (1375). حرکت ایران به سوی جامعة اطلاعاتی. تهران: نشر آگه.
2. تهرانیان، م. (1354). نقش رسانه‌های گروهی در توسعة ملی ایران. تهران: رادیو و تلویزیون ملی ایران.
3. جعفری، ع.، حیدری، خ. (1398). جهانی شدن و جایگاه مخاطب در هنر جهانی. اردبیل: جهاد دانشگاهی.
4. جعفری، ع.، روحانی، م. (1393). بررسی نقش اینترنت در توسعة سیاسی. فصل­نامة پژوهش­های ارتباطی. 21 (77)، 142-123.
5. جعفری، ع.، سعیدی، س.ر. (1397). نقش فناوری­های نوین ارتباطی بر درگیرشدگی مدنی شهروندان شهر اردبیل. فصل­نامة مطالعات رسانه­ای. 13 (41)، 113- 103.
6. خانیکی، ه. (1383). بنیان‌های مطالعات ارتباطات و توسعة ملی در ایران. نشریةعلوم اجتماعی.  28 و 29، 56-7.
7. خانیکی، ه.، شاه‌قاسمی، ز. (1394). حول مفهومی «ارتباطات» و «توسعه» در برنامه­های توسعة ایران. مطالعات توسعة اجتماعی – فرهنگی. 4 (3)، 110-83.
8. خانیکی، ه. (1393). اندیشة پیشرفت و الگوهای ارتباطات و توسعة ملی در ایران. مجموعه مقالات سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت واکاوی مفاهیم و نظریه‌های رایج توسعه و تجارب ایران و جهان: به سوی نظریه اسلامی ایرانی پیشرفت. اردیبهشت ماه 1392، تهران: انتشارات الگوی پیشرفت، 272-245.
9. قهرمانی، ع.، قائمی اسگویی، ک. (2016). بررسی نقش فناوری‌های نوین ارتباطی بر توسعة ملی. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. دسامبر 2016، کوالالامپور.
10. معتمدنژاد، ک. (1383). وسایل ارتباط جمعی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
11. مومنی، ف.، زمانی، ر. (1392). تحلیل الگوی توسعة ایران بین دو انقلاب مبتنی بر اقتصاد سیاسی و نظم اجتماعی. فصل­نامة علمی-پژوهشی راهبرد، 69، 40-7.

 

12. Ashraf, M. (1979). "La Television et le Processus de Development: le cas de l'Iran," Paris: These de Science Politque, Universite de Paris II, 1979.
13. Banani, A. (1961). The Modernization of Iran1921-1941, Stanford: Stanford University Press.
14. Banani, A. (1971). The Role of the Press [in Iran]. New York: Praeger, 1971, pp. 321-340.
15. Bill, James, A. (1972). The Politics of Iran: Groups, Classes and Modernization, Columbus: Charles E. Merrill.
16. Binder, L. (1962). Iran: Political Development in a Changing Society, Berkely, Calif.: University of California Press.
17. Crowley, D., Mitchel, D. (1994). Communication Theory Today. Stannford: Polity Press.
18. Khakzad, Y. (1976). "Le Role de la Television dans la vie Sociale en Iran," Montpellier, Theses ۳e Cycle, Sociologie Juridique, Universite de Montpellier 1.
19. Melkote, Srinivas, R. (2001). Communication for development in the third world, theory an dpractice for empowerment, 2ndedition.
20. Mohammadi, A.(1976). "Development-Support Communication and Instructional Learning Centers for Rural Areas in Iran," Ph.D. dissertation, Columbia University, New York.
21. Newman, E; Hargittai, P and Robinson ,P.(2001). Social implications of internet. Annual review sociology, vol. 27, pp. 307-336. New York:Cambridge University Press.
22. Nowroozi, A. (1977). "Mass Media et Developement National en Iran: Etude Prospective," Paris, These Es-Lettres et Sciences Humaines, Universite de Rene Descartes (Paris V).
23. O’Reilly, T. (2007). «What is web 2.0: Design patterns and business models for the next generation of software». Communications & Strategies. 65, 17–37.