اثر متقابل بین تاریخ کاشت و میزان بذر بر صفات زراعی در ژنوتیپ های مختلف بزرک

پژوهشهای زراعی ایران

دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، 1388   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

بزرک (Linum usitatissimum L.) یکی از گیاهان دانه روغنی است که بسته به ژنوتیپ، روغن آن در صنعت و یا به صورت خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اهمیت تاثیر مدیریت زراعی بر میزان تولید و کیفیت محصول، این مطالعه با هدف بررسی اثر تاریخ و تراکم کاشت بر عملکرد دانه و دیگر صفات زراعی ژنوتیپ های مختلف بزرک انجام شد. در این پژوهش ۹ ژنوتیپ با تراکم های کاشت ۵۰۰، ۷۰۰ و ۹۰۰ بذر در متر مربع بصورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش جداگانه و در تاریخ کاشت های ۲۵ اسفند۱۳۸۲ و ۲۹ فروردین ۱۳۸۳ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت دوم میانگین صفات تعداد روز تا ۵۰ درصد سبز شدن و رسیدگی و همچنین ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در هکتار به طور معنی دار کاهش، ولی تعداد گیاهچه در متر مربع افزایش یافت. میانگین عملکرد دانه در تاریخ های کاشت اول و دوم به ترتیب برابر ۱۶۲۰ و ۸۴۶ کیلوگرم در هکتار بود. با افزایش تراکم کاشت نیز ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته و عملکرد دانه در بوته کاهش معنی دار داشت، ولی تعداد روز تا رسیدگی در تاریخ کاشت دوم افزایش نشان داد. عملکرد دانه نیز با افزایش تراکم کاشت از ۵۰۰ به ۷۰۰ بذر در متر مربع از ۱۱۳۵ به ۱۲۷۹ کیلوگرم در هکتار افزایش معنی دار نشان داد اما افزایش تراکم کاشت به ۹۰۰ بذر در متر مربع اثر معنی داری بر افزایش عملکرد دانه نداشت. بین ژنوتیپ ها نیز از نظر کلیه صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود داشت و میانگین عملکرد توده بومی از کردستان در تاریخ کاشت اول و دوم به ترتیب برابر ۲۳۵۹ و ۱۸۰۶ کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به بقیه ژنوتیپ ها بسیار بیشتر بود. بطور کلی کاشت زود هنگام بزرک در بهار و با تراکم ۷۰۰ بذر در متر مربع جهت حصول عملکرد بیشتر توصیه می شود. تنوع ژنتیکی زیاد بین ژنوتیپ ها برای عملکرد دانه نیز بیانگر پتانسیل ژنتیکی مناسب بعضی از ژنوتیپ ها از جمله توده بومی کردستان برای عملکرد دانه بود که در برنامه های اصلاحی قابل استفاده می باشد.

مراجع