تحلیل چندمعیاره مکانی تناسب اکولوژیک اراضی حوضه نازلوچای برای کاربری زراعت آبی

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اسفند 1399  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.20290.0

نویسندگان

ناصر احمدی ثانی ¹؛ وحیده پناه نژاد²؛ عبدالله جوانمرد³

¹دانشیار، گروه زراعت و آگرواکولوژی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی

³مراغه

چکیده

حوضه نازلوچای در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، یکی از مناطق مهم برای کشاورزی در ایران است که استفاده نادرست از اراضی، اتلاف منابع آب و خاک را در پی داشته است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی تناسب اکولوژیک برای کاربری زراعت آبی در بخشی از اراضی حوضه نازلوچای با مساحت 23314 هکتار با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره در قالب تحلیل سلسله مرتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌باشد. به‌این منظور پارامترهای موثر بر ارزیابی تناسب اکولوژیک برای کاربری زراعت آبی شامل شکل زمین (شیب، جهت و ارتفاع)، خاک (بافت، حاصلخیزی، اسیدیته، عمق، زهکشی، فرسایش، شوری، درصد آهک و کربن آلی)، اقلیم (بارندگی، دما و رطوبت نسبی) و منابع آب (دبی آب) شناسایی، داده‌های لازم جمع‌آوری و نقشه‌سازی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام شد. وزن‌دهی معیارها و زیرمعیارها براساس نظرات کارشناسی (20 نفر) در قالب روش تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. واحدهای همگن با رویهم‌گذاری نقشه‌های استاندارد شده زیرمعیارها و نقشه توان اکولوژیک با روش ترکیب خطی وزنی تهیه شد. نقشه تناسب اکولوژیک نشان داد که 42 درصد از منطقه فاقد توان، 5/28 درصد منطقه دارای بالاترین توان، 5/17 درصد سطح دارای توان متوسط و 12 درصد از منطقه دارای توان کم برای کشت‌های زراعی آبی می‌باشد. در نقشه‌های تناسب اکولوژیک و کاربری فعلی حدود 14 درصد عدم تطابق وجود دارد و در 86 درصد منطقه کاربری‌های فعلی با توان طبیعی منطقه سازگاری دارد.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی چندمعیاره؛ تحلیل مکانی؛ کاربری اراضی؛ کشاورزی پایدار