اثر حذف برگ بر ویژگی‌های کمّی و کیفی ارقام چغندرقند پاییزه در استان گلستان

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 3، دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 62، تیر 1400، صفحه 141-151   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2021.37178.0

نویسندگان

نورالله تازیکه¹؛ عباس بیابانی^{* 2}؛ علیرضا صابری³؛ علی راحمی کاریزکی⁴؛ معصومه نعیمی⁴

¹دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه گنبد‌کاووس

²گروه تولیدات گیـاهی، دانشـکده کشـاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس

³بخش تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

⁴گـروه تولیـدات گیـاهی، دانشـکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

در گیاهان، برگ‌ها، اصلی‌ترین محل دریافت تابش خورشیدی و تولید مواد فتوسنتزی هستند، به همین دلیل برآورد میزان کاهش عملکرد ناشی از بین رفتن برگ‌ها، نقش مهمی در مدیریت مزرعه دارد. به منظور بررسی اثر حذف اندام هوایی (برگ و دمبرگ) در مراحل مختلف رشد رویشی بر عملکرد و کیفیت ریشه چغندرقند، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ورسن گرگان در سال زراعی 99-1398 اجرا گردید. عامل اول شامل 6 رقم تجاری چغندرقند پاییزه (5 رقم خارجی و رقم داخلی شریف) و عامل دوم شامل سرزنی در اردیبهشت‌ماه (مرحله میانی رشد)، سرزنی در خردادماه (مرحله نهایی رشد) و تیمار شاهد (عدم سرزنی) انجام شد. در پایان فصل رشد صفات کمّی و کیفی ریشه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد ارقام چغندرقند در صفات درصد قند ناخالص (عیار)، قند خالص، سدیم، پتاسیم، ضریب استحصال شکر و قند ملاس اختلاف معنی‌داری از خود نشان دادند؛ ولیکن از نظر صفات نیتروژن مضره و الکالیته بین ارقام اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. سرزنی چغندرقند باعث کاهش درصد قند، نیتروژن و عملکرد ریشه و افزایش میزان الکالیته و پتاسیم ریشه گردید. بیشترین ضایعات عملکرد ریشه زمانی که برگ چغندرقند در مراحل میانی رشد (اردیبهشت ماه) حذف شدند به‌دست آمد، به‌طوری‌که کاهش عملکرد ریشه در سرزنی اردیبهشت‌ماه نسبت به سرزنی خردادماه بیشتر تحت تأثیر قرار گرفت. در مجموع، مرحله‌ای از رشد گیاه که حذف برگ صورت می‌گیرد و فاصله آن تا زمان برداشت بر عملکرد و خواص کیفی چغندرقند موثر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

خسارت برگی؛ درصد قند؛ مراحل رشد؛ عملکرد ریشه

مراجع

1. Ahmadi, M., Rezaei, J., Mahzoni, S. J., Ahmadi, G., and Shamsabadim A. 2018a. Investigating the possibility of autumn cultivation of sugar beet and determining the appropriate cultivar in Joven and Joghatai counties. Final report of Sugar Beet Seed Breeding Research Institute. 20 p. (in Persian).
2. Ahmadi, M., Shahbazi, H., Soltani, J., Taleghani, D., Ghaemi, A. S., Sabzevari, S., Hesadi, P., Hojjati, S., and Salarikhah, M. 2018b. Achievements of research and development of autumn sugar beet cultivation in Khorasan provinces. Iranian Journal of Sugar Industries 41 (240-241): 5-8. (in Persian).
3. Cook, D. A., and Scott, R. K. 1993. Sugar beet crop: principle and practical. Chapman and Hall. London.
4. Doorenbos, J., and Kassam, A. H. 1979. Yield response to water. Irrigation and Drinage paper No 33. FAO. Rome, Italy. 193 p.
5. Farahmand, Kh. M., Faramarzi, A., and Moharramzadeh, M. 2013. Possibility of autumn sugar beet planting in Moghan region. Agriculture and Plant Breeding Journal 9 (3): 45-55.
6. Hassanvandi, M. S., and Hosseinpour, M. 2018. Effect of leaf removal on quantitative and qualitative characteristics of autumn sugar beet cultivars in Khuzestan. Ninth National Conference on Agriculture and Sustainable Natural Resources. (in Persian).
7. Jadidi, T., Hajjam, S., and Kamali, Gh. 2010. The effect of leaf sheath removal intensity at different stages of growth on root yield and sugar beet quality. Iranian Journal of Crop Sciences 12 (3): 252- 264. (in Persian).
8. Kamandi, A., Nezami, A., Kouchaki, A., and Nasiri Mahallati, M. 2008. The effect of defoliation on quantitative and qualitative yield of sugar beet in Mashhad. Iranian Journal of Crop Research 6 (2): 371- 382. (in Persian).
9. Khajehpor, M. R. 2011. Industrial plants. Jihad Esfahan University. 326 p.
10. Kunz, M., Martin, D., and Puke, H. 2002. Precision of beet analyses in Germany explained for polarization. Zuckerindustrie 127: 13-21.
11. Mohammadian, R., and Taleghani, D. 2019. The importance of leaf area and damage to it on the quality and yield of sugar beet. Extention Magazine. Publication of agricultural education. 24 p. (in Persian).
12. Mohammadian, R. 2016. Effect of planting time and leaf removal intensity on yield and root quality of sugar beet. Iranian Journal of Crop Sciences 18 (2): 88-103. (in Persian).
13. Moharramzadeh, M., Taleghani. D., and Sadeghi Shoaa, M. 2017. Evaluation of different cultivars of sugar beet for autumn sowing in Moghan region. Four^th International Conference on Agricultural and Environment. 14p. (in Persian).
14. Mostafavi, K., Razizadeh, M., and Rajabi, A. 2016. Analysis of root yield stability in sugar beet cultivars using biplot graphic method. Journal of Agriculture and Plant Breeding 12 (4): 1-13.
15. Niazian, M., Rajabi, A., Amiri, R., Mortazavian, S. M. M., and Orazizadeh, M. R. 2011. Genetic study of some morphological traits of sugar beet root through dialysis analysis and GGE-biplot method. Breed of Crops 1 (2): 87-99. (in Persian).
16. Sarmast Garousi, A., Mohammadian, R., Haj Seyyed Hadi, M. R., and Noshad, H. 2012. Effects of defoliation intensity and timing on quantitative and qualitative yields of sugar beet. Plant Ecophysiology 4: 151-157.
17. Sharifi, H. 2001. Investigation of the effect of planting and harvesting time on newly introduced sugar beet cultivars. Final report of the research plan. Safiabad Agricultural Research Center, Dezful. 48: 38-41. (in Persian).
18. Tsialtas, J. T., Soulioti, E., Maslaris, N., and Papakosta, D. K. 2011. Effect of defoliation on leaf physiology of sugar beet cultivars subjected to water stress and re-watering. International Journal of Plant Production 5 (3): 207-220.