بررسی تأثیر عملیات معدنکاری بر شهر بهارستان (نمونه موردی: معادن لاشتر در مجاورت شهر بهارستان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 10، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، مرداد 1400، صفحه 167-183   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2021.67813.1004

نویسندگان

فرشته مختاری^{* 1}؛ عباسعلی ولی²؛ مسعود معیری³؛ عباس امینی فسخودی⁴

¹گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا و علوم برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²دانشیار بیابان زدایی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

³دانشیار جغرافیا -ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

⁴دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

مجموعه معادن فعال لاشتر در جنوب اصفهان و در مجاورت شهر بهارستان یکی از کانون‌های مهم معدنکاری در محدوده پارک ملی کلاه قاضی قلمداد می‌شود. وجود این معادن علاوه بر تأثیر در خصوصیات چشم‌اندازهای ژئومورفولوژی بر روی خصوصیات زیست‌محیطی سکونتگاه‌ها و مناطق همجوار اثرگذار است. بنابراین لازمه فعالیت‌های معدنکاری در این مناطق در نظر گرفتن ملاحظات چشم‌اندازهای ژئومورفولوژیکی منطقه به‌عنوان مهم‌ترین رکن زیستگاه‌های طبیعی و انسانی است. هدف این مطالعه بررسی تأثیر عملیات معدنکاری بر خصوصیات سکونتگاه‌ها و تغییر زندگی مردم منطقه و شهر است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از پرسشنامه و به‌صورت میدانی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه خانوارهای شهر بهارستان در مجاورت مجموعه معادن لاشتر است. شاخص‌های نهایی تحقیق در سه گروه عمده شاخص‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی به دست آمد. درنهایت با اجرای مدل آماری تحلیل عاملی بر روی هرکدام از سه گروه شاخص‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی به کمک نرم‌افزار SPSS، محتوای اطلاعاتی آن‌ها هرکدام در 3 عامل زیربنایی خلاصه گردید و عواملی که بیشترین تأثیر زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی را بر شهر بهارستان داشته‌اند مشخص گردید.

کلیدواژه‌ها

معادن لاشتر؛ معدنکاری؛ توسعه پایدار؛ تحلیل عاملی؛ چشم‌انداز شهری؛ بهارستان

مراجع

ابراهیم آبادی، آرش؛ 1394. مدیریت اثرات سوء زیست‌محیطی ناشی از معدن کاری با استفاده از روش‌های تصمیم گیری چند معیاره فازی (مطالعه موردی: منطقه معدنی چادرملو). فصلنامه علمی پژوهشی زمین شناسی محیط‌زیست. سال نهم، شماره 32. پاییز.

امینی، آرش؛ 1375. فرسایش و رسوب در معادن روباز. سمینار ملی فرسایش و رسوب. 57- 35.

انحصاری کوهبنانی، علیرضا؛ 1374. تأثیر معادن زغال سنگ بر توسعه شهرستان زرند و منطقه کوهبنان. دکتر ایران غازی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا. دانشگاه اصفهان. گروه جغرافیا.

آذری دهکردی، فرود و مهجبین ردایی؛ 1389. ارزیابی آثار محیط‌زیستی بهره‌برداری از معدن سرب و روی در منطقه حفاظت شده کالمند_ بهادران. چهارمین کنفرانس ملی روز جهانی محیط‌زیست. نقش اقتصاد سبز در مدیریت محیط‌زیست. 202.

برزگر، سعیده. مسعود مسعودی؛ 1398. ارزیابی شدت تخریب منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل اصلاحی بیابان زایی IMDPA و GIS در دشت شیراز استان فارس. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. دوره بیست و یک. شماره 3. خرداد.

پورمیرزائی، ر؛ 1396. بررسی نقش صنعت معدنکاری و منابع معدنی در توسعه پایدار کشور. مهندسی منابع معدنی. 2(3). 81-92.

جهانبخش هرندی، محمد؛ 1384. تولد یک شهر (پژوهشی بر شکل گیری شهر جدید). اصفهان: انتشارات گلبن. 174 صفحه.

حافظی مقدس، ناصر غلامحسین، کاظمی. حمیدرضا، امیری مقدم. رضا، سنچولی و فاطمه سادات، حجازی نژاد؛ 1387. اثرات زیست‌محیطی معدنکاری در منطقه اولنگ استان گلستان (جنوب رامیان). علوم زمین. 108- 103.

حکمت نیا، حسن و میر نجف موسوی؛ 1385. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، یزد: انتشارات علم نوین. 320 صفحه.

زاد یوسفی، یوسف؛ 1367. تحقیقات آماری در مقوله ایمنی و حوادث ناشی از کار در معادن ایران. کرمان. دومین سمپوزیوم معدنکاری ایران.

سیاوشی، فرزانه؛ 1374-1373. تأثیر معادن سنگ در زندگی اقتصادی-اجتماعی مردم شهرستان الیگودرز. دکتر صمد کلانتری. پایان‌نامه کارشناسی علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان.

شهرداری بهارستان؛ 1391. مدیریت بحران سازمان شهرداری بهارستان. آمار سرشماری.

طالبی، هوشنگ و علی زنگی‌آبادی؛ 1380. تحلیل شاخص‌ها و تعیین عوامل مؤثر در متدولوژی توسعه انسانی شهرهای بزرگ کشور، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی.60. مشهد.

کامکار روحانی، ابوالقاسم؛ 1384. بررسی آلودگی زیست‌محیطی ناشی از باطله‌های معادن طلا- آنتیموان منطقه هیل گرو در شمال نیوساوث ولز استرالیا. دومین کنفرانس معادن روباز ایران. 285- 277.

 کریگ، جیمز آر. دیوید جی، ووگان و برایان جی، اسکینر؛ 1388. منابع زمین، منشأ، کاربرد و اثرات زیست‌محیطی. ترجمه فرید مٌر و فاطمه راست منش. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 564 صفحه.

کلانتری، خلیل؛ 1380. برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای، چاپ اول. تهران: انتشارات خوشبین و انواردانش. 280 صفحه.

گرامی، محمد مهدی و ابراهیم سلطانی لرگانی؛ 1389. بررسی اثرات تخریبی زیست‌محیطی معدن ذغال سنگ گلند رود و کارخانه ذغالشویی چمستان. چهارمین کنفرانس ملی روز جهانی محیط‌زیست، نقش اقتصاد سبز در مدیریت محیط‌زیست. 203.

معصومی اشکوری، سید حسن؛ 1385. اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای. تهران: انتشارات پیام. 326 صفحه.

منصورفر، کریم؛ 1387. روش‌های پیشرفته‌ آماری. چاپ دوم. موسسه انتشارات دانشگاه تهران. 459 صفحه.

موسویان، سید محمدمهدی. ولی، عباسعلی. سید حجت موسوی؛ 1399. ارزیابی تأثیر واگذاری معادن بر وضعیت آسیب پذیری بوم نظام‌های شهرستان طبس. نشریه علمی-پژوهشی مدیریت بیابان. شماره 15. صص 161-178.

 

Anderson, T. W., 1958. Introduction to Multivariate Statistical Analysis, John wiley & Sons, New York.

Githiria, Joseph Muchiri & Moshood Onifade., 2020. The impact of mining on sustainable practices and the traditional culture of developing countries. Journal of Environmental Studies and Sciences volume 10, pages394–410

Guo, H. L. Wang and P. K. K. Louie., 2004. Souce apportionment of ambient nonmethane hydrocarbons in Hong Kong. Application of a principal component scores (PCA/ APCS) veceptor model, Environmental pollution, NO(129): 489-498.

http://www.ngdir.ir

Ignatius, A.M., 2009. The impacts of anthropogenic factors on the environment in Nigeria. Journal of Environmental Management 90: 1422-1426.

Johnston, R. J., 1986. Multirariate Statistical Analysis in Geography: a primer on the general liner model, Longman, New York.

Mabey. Prince T. Li, Wei. Sundufu. Abu J and Akhtar H. Lashari., 2020. Environmental Impacts: Local Perspectives of Selected Mining Edge Communities in Sierra Leone. MDPI Journal/ Sustainability. https://www.mdpi.com/2071-1050/12/14/5525.

Modabberi, S., F. Moore., 2004. Environmental Geology. Vol46. No. 6-7. 796-807.