تأثیر ویژگی‌های خاک بر عملکرد و تهیه جدول نیازهای رویشی پرتقال در مناطق انتخابی کشور ایران

آب و خاک

مقاله 7، دوره 35، شماره 3 - شماره پیاپی 77، مرداد و شهریور 1400، صفحه 395-407   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2021.68421.1017

نویسندگان

علی زین الدینی^{* 1}؛ میرناصر نویدی²؛ علی اسدی کنگرشاهی³؛ مهناز اسکندری²؛ سیدعلیرضا سیدجلالی⁴؛ آناهید سلمان پور⁵؛ جواد سیدمحمدی⁶؛ مالک قاسمی⁷؛ سید علی غفاری نژاد²؛ غلامرضا زارعیان⁸

¹استادیار موسسه تحقیقات خاک و آب کشور

²استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³استادیار پژوهش بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

⁴مؤسسه تحقیقات خاک و آب

⁵استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

⁶استادیار پژوهش، بخش تحقیقات ارزیابی اراضی، موسسه تحقیقات خاک و آب

⁷استادیار پژوهش، پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران

⁸استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر خصوصیات اراضی بر عملکرد پرتقال، درجه­بندی آن­ها و تهیه جدول نیازهای رویشی برای تعیین تناسب اراضی برای کشت این گیاهان به روش فائو بود. به همین منظور، 138 باغ پرتقال (118 باغ برای درجه­بندی و 20 باغ برای صحت­سنجی) در استان­های فارس، مازندران، گیلان، کرمان و جنوب کرمان انتخاب شد. در هر باغ، پرسش­نامه­ای تکمیل و یک پدون حفر و مطالعه شد. سپس، نمونه­های خاک برای آزمایش­های فیزیکوشیمیایی تهیه گردید. ویژگی­های انتخاب شده شامل شوری، درصد سدیم قابل تبادل (ESP)، واکنش خاک، گچ، آهک، رس، شن، سیلت، سنگریزه، پتاسیم و فسفر قابل دسترس خاک بود. از کل داده­ها، 20 داده برای اعتبارسنجی انتخاب و بقیه داده­ها وارد مدلسازی شامل روابط رگرسیونی چندمتغیره به روش گام­به­گام و ساده شد. در این معادلات ارتباط بین عملکرد به عنوان متغیر وابسته با ویژگی­های خاک به عنوان متغیرهای مستقل بررسی شد. به کمک نمودارها، درجه‌بندی خصوصیات اراضی به روش فائو بدست آمده و جدول نیازهای رویشی پیشنهاد شد. این جدول، با داده‌های اعتبار سنجی، صحت­سنجی شد. رابطه رگرسیونی چندمتغیره نشان داد که شوری، ESP، آهک، گچ، سنگریزه، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، با ضریب تبیین 95/0 بیشترین اثر را بر عملکرد پرتقال دارند و معادلات رگرسیونی ساده مشخص کردند شوری خاک، ESP، گچ، آهک و سنگریزه، بیشترین اثر را در کاهش و کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، بیشترین اثر را در افزایش عملکرد دارند. ضریب تبیین عملکرد با شاخص خاک بدست آمده از جدول نیازهای خاک و اراضی پیشنهادی برای پرتقال نیز 79/0 بدست آمد که نشان­دهنده دقت قابل­قبول جدول پیشنهادی است.

کلیدواژه‌ها

الگوی کشت؛ تناسب اراضی؛ مرکبات؛ نیاز رویشی

مراجع

1. Asadi Kangarshahi  A., Akhlaghi Amiri N., and Samar M. 2015. Possibility of Using Chlorosis Degree and Active Iron (Fe2+) to Assess the Tolerance of Some Citrus Rootstocks to Calcareous Soils. Iranian Journal of Soil Research 29(3): 296-284. (In Persian with English abstract)
2. Asadi Kangarshahi A., and Akhlaqi Amiri N. 2013. branch wilt, citrus deterioration and some environmental damage of citrus in East Mazandaran. Extension Technical Journal No. 01/217/92, Mazandaran Agricultural Jihad Organization.
3. Castle W.S., and Nunnallee J. 2009. Screening citrus rootstocks and related selections in soil and solution culture for tolerance to low-iron stress. HortScience 44: 638-645.
4. De Leão M.G., Marques Júnior J., Souza Z.M.D., Siqueira D.S., and Pereira G.T. 2011. Terrain forms and spatial variability of soil properties in an area cultivatedwith citrus. Engenharia Agrícola 31(4): 643-651.
5. Duan H., Qian H., and Du Y. 2010. Assessing the climate risk to citrus in subtropics of China. Acta Geographica Sinica 65(3): 301-312.
6. FAO. 1976. A Framework for Land Evaluation. FAO Soils Bulletin No. 32. Rome.
7. FAO. 2018. Statistics Division (FAOSTAT).
8. Ghiasvand A. 2016. Application of statistics and SPSS software in data analysis. 4^th Ed. Motefakkeran Publications. (In Persian)
9. Golein B., Rabiei V., Mirabbasi F., Fifaei R., and Halaji Sani M.F. 2016. Effect of Salinity Stress on Physiological and Biochemical Traits in Citrus Genotypes. Journal of Horticultural Science (Agricultural Science and Technology) 29(3): 416-425. (In Persian with English abstract)
10. Homaee M. 2001. Plants response to salinity. Publications of the National Irrigation and Drainage Committee of Iran. (In Persian)
11. Kosegarten H., Hoffman B., Rroco E., Grolig F., Gluesenkamp K., and Mengel K. 2004. Apoplastic pH and Fe^III reduction in young sunflower (Helianthus annuus) roots. Physiologia Plantarum 122: 95-106.
12. Mann K.K., Schumann A.W., and Obreza T.A. 2011. Delineating productivity zones in a citrus grove using citrus production, tree growth and temporally stable soil data. Precision Agriculture 12(4): 457-472.
13. Mann K.K., Schumann A.W., Obreza T.A., Harris W.G., and Shukla S. 2010. Spatial variability of soil physical properties affecting Florida citrus production. Soil Science 175(10): 487-499.
14. Ministry of Jihad Agriculture, Information and Communication Technology Center. 2018. Agricultural Statistics of 1396, Volume 3: Horticultural Products. (In Persian)
15. Mohammadi J. 2006. Pedometry: Classical Statistics. Volume One, Pelk Publications, Tehran. (In Persian)
16. Nawaz R., Abbasi N.A., Hafiz I.A., and Khalid A. 2020. Impact of climate variables on growth and development of Kinnow fruit (Citrus nobilis Lour x Citrus deliciosa Tenora) grown at different ecological zones under climate change scenario. Scientia Horticulturae 260, 108868.
17. Romheld V. 2000. The chlorosis paradox: Fe inactivation as a secondary event in chlorotic leaves of grape vine. Journal of Plant Nutrition 13: 1629-1643.
18. Schumann A.W. 2006. Nutrient management zones for citrus based on variation in soil properties and tree performance. Precision Agriculture 7(1): 45-63.
19. Soltani A.R. 2001. Probability and Statistics for Science and engineering. 2^nd ed. Shiraz University Press. (In Persian)
20. Sys C., Van Ranst E., and Debaveye I.J. 1991. Land evaluation. Part I: principles in land evaluation and crop production calculations. General Administration for Development Cooperation, Agricultural Publication-No. 7, Brussels, Belgium, p 274.
21. Sys C., Van Ranst E., Debaveye I.J., and Beernaert F. 1993. Land evaluation. Part III: crop requirements. General Administration for Development Cooperation, Agricultural Publication-No. 7, Brussels, Belgium, p 199.
22. Tehrani M.M., Pasandideh M., and Davoodi M.H. 2011. Determining the distribution and recommendation of trace elements in irrigated lands of Gilan, Mazandaran, Hamedan, Kermanshah, West Azerbaijan and Isfahan provinces. Ministry of Jihad Agriculture, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Soil and Water Research Institute. Report  No. 1618.
23. USDA. 2012. Field Book for Describing and Sampling Soils. Version 3, Natural Resources Conservation Service, National Soil Survey Center, Lincoln, NE.
24. USDA. 2014. Kellogg Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigations Report No. 42, Version 5. R. Burt and Soil Survey Staff (ed.). United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service.
25. Zeinodini A. 2001. Qualitative and quantitative land evaluation studies for selected agricultural and horticultural crops in Bam region. Report No.8446, Soil and Water Research Institute.Tehran Iran.
26. Zeinodini A. 2011. Qualitatve land suitabiliy for important crops in Blook-pharyab plain, Kahnooj area. Report No.39208,Soil and Water Research Institute.
27. Zeinodini A., Toomanian N., Navidi M.N., Farajnia A., and Seyed Jalali A.R. 2019. Horticultural crops requirements. Soil and Water Research Institute. (In Persian)
28. Zeinodini A., and Ebrahimi F. 2014. Land quality studies of important agricultural and horticultural crops in Shahdad region, Kerman province. Proceedings of the First National Conference on Sustainable Management of Soil and Environmental Resources, Kerman, Iran.