پهنه بندی خطر سیلاب در شهر ایلام با استفاده از مدل تابع شواهد قطعی

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تابستان 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2021.67947.1007

نویسندگان

هیمن شهابی ؛ خدیجه داوند؛ ممند سالاری

گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج ایران.

چکیده

هدف از این مطالعه، پهنه بندی خطر سیلاب در شهر ایلام با استفاده از مدل تابع شواهد قطعی می-باشد. فاکتورهای مؤثر بر وقوع سیل که در این مطالعه در نظر گرفته شدند، شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از رودخانه، تراکم آبراهه، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص قدرت توان جریان، انحنای شیب، لیتولوژی، خاک‌شناسی، کاربری اراضی و میزان بارندگی هستند. پس از جمع‌آوری اطلاعات و لایه‌های موردنیاز، 126 نقطه سیل‌گیر در منطقه مطالعاتی شناسایی شدند. موقعیت های سیل‌گیر به‌صورت تصادفی به دو گروه 70 درصد (89 نقطه) و 30 درصد (37 نقطه) به ترتیب برای مدل‌سازی و اعتبار سنجی تقسیم شدند. به کمک مدل تابع شواهد قطعی (EBF) نقشه‌ی پهنه‌بندی خطر سیلاب شهر ایلام تهیه شد. نقشه‌های حساسیت به وقوع سیل تهیه‌شده، به 5 کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه‌بندی شدند. برای ارزیابی عملکرد مدل‌، از سطح زیر نمودار AUC به‌دست‌آمده از منحنی ROC استفاده گردید. با توجه به معیار ارزیابی مورداستفاده در این مطالعه (ROC) و با توجه به داده‌های اعتبارسنجی، مدل تابع شواهد قطعی EBF (914/0) در پتانسیل‌یابی سیل‌خیزی در منطقه‌ی موردنظر دارای عملکرد خوبی بود. درنهایت با توجه به نقشه نهایی به‌دست‌آمده مناطق شرق و شمال‌شرقی در محدوده کم‌خطر هستند، نتایج مطالعه نشان داد که سیل‌خیزی شهر ایلام ناشی از عوامل محیطی شامل شیب زیاد و تغییر کاربری اراضی است که بر اساس نقشه‌ی پیش‌بینی خطر سیل ارائه‌شده، می‌توان در آینده اقدامات مدیریتی مناسبی را جهت کاهش خسارت‌ها و تلفات ناشی از سیل انجام داد.

کلیدواژه‌ها

مخاطرات سیلاب؛ پهنه‌بندی خطر سیلاب؛ مدل شواهد قطعی؛ شهر ایلام

مراجع