| تعداد نشریات | 51 |
| تعداد شماره‌ها | 2,078 |
| تعداد مقالات | 21,478 |
| تعداد مشاهده مقاله | 58,577,265 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 23,594,109 |
تحری؛ پژوهشی در مفهوم، مشروعیت، کاربرد و احکام آن | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 1، دوره 54، شماره 2 - شماره پیاپی 129، شهریور 1401، صفحه 11-29 اصل مقاله (574.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.68075.1024 | ||
| نویسنده | ||
| فرزاد پارسا* | ||
| دانشیار دانشگاه کردستان | ||
| چکیده | ||
| تحری، گونه‌ای تلاش اجتهادی است به منظور دفع اشتباه در حالت ضرورت با تکیه بر ادله و قرائن که غالباً در عبادات و گاهی در مسائلی دیگر امکان به‌کارگیری دارد. تحری با واژگان دیگری چون اجتهاد، توخی، الهام، التماس و فحص از واقع در شبهات موضوعیه مربوط است. این شیوه را برخی به دلیل ضعف استنادی نپذیرفته و مفید ظنِ غیرمغنی از حق دانسته‌اند، اما غالباً به‌عنوان راه‌حل آخر و در حالت ضرورت و با استناد به سیرهٔ عملی رسول خدا(ص)، ائمه، صحابه و برخی دیگر از ادلهٔ نقلی و عقلی پذیرفته‌اند. حجیت تحری، محدود به متحری و غیرقابل تسری به غیر است و دلیل شرعی فراگیر محسوب نمی‌شود و بسته به موضوع، احکام خاص تکلیفی را دربردارد. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و حاصل پژوهش، پذیرش تحری به‌عنوان شیوۀ عملی در هنگامهٔ اضطرار و برای دفع اشتباه و صرفاً در برخی مسائل است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحری؛ اجتهاد؛ کارکرد تحری؛ حجیت تحری؛ فقه اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی‌شیبه، عبدالله‌بن‌محمد، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار، ریاض: رشد، 1409ق.
ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد، السرائر، قم: نشر اسلامی، 1410ق.
ابن‌امیرحاج، محمدبن‌محمد، التقریر والتحریر فی علم الأصول، بیروت: دار الفکر، 1996م.
ابن‌رفعه، احمدبن‌محمد، کفایة النبیه فی شرح التنبیه، بیروت: دار الکتب العلمیة، 2009م.
ابن‌عابدین، محمدامین‌بن‌عمر، حاشیة رد المختار على الدر المختار شرح تنویر الأبصار، بیروت: دار الفکر، 2000م.
ابن‌قدامه مقدسی، عبدالرحمن‌بن‌محمد، الشرح الکبیر، قاهره: هجر للطباعة والنشر والتوزیع والإعلان، 1995م.
ابن‌مفلح، ابراهیم‌بن‌محمد، المبدع شرح المقنع، ریاض: دار عالم الکتب، 2003م.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1998م.
ابن‌نجیم، زین‌الدین‌بن‌ابراهیم، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت: دار المعرفة، بی‌تا.
ابواسحاق شیرازی، ابراهیم‌بن‌علی، اللمع فی أصول الفقه، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1985م.
انصاری، زکریا، أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، بیروت: دارالکتب العلمیة، 2000م.
انصاری، محمدعلی، الموسوعة الفقهیة المیسرة، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415ق.
انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین، کتاب الصلاة، قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکرى المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأنصاری، 1415ق.
بحرالعلوم، عبدالعلی‌بن‌محمد، فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت، بیروت: دار الکتب العلمیة، 2009م.
بحرانی، یوسف‌بن‌احمد، الحدائق الناضرة، قم: نشر اسلامی، بی‌تا.
بخاری، علاءالدین‌عبدالعزیزبن‌احمد، کشف الأسرار عن أصول فخر الإسلام البزدوی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1997م.
بغدادی، عبدالرحمن‌شهاب‌الدین، إرْشَادُ السَّالِک، الشرکة الإفریقیة للطباعة، بی‌تا.
بهوتی، منصوربن‌یونس، کشاف القناع عن متن الإقناع، بیروت: دار الفکر، 1402ق.
بیهقی، احمدبن‌حسین، السنن الکبرى و فی ذیله الجوهر النقی، حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف النظامیة، 1344.
تفتازانی، مسعودبن‌عمر، شرح التلویح على التوضیح لمتن التنقیح فی أصول الفقه، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1996م.
جندی، خلیل‌بن‌اسحاق، التوضیح فی شرح المختصر الفرعی لابن الحاجب، مرکز نجیبویه للمخطوطات وخدمة التراث، 2008م.
حموی، احمدبن‌محمد، غمز عیون البصائر شرح کتاب الأشباه والنظائر. بیروت: دار الکتب العلمیة، 1985م.
خالد رباط، سیدعزت عید، الجامع لعلوم الإمام أحمد، فیوم: دار الفلاح للبحث العلمی و تحقیق التراث، 2009م.
خرشی، محمد، الخرشی على مختصر سیدی خلیل، بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
رازی، محمدبن‌ابی‌بکر، مختار الصحاح، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، 1995م.
رافعی، عبدالکریم‌بن‌محمد، فتح العزیر بشرح الوجیز، بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
رویانی، ابوالمحاسن عبدالواحدبن‌اسماعیل، بحر المذهب فی فروع المذهب الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 2009م.
زرقاء، احمد بن شیخ محمد، شرح القواعد الفقهیة، دمشق: دارالقلم، 1357ق.
سبکی، محمودمحمدخطاب، المنهل العذب المورود شرح سنن الإمام أبی داود، قاهره: استقامت، 1353.
سمرقندی، محمدبن‌حمد، میزان الأصول فی نتائج العقول، قطر: مطابع الدوحة الحدیثة، 1984م.
سمعانی، ابی‌مظفر، الاصطلام فی الخلاف بین الإمامین الشافعی و أبی حنیفة، بی‌جا: دار المنار، 1992م.
سمعانی، ابی‌مظفر، قواطع الأدلة فی الأصول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1999م.
سیوطی رحیبانی، مصطفى، مطالب أولی النهى فی شرح غایة المنتهى، دمشق: المکتب الإسلامی، 1961م.
شاشی، اسحاق‌بن‌ابراهیم، أصول الشاشی، بیروت: دار الکتاب العربی، 1402ق.
شمس‌الائمه سرخسی، محمدبن‌احمد، اصول السرخسی، بیروت: دار الکتاب العلمیة، 1993م.
شمس‌الائمه سرخسی، محمدبن‌احمد، المبسوط، بیروت: دار الفکر، 2000م.
شنقیطی، محمد مختار، شرح زاد المستقنع، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
شهید اول، محمدبن‌مکی، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، قم: مؤسسهٔ آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، 1419ق.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، روض الجنان، قم: مؤسسهٔ آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
شیبانی، محمدبن‌حسن، الأَصْل، بیروت: دار ابن حزم، 2012م.
شیخ بهائی، محمدبن‌حسین، الحبل المتین، قم: منشورات مکتبة بصیرتی، بی‌تا.
طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد، الروض الدانی المعجم الصغیر، بیروت- عمان: المکتب الإسلامی، دار عمار، 1985م.
طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد، المعجم الکبیر، موصل: مکتبة العلوم و الحکم، 1983م.
طحطاوی، احمدبن‌محمد، حاشیة الطحطاوی على مراقی الفلاح شرح نور الإیضاح، مصر: المطبعة الکبرى الأمیریة ببولاق، 1318.
طوسی، محمدبن‌حسن، الخلاف، قم: نشر اسلامی، 1407ق.
عالمکیریه، شیخ نظام و جماعة من علماء الهند، الفتاوى الهندیة فی مذهب الإمام الأعظم ابی حنیفة النعمان، بیروت: دار الفکر، 1991م.
عثیمین، محمدبن‌صالح، ملخص القواعد الفقهیة، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکره الفقهاء، قم: مؤسسهٔ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، 1414ق.
علم‌الهدی، علی‌بن‌حسین، الناصریات، قم: رابطه الثقافة و العلاقات الإسلامیة مدیریة الترجمة و النشر، 1997م.
غزی، ابوحارث محمد صدقی‌بن‌احمد‌بن‌محمد آل بورنو، موسوعة القواعد الفقهیة، بیروت: الرسالة، 2003م.
فاضل هندی، محمدبن‌حسن، کشف اللثام، قم: نشر اسلامی، 1416ق.
فناری، محمدبن‌حمزه، فصول البدائع فی أصول الشرائع، بیروت: دار الکتب العلمیة، 2006م.
قطیفی بحرانی، ابراهیم‌بن‌سلیمان، السراج الوهاج. قم: نشر اسلامی، 1413ق.
کاسانی، علاء‌الدین ابوبکربن‌مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دار الکتاب العربی، 1982م.
مازری، محمدبن‌علی، شرح التلقین، بیروت: دار الغرب الإِسلامی، 2008م.
ماوردی، علی‌بن‌محمد، الحاوی فی فقه الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1994م.
متقی، علی‌بن‌حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، الرسالة، 1981م.
مجددی برکتی، محمدعمیم‌احسان، قواعد الفقه، کراچی: صدف، 1986م.
محقق حلی، جعفربن‌حسن، المعتبر، قم: سیدالشهدا، بی‌تا.
محقق خوانساری، حسینبنمحمد، مشارق الشموس، قم: آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
محقق سبزواری، محمدباقربن‌محمدمؤمن، ذخیرة المعاد، قم: آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
محقق کرکی، علی‌بن‌حسین، جامع المقاصد، قم: آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، 1408ق.
مرتضی زبیدی، محمدبن‌محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، کویت: التراث العربی، 2001م.
مرداوی، علی‌بن‌سلیمان، الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف، قاهره: هجر للطباعة و النشر و التوزیع و الإعلان، 1995م.
مرغینانی، علی‌بن‌ابی‌بکر، الهدایة شرح بدایة المبتدی، بی‌جا: المکتبة الإسلامیة، بی‌تا.
مصطفی، ابراهیم و دیگران، المعجم الوسیط، قاهره: مکتبة الشروق الدولیه، 2004م.
مناوی، محمد عبدالرؤوف‌بن‌علی، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من أحادیث البشیر النذیر، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1994م.
نائینی، محمد حسین غروی، حواشی علی‌العروةالوثقی. بی‌جا، بی‌تا
نراقی، مهدی‌بن‌ابی‌ذر، مستند الشیعة، قم: آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، 1415ق.
نووی، یحیى‌بن‌شرف، تحریر ألفاظ التنبیه، دمشق: دار القلم، 1408ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,203 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 981 |
||