واکاوی روند تغییرات دمای رویه ایران با بهره گیری از داده های سنجش از دور

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تابستان 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2021.69462.1035

نویسندگان

علیرضا کربلایی ¹؛ زهرا بیگم حجازی زاده²؛ سید ابوالفضل مسعودیان³؛ محمد کیخسروی کیانی⁴

¹دانشگاه خوارزمی

²استاد آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

³استاد آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴محمد صادق کیخسروی کیانی

چکیده

دمای رویه‌ی زمین، فراسنجی کلیدی در فیزیک فرآیندهای رویه‌ی زمین در مقیاس منطقه‌ای و به‌ویژه جهانی است. نزدیک به دو دهه است که از اندازه‌گیری دمای رویه توسط سنجنده مودیس می‌گذرد. واکاوی وردش‌های مکانی دمای رویه می تواند ما را در شناخت رفتار این فرا سنج کلیدی یاری کند. هدف از این پژوهش واکاوی روند تغییرات دمای رویه در گستره ایران است. بدین منظور از داده‌های دمای رویه زمین سنجنده مودیس ترا (MOD11A1) در دوره زمانی 1379-1398 به‌صورت روزانه و با تفکیک مکانی 1 × 1 کیلومتری بهره گرفته شد. پس از استخراج داده ها در گستره ایران، روند دمای رویه ی گستره ی ایران بر روی 1884077 یاخته به کمک آزمون من کندال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین گستره ی روند افزایشی دمای رویه در فصل زمستان در ماه دی، بهمن و اسفند قابل‌مشاهده است و بیشتر روند‌های افزایشی معنی دار نیز در ارتفاعات دیده می شود که این موضوع می تواند در ارتباط با کاهش پوشش برفی و کاهش سپیدایی در این نواحی باشد. بررسی روند دمای رویه در فواصل ارتفاع 100 متر نیز نشان داد که در دی ماه تمامی سطوح ارتفاعی دارای روند افزایشی در دمای رویه است که این روند افزایشی در سطح 05/0 معنی دار است.

کلیدواژه‌ها

دمای رویه زمین؛ روند؛ آزمون من کندال؛ ایران

مراجع