ارزیابی کمی شاخص تاب آوری لرزه ای شهری (مطالعه موردی: مناطق 1 و3 شهر زنجان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، پاییز 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2021.70371.1059

نویسندگان

مهسیما کلانتری¹؛ مهدی اقبالی ²؛ دلباز صمدیان ³

¹موسسه آموزش عالی روزبه، زنجان، ایران

²استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

تاب آوری یک رویکرد جدید در جهت ایجاد جامعه ای انعطاف پذیر در برابر مخاطرات طبیعی به شمارمیرود. تاب آور نمودن شهرها در برابر این مخاطرات، به منظور کاهش آسیب پذیری و مدیریت ریسک سوانح امری لازم و ضروری است. یکی از مهم ترین خطراتی که امروزه برای بسیاری از شهرها وجود دارد، احتمال رخداد زلزله میباشد. بنابراین با به کار بردن مفهوم تاب آوری درشهرها میتوان از اثرات زلزله های مخرب کاست و به بازگشت اوضاع به شرایط قبل از حادثه کمک نمود. دراین مقاله به منظور آشنایی بیشتر با موضوع تاب آوری شهری و روش تجزیه و تحلیل آن، مناطق 1و3 شهر زنجان به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب و ازنظر تاب آوری در برابر زلزله، مقایسه شده اند. مدل استفاده شده در این مطالعه بر مبنای شاخص های تاب آوری میباشد که وزن این شاخص ها به وسیله روش تحلیل سلسله مراتبی و تقسیم پرسش نامه درمیان صاحب نظران و بعد از آن انجام تحلیل های آماری بر داده های مستخرج از این پرسش نامه ها بدست آمده است. در نهایت میزان نهایی تاب آوری شهری در برابر زلزله در این مناطق با استفاده از روابط پیشنهاد شده محاسبه گردید. نتایج حاصله نشان می دهد که میزان نهایی تاب آوری درمنطقه 1 برابر با 432/0 و در منطقه3برابر با 392/0 میباشد. بدین ترتیب با کمی سازی تاب آوری، این موضوع برای مسئولان و مهندسین، قابل درک خواهد بود و آنها را به سمت یافتن راهکارهایی به منظور ارتقا میزان تاب آوری شهری دربرابر زلزله ترغیب می نماید.

کلیدواژه‌ها

تاب آوری شهری؛ شاخص های تاب آوری؛ زلزله؛ مدیریت ریسک سوانح؛ کاهش آسیب پذیری

مراجع