شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر تحقق توسعه اجتماع محور در محلات کم برخوردار شهری (مورد مطالعه: محله التیمور، مشهد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 13، پاییز و زمستان 1399  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.67952.1001

نویسندگان

شیرین صباغی ابکوه ¹؛ مهدی بازرگان²؛ کبری اکابری³؛ زهراسادات رضوی²؛ افسانه سردار⁴

¹فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه آزاد واحد بندرگز

⁴دانشگاه پیام نور مشهد

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیروهای پیشران‌ تأثیرگذار بر توسعه اجتماع‌محور در محلات کم‌برخوردار شهری تدوین شده است. بدین‌منظور محله التیمور در کلانشهر مشهد به عنوان نمونه انتخاب شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، ترکیبی است. جهت گردآوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای-اسنادی، روش میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. برای تشریح وضع موجود از نتایج تمام شماری محله التیمور در سال 1398 استفاده گردیده که دارای جمعیتی بالغ بر 15417 نفر می‌باشد. به منظور نظرسنجی در رابطه با شناسایی پیشران‌های تأثیرگذار بر تحقق توسعه اجتماع‌محور در محله مذکور، 30 نفر از خبرگان شهری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. شاخص‌های پژوهش در چهار حوزه (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حقوقی) و در قالب 36 متغیر مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل تأثیر متقابل در نرم‌افزار Micmac استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش، 12 متغیر به عنوان پیشران‌ با بیشترین تأثیرگذاری و کمترین وابستگی شناسایی شدند که عبارتند از «ساختار سنی و جنسی جمعیت»، «ابعاد خانوار»، «تراکم جمعیتی»، «سواد»، «نرخ اشتغال» و «دارایی‌های مالی و اقتصادی»، «دانه‌بندی قطعات»، «سرانه» و «تنوع کاربری»، «تراکم ساختمانی»، «برخورداری از زیرساخت‌های شهری» و »شبکه ارتباطی درون‌بافتی و برون‌بافتی». مورد توجه قرار دادن این پیشران‌ها با رویکرد مشارکتی و از طریق برنامه‌ریزی، تدوین و اجرای پروژه‌های اجتماع‌محور گام مؤثری در راستای دستیابی به توسعه خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

توانمندسازی؛ توسعه اجتماع‌محور محلی؛ محله التیمور؛ محلات کم‌برخوردار شهری

مراجع