تبیین و سطح بندی پارامترهای دیپلماسی مرزی بین ایران و ترکمنستان

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 4، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 39، تیر 1401، صفحه 113-77   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2021.50730.0

نویسندگان

زکیه نادری چنار¹؛ محسن جان پرور^{* 2}؛ محمد جواد رنجکش³

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

دیپلماسی مرزی ازجمله زیربخش­های مبحث پارادیپلماسی (دیپلماسی موازی) است که در طی دهه­های اخیر متناسب با افزایش پیوند بین فضاهای جغرافیایی و بازیگران برجسته شده است. هدف در پیش­گیری دیپلماسی مرزی، افزایش کنش­های مثبت در منطقه مرزی مبتنی بر ظرفیت­های محلی این فضاها به‌منظور بهبود شرایط مناطق مرزی و توسعه آن‌هاست. برای دستیابی به دیپلماسی فعال، در گام نخست باید بتوان پارامترهای مؤثر بر آن‌ها را شناخت و در گام دوم بتوان آن‌ها را متناسب با شرایط زمانی و مکانی، نیازها و رویکردها و از همه مهم‌تر، مبتنی بر میزان ارزش آن‌ها برای بازیگران هم‌پیوند استفاده کرد؛ بر این مبنا، تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه داده­های کتابخانه­ای و پرسشنامه­ای با روش فریدمن، همبستگی و رگرسیون انجام شده است. با استفاده از آزمون فریدمن، پارامترهای 6 بعد از 10 بعد بررسی‌شده در منطقه مطالعه شده است. در ادامه از آزمون‌های همبستگی و رگرسیون برای نشان دادن درجه و اهمیت پارامترها استفاده شده که نتایج مفصل هریک به طور کامل در پژوهش ذکر شده است. باید توجه داشت که پارامترهای مرزی با دیپلماسی مرزی رابطه مستقیم و به‌شدت مؤثری دارند و در توسعه و بهینه‌‌سازی فضاهای مرزی نقش بسزایی دارند.
 

کلیدواژه‌ها

مرز؛ دیپلماسی مرزی؛ ایران؛ ترکمنستان

مراجع

1. افشردی، م ح و جان­پرور، م (1392). الگوی مدیریت مرزهای سرزمینی (مورد پژوهی: مرزهای دریایی ایران در خلیج فارس). تهران: انتشارات دانشگاه عالی.
2. جان پرور، م. (1391). تبیین الگوی مدیریت مرز دریایی (مورد: خلیج فارس) (رساله دکتری در رشته جغرافیا). دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3. جان پرور، م. (1396). نگرشی نو به مطالعات مرزی (مفاهیم، اصول و نظریه‌ها). تهران: نشر انجمن ژئوپلیتیک ایران.
4. دهشیری، م. ر. (1392). پارادیپلماسی در عصر جهانی شدن: بررسی موردی دیپلماسی شهری. فصلنامه راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 4(13)، 34-54.
5. زادگان، ا. ح.، و حسینی کرانی، س. ر. (1390). تأثیر دیپلماسی بر قدرت ملی ایران در عرصه جهانی. نشریه مطالعات راهبردی جهانی شدن، (3)، 1-23.
6. زرقانی، سیدهادی (1380)، تحلیل کارکرد امنیتی مرز شرقی (خراسان- افغانستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
7. ظریف، م. ج.، و سجادپور، س. م. ک. ( 1388). دیپلماسی چندجانبه: نظریه و عملکرد سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی. تهران: وزارت امور خارجه.
8. کامران، ح.، پریزادی، ط.، و حسینی امین، ح. (1390). ساماندهی فضایی نواحی مرزی همجوار با مرز ایران و پاکستان با رویکرد پدافند غیر عامل. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 2(5)، 109-132.
9. کریمی پور، ی (1379). ایران و همسایگان (منابع تنش و تهدید). چاپ اول. تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.
10. هاگت، پ. (1382). جغرافیا ترکیبی نو (ش. گودرزی نژاد، مترجم) (جلد اول). تهران: انتشارات سمت.
11. هاگت، پیتر (1382). جغرافیا ترکیبی نو. ترجمه شاپور گودرزی نژاد. جلد اول. تهران: انتشارات سمت.
12. یوسفی، ر (1394). بررسی تأثیرات قرارگیری یک اقلیت قومی در دو سوی مرز بر کنترل مرزها (مورد: گروه قومی بلوچ در طول مرزهای ایران و پاکستان). به راهنمایی محسن جان پرور. گروه جغرافیا. مشهد. دانشگاه فردوسی.

 

13. Blake, H.G (1998). The objective of Land Boundaries Management. UK.IBRU.
14. Duchacek, I. D., Latouche, D., & Stevenson, G. (Eds). (1988). Perforated sovereignties and international relations: Trans-sovereign contacts of subnational governments. New York: Greenwood Press.
15. House, J. (1982). Frontier on the Rio Grand: A Political Geography of Development and Social Deprivation, Clarendon Press, Oxford.
16. Martinez, O. (1994). “The dynamics of border interaction: new approaches to border analysis “in C. Schofield (ed.), Global Boundaries: World Boundaries, Vol. 1, Routledge, London, pp. 1-15.
17. Morelli, V., & Belkin, P. (2009). NATO in Afghanistan: A test of the transatlantic alliance. Congressional Research Service, Washington, DC.
18. Power, M. (2003). Rethinking development geographies. London: Rutledge.
19. Soffer, A. (1994). “Forms of coexistence and transborders cooperation in a hostile area: the Israeel case” in W. Galluser and et al (eds.), Political Boundaries and Coexistence, Peter Lang, Berne, pp. 182-191
20. Soldatos, P. (1990). An explanatory framework for the study of federal states as foreign-policy actors. In J. M. Hans, & P. Soldatos (Eds.), Federalism and international relations: The role of subnational units (pp. 34-53). New York: Oxford University Press.